شنبه, ۲۰ بهمن, ۱۴۰۳ / 8 February, 2025
تازه های درمان ریشه دندان
با اینکه مستندات مربوط به بیماری‌های دندانی به ۴۰ هزار سال پیش برمی‌گردد اما یافته‌ها درمورد درمان‌های دندانپزشکی مربوط به ۴ تا ۵ هزار سال پیش است. کرم دندان (کرم‌خوردگی) در بسیاری از نقاط دنیا از جمله چین و هند از باورهای مردم از هزاران سال پیش بوده است. مهم‌ترین تحول در پالایش علم و تجربه پزشکی از خرافات، ۶ قرن قبل از میلاد و به وسیله بقراط انجام شده است...
او برای اولین بار روش سوزاندن و کوتر کردن پالپ (عصب) دندان را پیشنهاد داد. برخی از دانشمندان مسلمان از جمله زکریای رازی نیز از روش کوتریزه و ثابت نگه داشتن دندان‌ها به عنوان درمان نام برده‌اند.
ابوعلی‌سینا در کتاب قانون، درد دندان را تشریح کرده و حالت التهاب پالپ را توضیح داده و برای درمان دندان‌های مبتلا به التهاب پالپ مغز دندان ایجاد حفره در تاج دندان و استفاده از مواد مسکن داخل دندان را توصیه کرده است.
ابن‌سینا اولین فردی است که جایگزین کردن دندان در جای خود را پیشنهاد داد. باوجود اینکه قدیمی‌ترین پرکردگی دندان ۲۲۰۰ سال پیش انجام‌شده، اولین پرکردگی کانال با فلز طلا در دهه اول قرن ۱۹ گزارش شده است. رشد و جهش سریع علم درمان ریشه در قرن بیستم و به‌خصوص در نیمه دوم آن اتفاق افتاد. این پیشرفت مدیون تحقیقات و تجربه‌های دانشمندانی بود که مواد و تکنیک‌های جدید را در علم درمان ریشه مورد استفاده قرار دادند.
مهم‌ترین و باارزش‌ترین تحول در دندانپزشکی و درمان ریشه، کشف ماده بی‌حسی و استفاده از اشعه ایکس و رادیوگرافی است. استفاده از فناوری‌های جدید و روزآمد نیز در توسعه علم دندانپزشکی و درمان ریشه تاثیر بسزایی دارند.
درون یک ریشه یا ریشه‌های دندان، مجرایی وجود دارد که حاوی بافت همبندی است. عامه مردم به آن «عصب» و دندان‌پزشکان به آن «پالپ» می‌گویند. هدف از درمان ریشه، خارج کردن بافت بیمار یا نکروز (مرده) از مجاری ریشه و پر کردن ریشه به طریقی است که مجرای انتهای ریشه را کاملا مهروموم کند. این کار با روش‌ها و وسایل مختلف انجام می‌شود.
به کمک پیشرفت تکنولوژی، وسایل جدید و مدرنی برای تشخیص و درمان‌های درمان ریشه در سال‌های جدید عرضه شده است.
هر چند این دستگاه سال‌های متمادی است که در دندانپزشکی مورداستفاده قرار می‌گیرد اما اهمیت استفاده از آن برای تشخیص بیماری پالپ یا عصب دندان باعث شده است که انواع جدید آن (دیجیتال) نیز تولید و عرضه شود. از این وسیله برای پی بردن به حیات پالپ یا مرگ عصب دندان استفاده می‌شود. کاربرد پالپ‌تستر الکتریکی بسیار راحت، بی‌ضرر و بدون خطر است و نتایج آن به همراه سایر آزمایش‌ها، به دندان‌پزشک در تشخیص و درمان صحیح کمک میکند.
یکی از مهم‌ترین مراحل کار در درمان‌های ریشه، تعیین و تشخیص محل انتهای ریشه (مرز بین دندان و استخوان) است. این کار معمولا به وسیله رادیوگرافی انجام می‌گیرد. در چند دهه اخیر با استفاده از اختلاف مقاومت بافت در مقابل جریان الکتریسیته، دستگاه کوچک مفیدی عرضه شده است که به دندان‌پزشکان کمک زیادی میکند. هر چند این وسیله دندان‌پزشک درمان ریشه را از رادیوگرافی بی‌نیاز نمی‌کند اما به عنوان یک وسیله کمکی، تعداد رادیوگرافی‌ها را به حداقل می‌رساند. در طول زمان دستگاه‌های اپکس‌یاب اصلاح و روزآمد شده‌اند. هم‌اکنون دستگاه‌هایی به بازار عرضه شده است که می‌توانند طول ریشه را با دقت دهم میلی‌متر به دندان‌پزشک نشان دهند.
خاصیت ارتجاعی تمیز کردن و آماده‌سازی کانال از گذشته تا به حال با وسایلی به نام فایل‌های اندودانتیک انجام می‌شود. قبلا از فلز «استیل ضدزنگ» برای ساخت فایل‌ها در دندانپزشکی استفاده می‌کردند ولی معرفی و استفاده از آلیاژ نیکل تیتانیوم تحول بزرگی در آماده‌سازی کانال ایجاد کرد. شیوع انحنا در کانال‌های ریشه دندان‌ها بسیار زیاد و میزان انحنا در هر ریشه و دندان مختلف است.
عیب فایل‌های قدیمی، مقاومت بیشتر در مقابل خم شدن و خاصیت ارتجاعی کم بود. معمولا این وسایل فقط با دست و انگشتان قابل استفاده بودند و به همین دلیل ضمن صرف وقت بیشتر، دقت کار در کانال‌های با انحنای متوسط و زیاد کم می‌شد. فایل‌های نیکل تیتانیوم به علت انعطاف‌پذیری شدید و مقاومت بیشتر در مقابل شکست، آماده‌سازی کانال را متحول کرده‌اند. این فایل‌ها که انواع مختلف با خصوصیات متنوع دارند با استفاده از موتورهای مخصوص و چرخش مناسب در داخل کانال، به دندان‌پزشک کمک میکند. استفاده از فایل چرخشی برای آماده‌سازی کانال کار را راحت‌تر و سریع‌تر میکند اما این وسایل نیز معجزه‌گر نیستند و محدودیت‌های خاص خود را دارند. به همین دلیل از ابتدای معرفی فایل نیکل تیتانیوم ده‌ها نوع فایل و تکنیک برای آماده‌سازی کانال پیشنهاد شده است. معمولا فایل‌های چرخشی با استفاده از موتورهای مخصوصی که سرعت چرخش پایین و نیروی مناسب دارند، به کار می‌رود. هزینه بالا و احتمال شکستگی فایل‌های چرخشی ۲ عیب مهم این سیستم‌هاست. هم‌اکنون کارخانه‌های سازنده تلاش می‌کنند ضمن تغییر در شکل ظاهری فایل‌ها برای بالا بردن قدرت تراش فایل از آلیاژی استفاده کنند که میزان شکست فایل داخل کانال کمتر شود.
دکتر محمدجعفر اقبال/استاد دانشکده دندانپزشکی/شهید بهشتی و مرکز تحقیقات /علوم دندانپزشکی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسرد‌گی سلامت پوست