نگاهی به دیدگاه كشورهای اصلی اتحادیه ی اروپا به موضوع الحاق

گسترش اتحادیه ی اروپا اشاره به گسترش حوزه های فعالیت آن از ۱۹۵۲ به این سو دارد در سال ۱۹۵۲ فقط شش كشور عضو این اتحادیه بودند اما در حال حاضر تعداد اعضای آن به ۲۵ عضو رسیده است

چهار دوره‌ی متوالی در گسترش اتحادیه‌ی اروپا می‌توان تشخیص داد كه مهمترین و بزرگترین آنها افزایش تعداد اعضای آن از ‌۱۵ به ‌۲۵ عضو در اول اول مه ‌۲۰۰۴ رخ داد. دوره‌ی پنجم افزایش تعداد اعضای اتحادیه قرار است در سال ژانویه ‌۲۰۰۷ بوقوع بپیوندد. پروسه‌ی گسترش اتحادیه‌ی اروپا كه گاهی از آن به "همگرایی اروپایی" یاد می‌شود ممكن است منتهی به افزایش اعضای آن تا ‌۳۰ عضو و بیشتر هم گردد. برای اینكه كشوری بتواند عضو این اتحادیه شود باید معیارهای اقتصادی و سیاسی لازمی را كه معروف به "معیارهای كپنهاگ" هستند به مرحله‌ی اجرا درآورد، معیارهایی كه در نشست كپنهاگ در ژوئن ‌۱۹۹۳ وضع شدند. هم‌چنین برای الحاق به اتحادیه بر اساس معاهده‌ی این اتحادیه، هر یك از دول عضو و پارلمان اروپایی باید موافقت خود را اعلام دارند. از حساس‌ترین و بحث برانگیزترین موضوعات در عرصه‌ی گسترش اتحادیه موضوع الحاق تركیه به این اتحادیه‌ طی سال‌های اخیر بوده است. تركیه از سال ‌۱۹۶۳ به عنوان عضو همكار با اتحادیه‌ی اروپا همكاری داشته است. این كشور در سال ‌۱۹۸۷ رسما درخواست عضویت خود را ارائه داد اما ‌۱۲ سال گذشت تا به عنوان دولت كاندید در سال ‌۱۹۹۹ شناخته شود. پس از نشست ‌۱۷ دسامبر ‌۲۰۰۴، شورای اروپایی اعلام كرد كه مذاكرات درباره‌ی عضویت تركیه رسما در ‌۳ اكتبر ‌۲۰۰۵ آغاز خواهد شد. حامیان الحاق تركیه به اتحادیه معتقدند كه عضویت تركیه می‌تواند منجر به تقویت نهادهای دموكراتیك در این كشور شود، اقتصاد اتحادیه را تقویت كند و پاداشی برای تركیه به خاطر موضع قوی و باثباتش در حمایت از ناتو باشد. آنها معتقدند كه تركیه تمام شرایط الحاق را می‌تواند تامین كند. برخی بر این باورند كه اتحادیه‌ی اروپا دیگر نمی‌تواند تقاضای عضویت تركیه را رد كند چرا كه بیش از ‌۴۰ سال است كه این تقاضا مطرح شده و بهبود ملموسی در شاخص‌های عضویت از جمله وضعیت حقوق بشر در تركیه حاصل شده است. مخالفان الحاق تركیه به اتحادیه‌ی اروپا دلایل مختلفی ذكر می‌كنند، از جمله اینكه تركیه دارای جمعیت بزرگی با نرخ رشد سریع است (جمعیت تركیه در حال حاضر حدود ۷۰ میلیون نفر است ) ، فقر در این كشور بالا است و درباره‌ی سازگاری فرهنگی این كشور با اروپا شك و تردید وجود دارد. همچنین آنها بر این نظرند كه فقط بخش كوچكی از سرزمین تركیه در قاره‌ی اروپا واقع شده است، رسما از شناسایی دیپلماتیك جمهوری قبرس به عنوان دولت قانونی حاكم بر این جزیره امتناع كرده است، دولتی كه عضو اتحادیه‌ی اروپا است و علیه ارمنستان تحریم‌های اقتصادی وضع كرده است. بسیاری از مخالفان معتقدند كه دولت حاكم در تركیه هنوز به بسیاری از اصول كلیدی دموكراسی لیبرال احترام نمی‌گذارد چرا كه علیه اقلیت‌های قومی نظیر كردها تبعیض آشكاری روا می‌دارد و شكل افراطی‌ای از سكولاریسم تحمیلی را بر ضد منافع اكثریت مسلمانان این كشور اجرا می‌كند. اتحادیه‌ی اروپا نگرانی‌هایی را درباره‌ی رشد ناسیونالیسم در تركیه ابراز می‌دارد. با همه این مخالفت‌ها بسیاری از كشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا به طور رسمی از چشم انداز عضویت تركیه در اتحادیه استقبال كرده‌اند. البته در صورت موافقت با عضویت تركیه در اتحادیه این كشور باید از اكنون تا ۱۰ سال آینده تعهد خود را به ارزش‌های دموكراتیك نشان دهد و در این راستا ثابت قدم باشد. نظرهای مختلفی در ۲۵ كشور عضو اتحادیه‌ی اروپا چه در سطح مقامات سیاسی و چه در سطح افكار عمومی درباره الحاق تركیه به این اتحادیه وجود دارد كه در زیر به این نظرها در چند كشور مهم و تاثیر گذار اتحادیه اشاره می‌گردد:

