منتظر رضا رشیدپور خلبان باشید

رضا رشیدپور در سال های اخیر هرگاه برنامه ساخت, برنامه او حواشی های زیادی را با خود به همراه داشت

رضا رشیدپور در سال‌های اخیر هرگاه برنامه ساخت، برنامه او حواشی‌های زیادی را با خود به همراه داشت. برنامه‌های شب شیشه‌ای، مثلث شیشه‌ای و مثلث را به یاد آورید، برنامه‌های چالشی او باعث شده بود که خیلی‌ها را پای جعبه جادویی بنشاند و همین مسئله باعث شد تا توجه به رشیدپور و برنامه‌های او بیشتر شود.

اما رضا رشیدپور مدتی است که در تلویزیون نیست و همین امر باعث بروز شایعات زیادی درباره او شد، این‌که می‌خواستیم بدانیم او مشغول انجام چه کاری است، فعالیت‌های هنری او به چه شکل است و نظر او درباره شایعات زیادی که او در اطرافش است، چیست؟ او برایمان از فعالیت‌های اخیر خود گفت و جالب‌تر از آن، این‌که دوره‌های خلبانی را بسیار سخت و فشرده طی می‌کند تا هر چه زودتر مدرک خود را بگیرد تا به مدارک کارشناسی ارشد راه و ساختمان، گرایش سازه و فارغ‌التحصیلی دوره کارگردانی خود اضافه کند.

او خیلی بی‌غل و غش و رک به پرسش‌های ما پاسخ داد، تا جایی که باعث تعجب ما هم شد.

▪ این‌که رضا رشیدپور در سال ۸۵ و ۸۶ خیلی لودری جلو می‌رفت و خیلی از برنامه‌ها را درو می‌‌کرد، یعنی زیاد کار می‌کرد... و بعد دیگر سکوت، همین باعث شد که بگویند، «نخواستند رضا رشیدپور باشد». گرچه همیشه گفته‌اید که من به آتش مهمان‌های برنامه‌ام سوخته‌ام، در این مورد کمی توضیح دهید؟

ـ خدمت شما عرض کنم که من هیچ وقت لودری پیش نرفتم. من خوشحالم که تاثیر برنامه‌هام آنقدر بود که مردم فکر کردند من دارم لودری برنامه می‌سازم. کلا اگر برنامه‌های شبانه من رو جمع بزنید به ۱۲۰ یا ۱۳۰ برنامه نمی‌رسه، ولی خیلی تاثیرگذار بوده و از این بابت خوشحالم که شما تصور می‌کنید من خیلی برنامه در تلویزیون داشته‌ام، این نشانه تاثیر رسانه است و من هم خوشحالم که برنامه‌ای ساختم که این قدر موثر بوده و در مورد این‌که به آتش مهمان‌هام سوخته‌ام هم نه، اصلا این طور نیست.

به هر حال هر فرآیند رسانه‌ای یک سری منافع و محاسن داره و یک سری هم معایب و ضرر، من خیلی خوشحالم و خیلی افتخار می‌کنم به برنامه‌هایی که ساختم و همین‌طور به تمامی مهمان‌های برنامه‌هایم. حالا این‌که بعضی وقت‌ها خودم به لحاظ روانی دچار فشار شدم و به لحاظ شخصی سختی زیادی تحمل کردم، اینها حاشیه‌های کار رسانه‌ است و از هیچ کدام هم ناراحت نیستم.

▪ رضا رشیدپور به همراه تیمش از اولین اشخاصی بودند که برنامه چالشی در حوزه سینما و تلویزیون ساختند و بعد از شما ما دیگر چنین برنامه‌ای ندیدیم و این اواخر برنامه «هفت» رو هم که نمی‌شه گفت چالشی... ساخت آیا این جور برنامه‌ها به نظر شما ایراد دارد یا نه؟

