اخلاق فعالان سیاسی و اصحاب رسانه

اخلاق حرفه ای با ارزشهایی سر و کار دارد که اولا مربوط به یک نوع از انواع مختلف شغلی هستند و ثانیا به طور سنتی بر حسب یک دانش و آگاهی وسیع و یک نمونه ایده آل از خدمت به جامعه معرفی شده اند مسائل اخلاق حرفه ای در دو مقوله وسیع جای دارند, اما هر دو اساسا از قدرت حرفه ای بر می خیزد

‌” اخلاق حرفه‌ای با ارزشهایی سر و کار دارد که اولا مربوط به یک نوع از انواع مختلف شغلی هستند و ثانیا به طور سنتی بر حسب یک دانش و آگاهی وسیع و یک نمونه ایده‌آل از خدمت به جامعه معرفی شده‌اند مسائل اخلاق حرفه‌ای در دو مقوله وسیع جای دارند، اما هر دو اساسا از قدرت حرفه‌ای بر می‌خیزد. اولین مقوله مربوط است به ارتباط صاحب حرفه با مشتری و مقوله دوم با نقش حرفه‌ها و صاحبان حرفه در جامعه ( به عنوان یک کل) مرتبط است.(۱)

‌ اگر از این منظر که بخشی از اخلاق عملی است ، نگاهی به رویکرد فعالان سیاسی ، صاحبان رسانه و ... داشته باشیم می‌توان بدین نکته اشاره داشت که مقتضای اخلاق حرفه‌ای به ایشان بویژه در چارچوب نظام اسلامی این است، آنجا که شالوده نظام جمهوری اسلامی ایران را در خطر می‌بینند، صراحتا و با شجاعت وارد میدان شوند و به دفاع از آن بپردازند.‌

‌ متاسفانه در سالهای اخیر بویژه بعد از روی کار آمدن دولت نهم، کرارا شاهد آن هستیم که از سوی برخی از فعالان سیاسی و اصحاب رسانه جناح منتقد دولت یا برخی از دولتمردان خدمتگزار و مدافعین ایشان به مناسبتهای مختلف مطالبی بیان می‌شود که مایه نگرانی دوستان و دلسوزان نظام، و سرور بدخواهان جمهوری اسلامی ایران می‌شوند. بنابر آنچه از مقتضای اخلاق حرفه‌ای برای فعالان سیاسی، اصحاب رسانه ودولتمردان در نظام اسلامی بیان شد؛ به نظر می‌رسد اگر آنان مصادیقی را به صورت عینی ویقینی از جریان انحرافی وخطرناک یا طرح‌ها ، لوایح ورویکردهای ویران کننده، یا جریانات فاسد، و... سراغ دارند باید به صورت دقیق، منطقی وفارغ از مغالطه و شانتاژهای ژورنالیستی ، بیان کنند ؛ یا به مراجع ذی صلاح شواهد و رد پای آنان را اعلام کنند. در اخلاق انسانی و بویژه در نظام اسلامی به هیچ وجه زیبنده نیست در اموری که در ارتباط با جامعه است از موضع انتقادی، صرفا به کلی‌گویی و اظهارات غیر مستند بسنده کنیم. چراکه کلی‌گویی غیر مستند که تشویش اذهان عمومی را به همراه دارند خلاف اخلاق انسانی واسلامی است. چه بسا شخصی یک امر کلی را مطرح کند ولی در مصداق‌یابی یا اصلا نتواند مصداقی را بیان کند و یا در صورت وجود مصداق خارجی، تنها یک یا دو مصداق جزیی، ناچیز و غیر موثر باشد؛ که بنا بر سیره عقلا اعتنایی بر آن مردود است.

بر همه دلسوزان انقلاب و نظام، فعالان سیاسی، اصحاب رسانه، مسئولین و دولتمردان با هر سلیقه و گرایش فرض است که از مبانی نظری و عملی اخلاق سیاسی‌-‌اسلامی که در گفتار وسیره عملی سلسله جنبان انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی(ره) و رهبر فرزانه انقلاب ( مدظله العالی) ظهور و بروز دارد، در گفتار و عمل با تمام وجود دفاع عقلایی کنند و نگذارند آموزه های گرانقدر ایشان که تجسم اخلاق اسلامی است در پیچ وخم روزگار به فراموشی سپرده شود.

