عزیزالدین‌بن محمد عزیز نسفی

جنسیت: مرد
تولد و وفات: (۶۷۱ - ... ) قمری
محل تولد: نسف
شهرت علمی و فرهنگی: عارف
ایام شباب را در ماوراءالنهر به‌ویژه در بخارا سپری کرد. در جوانی بیشتر اوقات خود را صرف تعلیم و تزکیه …

جنسیت: مرد
تولد و وفات: (۶۷۱ - ... ) قمری
محل تولد: نسف
شهرت علمی و فرهنگی: عارف
ایام شباب را در ماوراءالنهر به‌ویژه در بخارا سپری کرد. در جوانی بیشتر اوقات خود را صرف تعلیم و تزکیه نفس نمود. حتی گویند طب نیز آموخت و در بخارا شروع به تصنیف و تألیف کرد. امّا در پی فتنه‌های پیاپی و هجوم مغول به بخارا مجبور به‌ ترک آن سامان شد و ، در ۶۷۱ ق ، به خراسان و نواحی مرکزی ایران مهاجرت کرد. گاه در بحرآباد جوین ، درکنار بقعۀ شیخ خود ، سعدالدین حموئی می‌زیست و گاه در شیراز بر تربت شیخ کبیر ابو عبدالله خفیف معتکف بود ، و گاه در ابرقو در مسجد جمعه یا در کوه ابراهیم و گاه در کرمان. عزیزالدین نسفی میراث قابل ملاحظه‌ای از عرفان و تصوف آمیخته به ‌حکمت در زبان فارسی باقی گذاشته است. وی با وجود انتساب به طریقۀ کبرویه نوعی سعه مشرب و تسامح فکری نشان می‌دهد که در بین کبرویه و سایر سلسله‌های صوفیه به‌‌ندرت دیده می‌شود. او از پیروان طریقۀ تحقیق علمی در مسائل مربوط به عقاید و مخصوصاً‌ مربوط به تصوف به‌شمار می‌آید. آثار وی که مشتمل بر نثری خطابی اما ساده و لطیف و قوی است در بعضی موارد متضمن نقل ابیات و رباعیات عارفانه نیز هست. از آثار وی: "منازل‌السائرین"؛ "مقصدالاقصی"؛ "کشف‌الحقایق"؛ "زبدهٔالحقایق"؛ "مبداء و معاد"؛ "کشف‌الصراط"؛ "انسان کامل".