ـ به نظر من ساخت چنین برنامه‌هایی جزء نیازهای اساسی و اصولی بازخوانی فرهنگی این کشور است. یعنی هر کشوری که بخواهد فرهنگ پیشرو داشته باشد و نقاط ضعف فرهنگی رو اصلاح کند حتما باید برنامه‌هایی این چنین شفاف و بی‌پرده تولید کند و گفتگوهای جهت‌دار با هدف سازندگی و اصلاح صورت بگیرد آن هم نه در کوتاه مدت، چون خیلی از ما در کوتاه‌مدت این عرصه رو بررسی می‌کنیم، و شاید در کوتاه‌مدت کمی دلخوری ایجاد بشه ولی در بلندمدت تاثیرات خیلی شایسته‌ای داره که اگر سعه‌صدر ما بیشتر باشد، نتایج مثبت این برنامه‌های چالشی رو می‌توانیم ببینیم، ولی خب فضای فرهنگی به گونه‌ای است که در آن خیلی تحمل وجود نداره و آستانه تحمل افراد خیلی پایین آمده است.

▪ مردم مدتی است که شما را در تلویزیون نمی‌بینند ولی خاطرات برنامه‌های شما هنوز در ذهن‌ها وجود دارد مثل برنامه «صبح‌بخیر ایران»، «شب شیشه‌ای»، «مثلث شیشه‌ای» و برای هموطنان اصفهانی هم «زنده رود» اما مدتی است که خبری از شما نیست؟

ـ بله شاید حدود یک سال است که من کار تلویزیونی نکرده‌ام، ولی معنی‌اش این نیست که کار تصویری نکرده‌ام، یکی دو تا فیلم سینمایی کار کردم و جسته و گریخته هم در فضای اینترنتی فعالیت داشته‌ام و همین جا هم سایتم رو معرفی می‌کنم چون رسانه شما یک رسانه پرطرفداره بذارید سایت من رو هم بشناسن www.Rashidpour.com. یک مقدار هم به دغدغه‌های شخصی و خصوصی خودم رسیدم و دارم تجدیدقوا می‌کنم که اگر فرصت مناسبی پیش بیاد یک کار خوب انجام بدم.

▪ نظرتون در مورد برنامه «هفت» چیه؟ آیا توانست جایگزین برنامه شما بشه یا نه؟

ـ من گمانم این است که اصلا «هفت» رو نساختند که جایگزین برنامه‌ای مثل شب شیشه‌ای بشه برای این‌که «هفت» هیچ کدوم از استانداردهای شب شیشه‌ای رو نداره. به نظر من «هفت» یک نمونه بازسازی شده ناشیانه از برنامه«۹۰» فوتباله. یعنی بیشتر دلش می‌خواد «۹۰» باشه. حتی در اسم‌گذاری هم به سمت «۹۰» بودن رفته و به نظر من نمونه بسیار ناموفقی از برنامه موفق ۹۰ است، هیچ شباهتی بین «شب شیشه‌ای» و هفت نمی‌بینم که راجع به این قضیه اظهارنظر کنم، قیاس مع‌الفارق است، اما در مورد برنامه ۹۰ می‌تونم بگم که شاید ده‌ها سر و گردن از برنامه «هفت» بالاتره.

▪ از «مثلث شیشه‌ای» بیشتر خاطره‌ داری یا «شب شیشه‌ای»؟

ـ مثلث شیشه‌ای خیلی برام هیجان‌انگیز بود به خاطر تنوعی که در گفتمان وجود داشت و طیف‌های متنوع هنری، فرهنگی، اجتماعی، علمی به این برنامه می‌آمدند و بحث‌ها خیلی شفاف‌تر بود. در شب شیشه‌ای به صورت تخصصی حوزه سینما رو بررسی کردیم. البته شاید مثلث شیشه‌ای جاذبه‌اش برای مخاطب عام کمتر از شب شیشه‌ای بود ولی برای خود من که برنامه‌ساز بودم لذت‌بخش‌تر بود.

