اشتراك منابع توسعه خدمات كتابخانه ای

این یك واقعیت پذیرفته شده است كه هیچ كتابخانه ای در تأمین منابع خود, چه در مواد كتابخانه ای, كاركردها, یا خدمات, خودكفا نیست تلفیق افراد, فرآیندها, ایده ها, تجارب, مواد, و پول است كه با همدیگر, منابع یك كتابخانه را می سازد

این یك واقعیت پذیرفته شده است كه هیچ كتابخانه‎ای در تأمین منابع خود, چه در مواد كتابخانه‎ای, كاركردها, یا خدمات, خودكفا نیست. تلفیق افراد, فرآیندها, ایده‎ها, تجارب, مواد, و پول است كه با همدیگر, منابع یك كتابخانه را می‎سازد. افزایش حجم مواد و اطلاعات كتابخانه‎ای, هزینهٔ فزایندهٔ فراهم‎آوری و پردازش آن‎ها, نیاز به كاركنان آموزش دیده و فضای ذخیره‎سازی, و تقاضای فزایندهٔ بهره‎گیران, عوامل اصلی انگیزش كتابخانه‎ها به اشتراك منابع هستند.اشتراك منابع با همكاری و هماهنگی همراه است و باعث تعامل بیش‎تر بین كتابخانه‎ها و كتابداران می‎شود كه به نوبهٔ خود موجب آگاهی بیش‎تر از موضوعات/ مسایل مشترك و یافتن راه‎حل‎های مناسب می‎گردد, و سرانجام ایده‎های جدید برای خدمات‎دهی بهتر, برنامه‎های بهتر و بودجه‎بندی بهتر خلق می‎شود. در مالزی اقدامات چندی در عرصهٔ اشتراك منابع, در سطح ملی و با هماهنگی كتابخانه ملی مالزی, و/یا انجمن كتابخانه‎های مالزی در انواع گوناگون كتابخانه‎ها در جریان است. این مقاله به اقدامات عمده در عرصهٔ همكاری و اشتراك منابع در میان كتابخانه‎ها و مراكز اطلاع‎رسانی مالزی اشاره می‎كند.

۱. PERPUN

PERPUN (۱) كمیته‎ای متشكل از كتابداران ارشد ۹ كتابخانه دانشگاهی, كتابخانهٔ مؤسسه فن‎آوری MARA, و مدیر كل كتابخانه ملی مالزی است. این كمیته به طور منظم برای بحث دربارهٔ مشكلات همگانی اشتراك اطلاعات, و تدوین پروژه‎های تعاونی تشكیل جلسه می‎دهد. یكی از پروژه‎های مهم PERPUN "پروژه مارك مالزی" (MALMARC) – یك پروژه فهرست‎نویسی اشتراكی – بود كه به تولید "فهرستگان ملی" مشتمل بر ۴۸۰۰۰۰ ركورد از كتابخانه ملی و ۵ كتابخانه دانشگاهی منجر شد و بزرگ‎ترین پایگاه داده‎ای كتابشناختی در كشور بود. در هر حال, این پروژه كه در سال ۱۹۷۸ آغاز شد, از سال ۱۹۹۰ به بعد و هنگامی كه كتابخانه‎های سهیم در پروژه, راه‎اندازی سیستم یكپارچهٔ خود را آغاز كردند, ادامه نیافت.پروژه‎های دیگر PERPUN شامل بررسی قیمت كتاب و دیسك فشرده, خرید گروهی دیسك فشرده, شبكه كردن دیسك‎های فشرده, سیاههٔ مشترك دیسك‎های فشرده كه در سراصفحهٔ (homepage) "كتابخانه ملی مالزی" می‎توان به آنها ارجاع داد, بررسی خدمات نمایه‎سازی كتابخانه‎ها و مؤسسات مالزی و "سیاههٔ مشترك ملی پیایندها"ست. پروژه "سیاههٔ مشترك پیایندها" در ماه جولای ۱۹۹۵ آغاز شد و در حدود ۳۰۰۰۰ ركورد وارد CDS/ISIS و سراصفحهٔ دانشگاه كبانگسان (Kebangsaan) خواهد شد. این سیاهه, پیایندهای كتابخانه ملی مالزی و كتابخانه‎های دانشگاهی, به استثنای "دانشگاه ساراواك مالزی" (UNIMAS) (۲) و "دانشگاه ساباه مالزی" (UMS) (۳) را شامل می‎شود.

۲. SCOM

SCOM (كمیته فرعی ریزنمودها) (۴) كار خود را در ماه مه ۱۹۶۸ به مثابه یك تلاش تعاونی میان "انجمن كتابخانه‎های مالزی" و "انجمن كتابخانه‎های سنگاپور" آغاز كرد. این كمیته از سال ۱۹۸۰ به عنوان كمیته فرعی "انجمن كتابخانه‎های مالزی", به هماهنگ كردن امور مربوط به ریز فیلم كردن اسناد در میان مؤسسات عضو می‎پردازد. كتابخانه‎های دانشگاهی, كتابخانه ملی مالزی, آرشیو ملی, و چند مؤسسه دیگر(۵) در این كمیته فرعی عضویت دارند. در حال حاضر ۲۶ روزنامه مالزیایی به وسیلهٔ ۸ موسسه به صورت ریز فیلم در می‎آیند. كتابخانه ملی مالزی ریزفیلم كردن ۸ عنوان از این روزنامه‎ها را بر عهده دارد. كار این پروژهٔ تعاونی, به اشتراك گذاشتن كار ریزفیلم كردن است كه به صورت دیگر و به شكل انفرادی از سوی هیچیك از سازمان‎ها ممكن نبود.