-آلمان:

نظر سنجی‌ها نشان می‌دهند كه سه چهارم مردم آلمان مخالف عضویت تركیه هستند. از دو حزب اصلی و بزرگ آلمان، حزب سوسیال دموكرات (SPD) بر این نظراست كه خواستار ایجاد تركیه مدرن در قالب اتحادیه اروپا است و حزب دموكرات‌های مسیحی (CDU) با عضویت تركیه در اتحادیه مخالف است. CDU در عوض از "شراكت ممتاز" تركیه با اتحادیه حمایت می‌كند. خانم آنگلا مركل ـــ نامزد حزب CDU برای تصدی پست صدراعظمی آلمان ـــ‌ از سران كشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا خواسته است الحاق آنكارا به اتحادیه را مورد تشویق قرار ندهند.

- فرانسه:

این كشور بیشترین درصد مسلمانان (۷ درصد از كل جمعیت فرانسه مسلمان هستند ) را در میان كشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا دارا است. فرانسه به طور رسمی از الحاق تركیه حمایت می‌كند. اما با این حال دومینیك دو ویلپن ، نخست وزیر این كشور معتقد است كه تركیه برای الحاق به اتحادیه باید كشور مستقل قبرس را مورد شناسایی قرار دهد. از سوی دیگر نیكلاس ساركوزی ، رهبر حزب حاكم UMP و نامزد احتمالی ریاست جمهوری آینده فرانسه با الحاق تركیه به اتحادیه مخالف است. فقط ۲۰ درصد افكار عمومی فرانسه موافق الحاق تركیه هستند. گیلوم پارمنتیر ، از كارشناسان برجسته‌ی سیاسی فرانسه معتقد است: "اگر چه قرن‌ها است نخبگان تركیه به نوعی اروپایی می‌باشند اما بخش عظیمی از جمیعت این كشور را روستانشینان آناتولیایی كه به هیچ وجه به لحاظ فرهنگی ، سنتها و آداب و عادات اروپایی نیستند تشكیل می‌دهند." فرانسه قول داده است كه پس از پایان مذاكرات آتی درباره الحاق تركیه به اتحادیه همه پرسی برگزار كند.

- اتریش:

نظر سنجی‌ها حاكی از این هستند كه ۷۵ درصد گروه سنی بین ۱۵ تا ۲۴ ساله‌ی اتریش مخالف الحاق تركیه به اتحادیه‌ی اروپا هستند ، این درصد برای گروه سنی بالای ۵۵ سال به ۸۲ درصد می‌رسد . این میزان بالاترین نرخ مخالفت با الحاق تركیه به اتحادیه در میان كشورهای عضو اتحادیه اروپا می‌باشد.

- هلند:

این كشور پس از فرانسه به لحاظ داشتن جمعیت مسلمان به نسبت كل جمعیتش (۶ درصد ) در رتبه دوم در میان اعضای اتحادیه اروپا قرار دارد و با موضوعات مذهب، مهاجرت و همگرایی داخلی دست و پنجه نرم می كند. در این كشور بر سر الحاق تركیه اختلاف نظرها شدید است.