▪ از نظر شما خط قرمز در برنامه‌سازی تلویزیون یعنی چه؟

ـ یک خط قرمزهایی رو، چارچوب‌های اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی جامعه تعیین می‌کنند که اتفاقا و متاسفانه این روزها شکستن این خط قرمزها، روشنفکری به حساب می‌آید. چه در حوزه سینما و چه در حوزه تلویزیون کسانی که ادعای کارگردانی و ادعای تولید برنامه دارند، می‌آیند و خطوط قرمز فرهنگی و اجتماعی جامعه را می‌شکنند. به هیچ‌وجه چنین چیزی از نگاه من برنامه‌ساز، شایسته نیست. ما قرار نیست که اصول اخلاقی و اصول فرهنگی جامعه رو خدشه‌دار بکنیم. ما اگر خیلی توانایی داریم می‌توانیم توهم خطوط قرمز در مورد برخی از پدیده‌ها را که من و شما بهتر از همه آنها را می‌شناسیم، بشکنیم. نه این‌که دست بگذاریم روی اصول اخلاقی و فرهنگی جامعه و به آنها آسیب برسانیم به بهانه این‌که می‌خواهیم برنامه جذاب بسازیم. متاسفانه این خلط مبحث پیش آمده و من بسیار از این بابت متاسفم.

▪ آیا رضا رشیدپور هیچ وقت در برنامه‌هایش خط قرمز رو رد نکرد؟

ـ گه‌گداری به دلیل عدم تمرکز، لحظه‌ای پیش آمده که به طرف خطوط قرمز اخلاقی و فرهنگی جامعه رفته باشم، که البته کاملا سهوی بوده و کم اتفاق افتاده اما در حوزه خطوط قرمز توهمی تا دلتون بخواد، من خودم هم مشتاق بودم که از آنها عبور کنیم و حرف‌های تازه برای گفتن داشه باشیم. ولی همیشه سعی کردیم که فرهنگ اصیل ایرانی، اخلاق خانوادگی و فرهنگی را در برنامه‌هامون رعایت کنیم که این روزها کمیاب شده!

▪ برنامه «پشت پرده» شما که از رادیو پخش می‌شود، خیلی سر و صدا کرده، کمی در مورد این برنامه برایمان توضیح بدهید؟

ـ پشت پرده یک پیشنهاد دوستانه از سوی مدیران شبکه رادیو تهران بود که من هم با این شرط پذیرفتم که باید حرف جدیدی برای گفتن داشته باشیم. قرار شده که مباحث سینمایی رو عمیق‌تر بیان بکنیم و در مورد چیزهایی صحبت کنیم که تا به حال اصلا در مورد آنها صحبت نشده. برنامه اول راجع به فساد در سینمای ایران بود که با واکنش‌های متعددی مواجه شد ولی کلا به عنوان اولین برنامه خیلی موفق بود. سعی می‌کنیم که در این برنامه متفاوت‌تر حرف بزنیم و در صورتی که انتقاد می‌کنیم راه‌حل ارائه بدیم و دوست داریم که از جنجال بی‌مورد دور باشیم تا بتونیم حداقل برای طیفی از مخاطبان حرف‌های عمیق‌تر و مهم‌تری در حوزه سینما بزنیم.

▪ رضا رشیدپور هر جا رفت و هر برنامه‌ای ساخت با استقبال روبه‌رو شد. دلیلش چیست؟ به خاطر صداقت شما مقابل دوربین و مخاطب بوده است؟

ـ صرف صداقت داشتن در قرن ۲۱ نمی‌تونه جاذبه داشته باشه! اتفاقا گاهی مواقع می‌گن صداقت در روزگار حاضر مشتری نداره، هر چند که من نقش صداقت را در ساخت برنامه‌های پرطرفدار بی‌تاثیر نمی‌دانم! اما از اون مهم‌تر، احترام به شعور و سواد مخاطب رو یکی از ابزارهای برنامه جذاب می‌دونم. خیلی از ما برنامه‌سازهای تلویزیون و رادیو گمان می‌کنیم که مخاطب‌مان عده‌ای انسان بی‌سواد و ناآگاه و دور از اطلاعات و آمار هستند و انگار که می‌خواهیم برای کودکان برنامه بسازیم. با این طرز فکر برنامه موفقی نخواهیم داشت. من در کنار صداقت معتقدم که باید به شعور، سواد و آگاهی مخاطب اعتماد کرد و احترام گذاشت. اگر این اتفاق بیفتد فکر می‌کنم که خیلی برنامه‌های جذاب بشه ساخت.

