مخالفت کنید, به شیوه مناسب

تاکنون مقالات متعددی پیرامون ارتباط موثر با دیگران نوشته شده است و شما نیز شاید ده ها مقاله با این موضوع را مطالعه کرده باشید که اینها همه حکایت از اهمیت این موضوع در جامعه امروزی دارد جامعه ای که در بعضی موارد شاهد رفتار نامناسب افراد با یکدیگر هستیم و این برخوردها چهره شهر را زشت و ناپسند می کند

تاکنون مقالات متعددی پیرامون ارتباط موثر با دیگران نوشته شده است و شما نیز شاید ده‌ها مقاله با این موضوع را مطالعه کرده باشید که اینها همه حکایت از اهمیت این موضوع در جامعه امروزی دارد ؛ جامعه‌ای که در بعضی موارد شاهد رفتار نامناسب افراد با یکدیگر هستیم و این برخوردها چهره شهر را زشت و ناپسند می‌کند. روش‌هایی که معمولاً در مقالات بر آنها تاکید می‌شود، روش‌هایی هستند که بیشتر بر ابعاد گفتاری و احساسی این ارتباط تاکید می‌کند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- شنونده خوبی باشید.

۲- صریح و صادق باشید.

۳- با طرف مقابل همدردی و همدلی کنید.

۴- به طرف مقابل احترام بگذارید.

۵- با شیوه مناسب با مخاطب خود مخالفت کنید و ده‌ها روش دیگر که در مجلات و سایت‌های روانشناسی مشهور نوشته شده است،اما نکته قابل توجه این است که هر چند این روش‌ها می‌توانند تا حدودی در روابط ما تأثیرگذار باشند، اما ارتباط موثر با دیگران تنها به روش‌های گفتاری و تنها با کنترل احساسات یا همدردی و همدلی یا اینکه شنونده خوبی باشید، خلاصه نمی شود.برای تحول در جامعه علاوه بر مواردی که به آنها اشاره شد، نیازمند مولفه‌های مهم عملی نیز هستیم، تا در نتیجه یک ارتباط موثر بتوانیم مشکلات و گرفتاری‌های طرف مقابل خود را حل و فصل کنیم و این ارتباط موثر تنها به همدلی و همدردی خلاصه نشود و همچنین نهایت استفاده را از این ارتباط داشته باشیم.

آیات و روایات اسلامی برای تبیین مولفه‌های یک ارتباط موثر و کارآمد به بیان روش‌های جامع و کاملی می‌پردازند تا با ارتباط با طرف مقابل، یک تحول و دگرگونی برای هر دو طرف ارتباط ایجاد شود.از جمله این روایات می‌توان به دعاهایی که ابن عباس از حضرت رسول صلی الله علیه و آله برای هر روز ماه مبارک رمضان با فضیلت و ثواب بسیار نقل کرده است، اشاره کرد که در اینجا به دعای روز هشتم اشاره می‌کنیم.دعایی که در آن به ابعاد عملی یک ارتباط موثر اشاره می‌کند که با به کارگیری این مولفه‌های بی نظیر می‌توان به موفقیت‌های چشمگیر، هم در حوزه فردی و هم در حوزه اجتماعی دست پیدا کنیم .رسول خدا صلی الله علیه و آله در دعای روز هشتم می‌فرمایند:«اللهمّ ارْزُقنی فیهِ رحْمَةَ الأیتامِ وإطْعامِ الطّعامِ وإفْشاءِ السّلامِ وصُحْبَةِ الکِرامِ بِطَوْلِکَ یا ملجأ الآمِلین: بار پروردگارا، روزی مرا توجه و رحمت بر ایتام قرار ده تا خوراکی به روزه‌داران بدهم و در برخورد با آنان سلام را عیان و آشکار گویم و با انسان‌های کریم و با کرامت همراه و هم‌صحبت شوم، همه اینها در پرتو لطف و قدرت تو باشد،‌ای پناه آرزومندان[مفاتیح‌الجنان]. در این دعای گهربار به چهار مولفه تأثیرگذار در ارتباطات فردی و اجتماعی اشاره شده است، مولفه‌هایی که تنها به بخش عواطف و احساسات و روش‌های گفت‌وگو خلاصه نشده است و بر ابعاد عملی و کاربردی نیز تأکید ویژه‌ای دارد.