- انگلستان:

مهمترین حامی الحاق تركیه است. جك استراو ، وزیر امور خارجه‌ی انگلیس اظهار داشته است كه تركیه در درون اتحادیه‌ی اروپا به الگوی دموكراسی و مدرنیته تبدیل خواهد شد و نمونه‌ای عالی برای تمامی همسایگان منطقه‌ایش یعنی جهان عرب می‌شود.

- ایتالیا:

از دیگر حامیان قوی الحاق تركیه، ایتالیا است . دولت این كشور بر پیوندهای تاریخی ایتالیا با خاورمیانه و بر نیاز به حمایت از تركیه در غرب تاكید می‌كند . بر اساس نظر رم فرصت‌های تجاری‌ای كه به وسیله‌ی بازار تركیه فراهم می‌آیند را باید مغتنم شمرد. افكار عمومی ایتالیا اگر چه حاكی از خصومت با تركیه نیست اما حمایت پرشوری نیز از این الحاق به عمل نمی‌آورد. حمایت واقعی از عضویت تركیه كمتر از ۴۰ درصد است.

- لهستان:

بزرگترین عضو اتحادیه‌ی اروپا در میان ۱۰ عضو جدیدی است كه در مه سال ۲۰۰۴ به این اتحادیه ملحق شدند. ۵۴ درصد افكار عمومی این كشور از عضویت تركیه در اتحادیه حمایت می‌كنند . مقامات این كشور می‌گویند: "تركیه ایستارهای حمایت از آمریكا را در اتحادیه‌ی اروپا تقویت خواهد كرد و نفوذ غربی‌ها را بر رهیافت‌های خاورمیانه و قفقاز استحكام می‌بخشد." لهستان بر روابط گسترده و نزدیك دو جانبه‌ی خود با تركیه كه به صدها سال قبل باز می‌گردد تاكید دارد.

- اسپانیا:

نظر سنجی‌ها در این كشور حاكی از این هستند كه حدود۳۳ درصد مردم با عضویت تركیه مخالفند اما ۴۲ درصد مردم از جمله دولت این كشور با عضویت تركیه موافق هستند. در ماه ژوئن سال جاری، زمانی كه مردم فرانسه و هلند به پیش نویس قانون اساسی اتحادیه‌ی اروپا رای منفی دادند، ما گیویل آنگل موراتینوس ، وزیر امور خارجه اسپانیا ،اظهار كرد كه گفت و گوهای الحاق تركیه تا یك زمان مقتضی به تعویق افتد.

- یونان:

این كشور به مدت ۴۰۰ سال جزئی از امپراتوری عثمانی بود. برخی یونانی‌ها هنوز هم استانبول را شهری متعلق به یونان می‌دانند. در این كشور نیز بین سیاستمداران و افكار عمومی بر سر الحاق تركیه و یا عدم الحاق تركیه اختلاف نظر وجود دارد. نظر سنجی‌ها نشان می‌دهند كه فقط ۲۵ درصد یونانی‌ها بر این عقیده‌اند كه تركیه در اتحادیه‌ی اروپا می‌تواند جایگاهی داشته باشد . هر چند حكومت مركزی یونان مایل به حل اختلافات و بر طرف كردن تنش با تركیه است اما می‌گوید كه الحاق تركیه ابتدائا به خود ترك‌ها بستگی دارد. یونان خصوصا در مورد عدم شناسایی قبرس به وسیله‌ی تركیه نگرانی دارد.

- مجارستان:

این كشور نیز به مدت ۱۵۰ سال طی قرون شانزدهم و هفدهم جزء امپراتوری عثمانی بود، اما در حال حاضر احساسات ضد تركیه‌ای كمی در این كشور وجود دارد. به طوری كه حدود نیمی از مردم این كشور با الحاق تركیه به اتحادیه اروپا موافق هستند.

- دانمارك:

در این كشور مخالفت سختی با الحاق تركیه به چشم می‌خورد. اندرس فوگ راسموسن ، نخست وزیر این كشور كه تا چندی پیش از موضعی موافق با الحاق تركیه برخوردار بود، از نوعی شراكت ویژه بین تركیه و اتحادیه حمایت كرده است.

- سوئد:

در این كشور مقاومت مردمی سختی با الحاق تركیه وجود دارد. اگر چه دولت سوئد عضویت تركیه را به عنوان عامل حمایتی از فرایند اصلاحات در تركیه و ارتباط در حال افزایش با جامعه‌ی تركیه و فراهم آمدن فرصت‌هایی تجاری برای سوئد در نظر می‌گیرد.