▪ رضا رشیدپور هر جا رفت و هر برنامه‌ای ساخت با استقبال روبه‌رو شد. دلیلش چیست؟ به خاطر صداقت شما مقابل دوربین و مخاطب بوده است؟

ـ صرف صداقت داشتن در قرن ۲۱ نمی‌تونه جاذبه داشته باشه! اتفاقا گاهی مواقع می‌گن صداقت در روزگار حاضر مشتری نداره، هر چند که من نقش صداقت را در ساخت برنامه‌های پرطرفدار بی‌تاثیر نمی‌دانم! اما از اون مهم‌تر، احترام به شعور و سواد مخاطب رو یکی از ابزارهای برنامه جذاب می‌دونم. خیلی از ما برنامه‌سازهای تلویزیون و رادیو گمان می‌کنیم که مخاطب‌مان عده‌ای انسان بی‌سواد و ناآگاه و دور از اطلاعات و آمار هستند و انگار که می‌خواهیم برای کودکان برنامه بسازیم. با این طرز فکر برنامه موفقی نخواهیم داشت. من در کنار صداقت معتقدم که باید به شعور، سواد و آگاهی مخاطب اعتماد کرد و احترام گذاشت. اگر این اتفاق بیفتد فکر می‌کنم که خیلی برنامه‌های جذاب بشه ساخت.

▪ فکر نمی‌کنید در چند ماه اخیر، کمی این وضعیت باز شده و به ناهنجاری‌های اجتماع راحت‌تر پرداخته می‌شود، مثل سریال فاصله‌ها، حرف‌هایی که از تلویزیون تازگی دارد؟

ـ من خودم رو در حدی نمی‌دونم که در مورد سیاست‌های کلان صحبت کنم، بالاخره هستند افرادی که در این مورد اظهار نظر کنند. به قول معروف «صلاح مملکت خویش خسروان دانند» و حتما خیلی بهتر از من می‌دانند که دارند چه کار می‌کنند. من به عنوان یک نیروی خیلی کوچک رسانه‌ای معتقدم هر افراطی، تفریطی به همراه دارد. اگر ما در یک مراحلی می‌توانستیم با سعه‌صدر بیشتری برخورد بکنیم متقابلا مجبور نمی‌شدیم که سریال پر از دشنام‌های رکیک مثل «دارا و ندار» رو روی آنتن بفرستیم به خاطر این‌که بگیم فضا بازتر شده، یا اگر چند سال پیش با احترام بیشتری نسبت به مخاطب برخورد می‌کردیم الان مجبور نمی‌شدیم که سریال «فاصله‌ها» رو با این خط قرمزی‌های گل و گشاد روی آنتن بفرستیم. نه افراط ما رو به مقصد می‌رسونه و نه تفریط. رسانه‌ باید راه تعادل پیش بگیره و من فکر می‌کنم خیلی خوبه بچه‌هایی که الان در رسانه کار می‌کنند در گروه‌های چندی نفری بنشینند و بازخوانی بکنند که چه اتفاقی داره در رسانه می‌افته کمی در تولید برنامه هدفمندتر عمل بکنند که حتما هم در این فکر هستند.

▪ پس رضا رشیدپور در صدا و سیما ممنوع‌الکار نیست؟

ـ چیزی به عنوان «ممنوع‌الکاری» به من ابلاغ نشده ولی من خودم هم شایعاتی حتی در مورد «ممنوع‌الورود» بودن به سازمان را شنیدم ولی چیزی به من ابلاغ نشده. وقتی من در حال اجرای برنامه در رادیو هستم این شایعات خنثی می‌شود.