● مولفه اول: ارتباط موثر احساسی

یکی از مولفه‌های مهم ارتباط موثر، ارتباط احساسی و عاطفی با کسانی است که به توجه و مهربانی و احساس ما نیاز دارند که از مصادیق بارز این افراد فرزندان یتیمی هستند که بر اثر از دست دادن والدین خود نیازمند آغوش گرم ما هستند، تا هم دست محبتی بر سر آنها کشیده شود و هم نیازهای مادی و معنوی آنها را برآورده کنیم. آیات الهی تاکیدات متعددی در این موضوع داشته و افرادی که این گروه از جامعه را مورد عنایت و لطف و مهربانی خود قرار نمی دهند،مواخذه کرده و می‌فرماید:«کَلَّا بَل لَّا تُکْرِمُونَ الْیَتِیمَ: ولی نه، بلکه یتیم را نمی‏نوازید .»[الفجر :۱۷]

● مولّفه دوم: ارتباط موثر اقتصادی

دقیقا برخلاف باور و تصوّری که در برخی از افراد وجود دارد، مبنی‌بر اینکه یکی از راه‌های پیشرفت و موفقیت ارتباط داشتن با افراد ثروتمند در جامعه است و این ارتباط سبب می‌شود تا روزی شما نیز به قله ثروت راه پیدا کنید، در آیات و روایات اسلامی به این حقیقت اشاره شده است که یکی از عوامل موفقیت در ثروت، داشتن ارتباط تنگاتنگ با افراد نیازمند است.آیات الهی در موارد متعددی به این حقیقت اشاره می‌کنند که ارتباط موثر با افراد نیازمند می‌تواند ابعاد اقتصادی زندگی شما را کاملاً متحول و سبب پیشرفت شما در این بعد مهم شود:«مَّثَلُ الَّذِینَ یُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِی کُلِّ سُنبُلَةٍ مِّئَةُ حَبَّةٍ وَاللّهُ یُضَاعِفُ لِمَن یَشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ: مَثَل [صدقاتِ‏] کسانی که اموالِ خود را در راه خدا انفاق می‏کنند همانند دانه‏ای است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه‏ای صد دانه باشد و خداوند برای هر کس که بخواهد [آن را] چند برابر می‏کند و خداوند گشایشگر داناست. [البقرة :۲۶۱]این وعده صریح خداوند است که کمک به نیازمندان و دستگیری از یتیمان همانند یک سرمایه‌گذاری بزرگ و بی نظیر است که اموال و دارایی‌های شما را برکتی مضاعف می‌بخشد و سبب رشد و شکوفایی شما در این بعد خواهد شد.از مصادیق بارز این ارتباط اقتصادی می‌توان به اطعام مستمندان و فقیران در تمامی ماه‌های سال و مخصوصاً ماه رمضان اشاره کرد،ارتباطی که قرآن کریم آن را برای بهترین بندگان خود معرفی می‌کند:«وَیُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَی حُبِّهِ مِسْکِینًا وَیَتِیمًا وَأَسِیرًا: و به [پاس‏] دوستیِ [خدا]، بینوا و یتیم و اسیر را خوراک می‏دادند..»[الإنسان:۸]

● مولفه سوم: ارتباط موثر زبانی

هیچ چیز در روابط اجتماعی همانند یک سلام پر انرژی همراه با یک لبخند گرم و صمیمانه معجزه نمی کند، پس برای برقراری و آغاز یک ارتباط موثر، به هیچ تکنیکی به جز یک سلام پر انرژی فکر نکنید و این همان معجزه‌ای است که در دعای روز هشتم به آن اشاره شده است و این سلام گرم و پر انرژی از جمله نعمت‌های ویژه‌ای است که در انتظار بهشتیان خواهد بود:«أُوْلَئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِمَا صَبَرُوا وَیُلَقَّوْنَ فِیهَا تَحِیَّةً وَسَلَامًا: اینانند که به [پاس‏] آنکه صبر کردند، غرفه [های بهشت را] پاداش خواهند یافت و در آنجا با سلام و درود مواجه خواهند شد.»[فرقان: ۷۵]

● مؤلفه چهارم: ارتباط مؤثر موفقیتی

سعی کنید برای اینکه سرعت خود را در مسیر پیشرفت و موفقیت چند برابر کنید،با هر فردی ارتباط برقرار نکنید،چرا که برخی از افراد نه تنها سبب افزایش سرعت شما نمی شوند، بلکه سرعت شما را چند برابر کاهش می‌دهند و گاهی شما را از پیمودن مسیر موفقیت کاملاً ناامید می‌کنند. پس برای پیشرفت در این مسیر شما نیازمند ارتباط با افراد موفق هستید، افرادی که خود مسیر سعادت مادی و معنوی را طی کرده اند و اکنون با تجربه‌های متعددی که دارند می‌توانند راهنمای مورد اطمینانی برای شما باشند و این همان حقیقتی است که امیرمؤمنان علی علیه السلام به آن اشاره می‌کنند و می‌فرمایند:«لیسَ شئٌ أدعی لِخیرٍ و أنجَی مِن شرٍّ مِن صُحبَهِ الأخیارِ: هیچ چیز به اندازه همنشینی با نیکان، انسان را به خوبی فرا نمی خواند و از بدی نمی رهاند.»[میزان الحکمه، جلد ۶،حدیث۱۰۲۹۷]«بِطَوْلِکَ، یا مَلْجَاَ الاْمِلینَ: به حق انعامت. به حق نعمت‌هایی که به ما دادی این دعاها را درباره ما مستجاب کن،‌ای کسی که پناه آرزومندانی.»

امین ادریسی