این امر از اهم وظایف یاران انقلاب، فعالان سیاسی، اصحاب رسانه و دولتمردان مکتبی است که دقت وتامل بیشتری در بیانات و سیره عملی شان مبذول دارند. چه بسا سهل‌انگاری و کم توجهی در این رابطه منجر به برداشت‌های نادرست و آلوده به اغراض ناصواب برخی از گروهها وجریانات شود واز همه مهمتر آن که دلسردی وسرگردانی ملت را به همراه داشته باشد. ‌

خطرناکترین رویداد انسانی انحطاط اخلاقی و شکسته شدن مرزهای اخلاقی است که در این صورت هیچ چیز به سلامت نخواهد ماند و انسانیت فرو می‌یزد، واین امر در فعالیتهای سیاسی از جایگاهی ویژه برخوردار است . متاسفانه در روند فعالیتها، ورقابتهای سیاسی بویژه در ایام انتخابات شاهد بد اخلاقی‌های بسیاری از سوی رقبا هستیم. بد اخلاقی‌هایی که مع ا‌لاسف به واسطه بازی کردن با واژگان قبح حرمت شرعی آن در نظرمردم وبویژه فعالان سیاسی فرو ریخته، واز اقدامات شنیعی همچون دروغ، تهمت، افترا، هتک حرمت مومن و... که حرام مسلم است ، تعبیر به بد اخلاقی سیاسی می‌شود و به راحتی از کنار آن عبور می‌کنند.‌

فلسفه پذیرفتن مسئولیت در نظام اسلامی، اجرای قوانین الهی ،تحقق احکام و ارزشهای الهی است. بنابراین فعالیت و رقابت سیاسی برای کسب مسئولیت با هدف تلاش برای تحقق فلسفه حکومت در نظام اسلامی، با مقدمات فاسد وغیر شرعی ره به صحرای برهوت رذایل اخلاقی وانسانی دارد.‌‌‌

از مهمترین اموری که باید فعالان سیاسی بدان اهتمام جدی داشته باشند این است کرامت انسانی خود و رقبا راحفظ کنند و نفس خویش را از هر پستی و رذیله اخلاقی برحذر دارند. مضافا اینکه انصاف را در مورد رقبا نیز رعایت کند. و از بیان نقاط قوت رقیب چشم‌پوشی نکند. از سوی دیگر نقاط ضعف رقیب را نیز بزرگتر از واقع جلوه ندهد. همچنین توانایی‌های خود را آنگونه که هست بیان کند و برای رسیدن به قدرت فضایل اخلاقی را به مذبح قدرت‌طلبی رهسپار نکند.‌

یکی دیگر از نکاتی که باید در رقابتهای سیاسی بدان عنایت شود این است، در راه رسیدن به قدرت ازسیاه‌نمایی نسبت به مشکلات کشور اجتناب کنند و از بیان مطالبی که مغایر با منافع ملی ومصالح عمومی است به شدت پرهیز کنند. همچنین بعد از اتمام رقابت از تشکیک در نتایج، به صورت غیرمستند و ژورنالیستی اجتناب کنند. اگر حقیقتا نسبت به نتایج اعتراض دارند، با مدارک محکمه‌پسند به مراجع ذی‌صلاح اطلاع دهند.‌

همچنین بر مبنای اخلاق .پس ازاتمام رقابتها، فارغ از التهابات دوران رقابت، خالصانه دست در دست یکدیگر برای توسعه و آبادانی کشور و خدمت به ملت تلاش کرده و از التهاب آفرینی و سنگ‌اندازی در شخص یا جناح حاکم، یا طیف خارج از حاکمیت شدیدا احتراز شود.‌‌‌

رعایت نکات فوق و دیگر آموزه‌های اخلاقی - اسلامی والاترین هنردر نظام اسلامی است. که در این‌صورت زیباترین فضایل اخلاقی وانسانی بروز می‌یابد و موجب پیوند جانها والفت قلبها می‌گردد که سعادت دنیا وآخرت را به همراه دارد و رشحه‌ای از جامعه فضیله مهدوی را متبلور می‌کند.‌

محمد مقصودعلی ‌

پی نوشت:

۱.‌ روث چادویک ، اخلاق حرفه ای ، ترجمه بهزاد حمیدیه ، نسخه دستنویس .