▪ پیشنهاد جدید تلویزیونی ندارید؟

ـ پیشنهادهای متعدد تلویزیونی دارم، از طرف دوستان خیلی خوبم که از همه آنها تشکر می‌کنم. ولی احساس می‌کنم که روحیه و انگیزه لازم برای اجرای برنامه تلویزیونی رو ندارم. تا زمانی که روحیه خیلی پر انرژی‌تری پیدا کنم و انگیزه خوبی برای اجرا داشته باشم باید کماکان در دفتر کاری خودم مشغول مطالعه باشم، هر وقت احساس کردم که می‌توانم حرفی برای گفتن داشته باشم بر می‌گردم و اجرا می‌کنم.

▪ چی تو رو توی این یک سال اخیر خیلی افسرده کرده؟

ـ مهم‌ترین چیزی که من رو افسرده می‌کنه این‌که چرا ما قدر و منزلت مردم آگاه، باشعور، با معرفت و با شخصیت‌مون رو نمی‌دونیم. از سینماگرها گرفته که یک عده تصاویر مبتذل رو به عنوان فیلم تا موزیسین‌ها که انواع ترانه‌های سخیف و رکیک رو به خورد مردم می‌دهند تا حوزه‌های اجتماعی. کلا ما شان مردم رو خیلی نادیده می‌گیریم و این من رو خیلی افسرده می‌کند. اگر پشت چراغ قرمز خیابون‌ها بایستید می‌بینید که چقدر موسیقی‌های رپ هنجارشکن و اخلاق‌شکن می‌شنوید، چقدر فیلم‌های DVD توی سوپرمارکت‌هاست که حتی ارزش یک بار نگاه کردن هم نداره و چقدر نشریه روی کیوسک‌ها می‌بینید که پر از ابتذال فرهنگی و پر از موج‌های سخیف مطبوعاتی است! همه اینها آزاردهنده است برای ذهن من.

▪ یک زمانی مطبوعات را تجربه می‌کردی. ابتدا خیلی پر انرژی آمدی و بعد آن را رها کردی؟

ـ فضای مطبوعات به شدت متفاوت با آن چیزی بود که من فکر می‌کردم. یکی از اشتباهات من ورود به این عرصه بود و متاسفم بگویم که به جز نیروهای صف در مطبوعات مثل؛ خبرنگارها، نویسنده‌ها که انسان‌های بسیار شریفی می‌باشند، نیروهای ستادی در مطبوعات درگیر مافیاهای آلوده‌ای شده‌اند که بسیار گزنده‌تر از حوزه سینما هستند، و به همین خاطر من قدرت چالش با این مافیاها را نداشتم و عطای مطبوعات را به لقایش بخشیدم. عده‌ای سرمایه‌دار هستند که احساس می‌کنند به دلیل این‌که پول دارند می‌توانند بر مطبوعات حکومت کنند ولی من کسی نبودم که بتوانم حکومت یک سری سرمایه‌دار رو در مطبوعات تحمل کنم.

▪ و حالا چه کار می‌کنی؟

ـ یکی از دوستان، دو ماه پیش منو دید و گفت من فکر می‌کردم تو الان ژولیده و افسرده‌ای، موهات بلند شده و فکر نمی‌کردم که اینقدر فعال باشی. من الان در حال تکمیل تحصیلات خلبانی‌ام هستم و قصد دارم در شش ماه آینده این تحصیلاتم رو تکمیل کنم. همچنین مدیرعامل موسسه چند رسانه‌ای TMC هستم که فعالیت‌های فرهنگی متعدد می‌کند که آخریش هم برگزاری بزرگداشت مرحوم «خسرو شکیبایی» بود که در تهران انجام دادم و برای هر شب ماه رمضان در کاخ سعدآباد تهران تدارک جشن رمضان را دیده‌ایم، تهرانی‌ها می‌توانند به آنجا بیایند و ساعات خوشی در کنار هم داشته باشیم. جشن رمضان، پخش تلویزیونی ندارد و فقط برای تفریح شبانه مردم است. مهم‌ترین فعالیت‌های این موسسه چند رسانه‌ای مشاوره برندینگ و مارکتینگ و همین طور برگزاری سمینارها و همایش‌های تخصصی، تولید فیلم‌های سینمایی، فیلم‌های تجربی و تلویزیونی و یک بخش از موسسه هم به تبلیغات اختصاص دارد.

امیرحسین پژمان