نخستین نتایج نرخ تورم جدید

شاخص بهای كالاها و خدمات مصرفی كه درصد تغییر سالانه آن, شاخص اقلام را نشان می دهد بر مبنای تغییرات قیمت سبدی منتخب از اقلام مصرفی خانوارهای شهری محاسبه می شود

بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران خلاصه نخستین نتایج به دست آمده از شاخص‌ بهای كالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران را براساس سال پایه جدید (سال ۱۳۸۳) منتشر كرد كه براساس آن میزان تورم در دوازده ماه منتهی به اردیبهشت ماه معادل ۶/۱۳درصد بوده است.

در دوازده ماه منتهی به اردیبهشت ۸۶ نسبت به دوازده ماه منتهی به اردیبهشت ۸۵

متوسط قیمت كالاها و خدمات مصرفی ۶/۱۳ درصد رشد كرد

بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران خلاصه نخستین نتایج به دست آمده از شاخص‌ بهای كالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران را براساس سال پایه جدید (سال ۱۳۸۳) منتشر كرد.

براساس نتایج به دست آمده میزان تورم در دوازده ماه منتهی به اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۶ نسبت به دوازده ماه منتهی به اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۵ معادل ۶/۱۳درصد بوده است.

براساس گزارش بانك مركزی شاخص بهای كالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران در اردیبهشت ماه ۱۳۸۶ نسبت به ماه قبل از آن ۷/۰درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل از آن ۶/۱۶درصد افزایش را نشان می‌دهد.

میزان تورم در دوازده ماه منتهی به فروردین ماه سال ۱۳۸۶ نسبت به دوازده ماه منتهی به فروردین ماه سال ۱۳۸۵ نیز معادل ۸/۱۲درصد اعلام شده است.

شاخص بهای كالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران (نرخ تورم) در فروردین ماه سال ۱۳۸۶ نسبت به ماه قبل از آن ۷/۱درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل از آن ۸/۱۶درصد افزایش داشته است.

● ویژگی‌ نرخ تورم در سال جاری

ویژگی مهم اعلام نرخ تورم در سال جاری، تغییر سال پایه محاسبه آن است.

بانك مركزی امسال نرخ تورم را برپایه سال پایه ۱۰۰=۱۳۸۳ كه شامل ۳۵۹ قلم كالا و خدمات است محاسبه كرده است.

شاخص بهای كالاها و خدمات مصرفی كه درصد تغییر سالانه آن، شاخص اقلام را نشان می‌دهد بر مبنای تغییرات قیمت سبدی منتخب از اقلام مصرفی خانوارهای شهری محاسبه می‌شود. انتخاب اقلام مشمول شاخص بهای كالاها و خدمات مصرفی براساس نتایج حاصل از یك بررسی مستقل به عنوان بررسی بودجه خانوارهای شهری صورت می‌گیرد. در سال پایه، بررسی نمونه جامعی از خانوارهای شهرنشین صورت می‌گیرد و در آن كلیه هزینه‌ها و درآمدهای آنها مورد پرسش قرار گرفته و نتایج حاصل از آن به طریق علمی به كل جامعه شهری تعمیم داده می‌شود. نتایج حاصل از این بررسی، مقدار و میزان هزینه صرف شده در هر یك از اقلام مصرفی خانوار را در سطح شهرهای مورد بررسی در هر یك از استان‌های كشور و درنهایت در كل كشور مشخص می‌كند و براساس آن، اهمیت نسبی هر قلم مصرفی خانوار در سال پایه كه عبارت است از نسبت هزینه هر قلم به كل هزینه‌های خانوار محاسبه شده و به عنوان وزن اقلام در نظر گرفته می‌شود. از بین این اقلام، پراهمیت‌ترین آنها از منظر میزان هزینه نسبی، پیش‌بینی روند آتی مصرف آنها، وضعیت اهمیت صادراتی اقلام تولید شده در كشور و فراهم بودن امكان قیمت‌گیری مستمر از آنها در هر یك از شهرهای نمونه انتخاب می‌شوند و در فاصله دو سال پایه متوالی، این سبد و وزن‌های منتسب به هر قلم ثابت باقی می‌ماند و تغییرات قیمت اقلام منتخب مبنای محاسبه شاخص تورم قرار می‌گیرد.