SCOM اقدامات خود را در گسترهٔ امور زیر انجام می‎دهد:

- تشخیص موضوعات و مشكلات مربوط به ریزنمودها؛ (۶)

- بررسی وضعیت كنونی ریزفیلم كردن و ریزنگاری؛(۷)

- برقراری تماس و همكاری با مؤسسات دست‎اندركار ریزفیلم كردن در سطح ملی و بین‎المللی؛

- اشاعهٔ اطلاعات دربارهٔ ریزنگاری؛

- بررسی قواره‎بندی تبدیل

این كمیته در حال حاضر بر روی استانداردهای ریزفیلم كردن مطالعه می‎كند كه فرآیندها و شیوه‎ها, موادخام مورد استفاده, تجهیزات ریزفیلم كردن, و نیز ذخیره و گردآوری یك "سیاههٔ مادر از ریزنمودهای مالزیایی" را شامل می‎شود.گفتگوها و گردهمایی‎هایی برای آگاه كردن كتابداران و آرشیوداران از اهمیت حفظ مواد كتابخانه‎ای برگزار می‎شود. در سال ۱۹۹۴ یك "گردهمایی ملی در موضوع حفظ مواد كتابخانه‎ای در محیط استوایی" و در سال ۱۹۹۶ گفتگویی با موضوع "حفاظت و نگهداری: موضوعات و چالش‎ها" به وسیله دكتر "مارگارت اس. چایلد" ۳ ماه در مالزی ماند تا شرایط كنونی و روش‎های عملی حفاظت و نگهداری مواد در مالزی را با بررسی كند و توصیه‎هایی در این زمینه به كتابخانه ملی مالزی ارائه داد. در پی این اقدامات, یك خط مشی ملی برای حفاظت مواد كتابخانه‎ای در دست تدوین است.

۳. كمیته ملی فهرست‎نویسی و رده‎بندی

این كمیته را كتابخانه ملی مالزی, در تلاش برای وضع استانداردهای فهرست‎نویسی و رده‎بندی, به ویژه در انتشارات مالزیایی, راه‎اندازی كرد. "كمیته ملی فهرست‎نویسی و رده‎بندی" از فهرست‎نویسان ارشد كتابخانه ملی مالزی, كتابخانه‎های دانشگاهی, و كتابخانه‎های برگزیدهٔ عمومی و ویژه تشكیل می‎شود.فهرست‎نویسان مالزیایی پروژه‎های زیر را بر عهده گرفته, منتشره كرده و مورد استفاده قرار داده‎اند:

۱. قواعدی برای نام‎های مالایی

۲. ترجمهٔ سرعنوان‎های موضوعی كتابخانه كنگره به "بهاسا مالیزیا" (۸)

۳. سرعنوان‎های موضوعی محلی

۴. سرعنوان‎های ا ستاندارد برای نهادهای دولتی و ایالتی مالزی

۵. سیاههٔ عنوان‎های مالایی

۶. رهنمودهایی برای لاتین نوشت كردن زبان جاوه‎ای

۷. جدول‎های گسترش جغرافیایی و تاریخی برای مالزی

۸. سرعنوان‎های استاندارد برای نهادهای دولتی و ایالتی "ساباه" و "ساراواك"

۹. مراجع موضوعی برای گروه‎های قومی "ساباه" و "ساراواك"

۱۰. فایل مرجع نویسندگان قومی "ساباه" و "ساراواك"

پروژه‎های دیگری كه هم اكنون در دست بررسی است از جمله عبارت‎اند از:

۱. سرواژه(۹) های مالزیایی

۲. كوته نوشت‎های ]نام[ كتابخانه‎ها

۳. گسترش ردهٔ ۲۹۷ DDC

۴. مرجع نام‎های مالایی

۵. جدول آوانویسی (۱۰) برای فهرست‎نویسی فایل مرجع نویسندگان هندی و مواد تامیلی

همچنین, كارگاه‎های آموزشی برای كمك به فهرست‎نویسان در درك استانداردها و قواعد فهرست‎نویسی كه به تصویب این كمیته رسیده برگزار می‎شود. در سال ۱۹۹۶ یك كارگاه آموزشی در موضوع "سرعنوان‎های موضوعی كتابخانه كنگره" به مدت یك هفته برای فهرست‎نویسان, مسئولان مستندسازی و مدرسان مالزیایی مدارس كتابداری برگزار شد. یكی از كارشناسان "كتابخانه كنگره" نیز برای ادارهٔ كارگاه آموزشی دعوت شده بودند.

---