با فاصله گرفتن از سال پایه و با توجه به تغییرات رخ داده در وضعیت اقتصادی، اجتماعی و تكنولوژیك، الگوی مصرفی خانوارهای شهری به تدریج تغییر می‌‏كند. ضرایب اهمیت اقلام مصرفی خانوار همه‌‏ ساله به وسیله نتایج بررسی بودجه خانوار كنترل می‌‏شود. چنانچه تفاوت معنی‌‏داری بین وزن اقلام مصرفی خانوار در سال پایه و نتایج حاصل از بررسی بودجه خانوار در سال‌‏های بعد ایجاد شود، شرایط مذكور تغییر در سال پایه كه به معنی تغییر در سبد منتخب اقلام مصرفی خانوارها و وزن‌‏های منتسب و هر قلم است، را الزام‌‏آور می‌‏كند.

از آنجا كه شاخص‌‏های قیمت نتایج عملكرد اقتصادی سال‌‏های قبل را نیز طبیعی می‌‏كند، لذا در سال‌‏های اخیر تصمیم گرفته شده است، كه سال پایه منطبق با سال شروع برنامه‌‏های پنج ساله توسعه اقتصادی اجتماعی كشور باشد. بر این اساس سال ۸۳ كه سال شروع برنامه توسعه چهارم است، به عنوان سال پایه جدید انتخاب شد.

تجدیدنظرهای صورت گرفته در سال پایه محاسبات مربوط به شاخص بهای كالاها و خدمات مصرفی از ابتدا تاكنون به ترتیب سال‌‏های ۱۳۱۵، ۱۳۳۸، ۱۳۴۸، ۱۳۵۳، ۱۳۶۱، ۱۳۶۹ و ۱۳۷۶ بوده است و تجدیدنظر اخیر نیز كه در سال ۸۳ صورت گرفت، به دنبال تغییرات مشاهده شده در الگوی مصرفی خانوارهای شهری در سال‌‏های اخیر بوده است و براساس آن تعداد اقلام مشمول شاخص از ۳۱۰ قلم كالا و خدمت منتخب در سال پایه ۷۶ به ۳۵۹ قلم كالا و خدمت رسید و وزن اقلام مشترك در دو سبد قبلی و سبد تجدیدنظر شده نیز براساس آخرین نتایج حاصل از بررسی هزینه خانوار در سال ۸۳ به هنگام شد.

تعداد شهرهای مورد بررسی از ۷۲ شهر در سال پایه ۷۶ نیز با توجه به تقسیمات جدید كشوری به ۷۵ شهر در سال ۸۳ افزایش یافت.

فرمول محاسباتی مربوط به این شاخص همچنان فرمول لاسپیرز است كه براساس استانداردهای موجود، سبد اقلام و وزن‌‏های منتسب به آن‌‏ها در سال پایه فعلی را تا سال پایه بعد ثابت فرض می‌‏كند.

از ویژگی‌های دیگر نرخ تورم اعلام شده در سال‌جاری حرف و حدیث‌های سیاسی است كه پیرامون نحوه جدید محاسبه نرخ تورم به وجود آمده است. پس از اعلام بانك مركزی در مورد تغییر سال پایه محاسبه نرخ تورم تعدادی از نمایندگان جناح اقلیت مجلس با ارسال نامه‌ای به رییس كل بانك مركزی از وی خواستند تا نحوه محاسبه نرخ تورم تغییر نكند. امضاءكنندگان نامه یاد شده استدلال می‌كنند كه تغییر نحوه محاسبه نرخ تورم، امكان مقایسه عملكرد دولت نهم با دولت‌های قبل را منتفی می‌كند.

بانك مركزی بدون اشاره به این نامه با ارسال توضیحاتی كه بر روی برخی از سایت‌های خبری قرار گرفت نحوه محاسبه شاخص بهای كالاها و خدمات مصرفی بر پایه سال جدید را ضروری دانست و خاطرنشان كرد: در بانك مركزی در مورد نحوه محاسبه شاخص بهای كالاها و خدمات مصرفی بر پایه تجدیدنظر سال ۸۳ تغییری صورت نگرفته است.