وقتی بازی جدی می‌شود

بازار بازی‌های کامپیوتری بازار پررونقی است و مشتریان این بازار هم بچه‌ها، نوجوانان و حتی بزرگسالانی هستند که با هیجان انواع بازی‌های جدید و وسوسه‌انگیز را دنبال می‌کنند. …

بازار بازی‌های کامپیوتری بازار پررونقی است و مشتریان این بازار هم بچه‌ها، نوجوانان و حتی بزرگسالانی هستند که با هیجان انواع بازی‌های جدید و وسوسه‌انگیز را دنبال می‌کنند. تحقیقات جدید در آمریکا نشان داده که ۷۲ درصد از آمریکایی‌ها با بازی‌های رایانه‌ای خودشان را مشغول می‌کنند که نیمی از آنها به بازی‌های آنلاین گرایش دارند. در ایران البته آمار مدونی وجود ندارد اما همه ما دور و برمان شاهد اشتهای سیری‌ناپذیر مردم به بازی‌های کامپیوتری هستیم. دنیای این بازی‌ها هم که روز به روز وسیع‌تر می‌شود، دنیای بی‌سر و تهی که هر کدام از کاربران از یک گوشه وارد آن می‌شوند، شوق و کنجکاوی آشنایی با فضاهای تازه و مجازی و تجربه هیجان‌های جدید آنها را به این دنیا می‌کشاند...

کاربران ایرانی تا یکی دو سال پیش فقط از بازی‌های خارجی استفاده می‌کردند که یا از طریق اینترنت دانلود می‌شد و یا در بازار به صورت سی‌دی عرضه می‌شد اما از سال گذشته مسوولان به فکر افتادند که این بازار را سر و سامانی بدهند و برای انجام کار فرهنگی، بازی‌های ایرانی تولید کنند. موسسه فرهنگی تبیان یکی از اولین موسساتی بود که اقدام به ساخت بازی‌های رایانه‌ای ایرانی کرد. بازی‌هایی درباره فرهنگ و آداب و رسوم ملی ایرانی که از طریق سایت تبیان در دسترس عموم گذاشته شد و به گفته مسوولان این موسسه با استقبال کاربران مواجه شده است. این موسسه به تازگی بازی‌هایی مانند «والفجر۸»، «مقاومت» و «مأمور ویژه» را با حضور رییس سازمان تبلیغات اسلامی رونمایی کرده و بازی‌هایی مانند «سرزمین من» که با محوریت دیدنی‌های شهر اصفهان ساخته شده یا بازی «نوروز» با موضوع عید نوروز و هفت سین و «راه افتخار» که درباره ورزش قایقرانی است، قرار است با فاصله زمانی معین تا آخر سال به بازار عرضه شوند. اما مسوولان که فعالیت یکی دو شرکت را در این عرصه شلوغ و پرکشش کافی نمی‌دانستند، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای را تأسیس کردند.

بازی رستم و سهراب

بازی‌های رایانه‌ای در چند سال اخیر برای کشورهای سازنده این بازی‌ها بسیار پردرآمد بوده‌اند تا جایی که می‌گویند در سال گذشته ۴۲ میلیارد دلار عاید این کشورها شده و منابع رسمی پیش‌بینی می‌کنند درآمد حاصل از این صنعت تا سال ۲۰۱۲ بیش از ۱۰ درصد رشد کند. ضمن اینکه این کشورها موفق می‌شوند علاوه بر کسب درآمد سرشار، مفاهیم اجتماعی و فرهنگی مورد نظرشان را بین مردم دنیا اشاعه دهند. چرا که نمی‌شود تاثیرگذاری این بازی‌ها روی کاربرانشان، به خصوص کاربران کم سن و سال را از نظر فرهنگی، اجتماعی و شخصیتی نادیده گرفت. شاید همین واقعیت موجب شد که شورای عالی انقلاب فرهنگی، تاسیس بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای را تصویب کند. این بنیاد که از سال ۸۶ شروع به کار کرده، زیر نظر وزارت ارشاد برای تولید و نظارت بر بازی‌های ویدیویی و رایانه‌‌ای فعالیت می‌کند.

این بنیاد قرار است از تولید و پخش بازی‌هایی حمایت کند که موضوعاتشان مربوط به ادبیات کهن ایران، تاریخ ایران، تاریخ مبارزه در کشورهای فلسطین و لبنان، حماسه دفاع مقدس، تاریخ اسلام، داستان‌‌های قرآنی، حفظ امنیت کشور و مفاخر علمی باشد.

باز هم کپی رایت

نظارت بر بازی‌های خارجی که وارد بازار ایران می‌شوند هم از دیگر کارهایی است که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای انجام می‌دهد. برای مثال در چند ماه اول امسال اسامی ۳۰ بازی خارجی را اعلام کرده‌اند که به دلیل مغایرت با فرهنگ و اصول اجتماعی ما، از تکثیر و توزیع‌شان جلوگیری می‌شود. کیفیت بازی‌های داخلی هم اول باید به تأیید این بنیاد برسد تا اجازه تکثیر و فروش پیدا کنند. البته گروهی از فعالان حوزه نرم‌افزاری کشور، فعالیت این بنیاد را به‌عنوان رقیبی برای بخش خصوصی نگاه می‌کنند. مشکل دیگری هم که برای تولیدکنندگان داخلی وجود دارد، وجود نداشتن قانون کپی رایت است که موجب می‌شود حقوق مادی و معنوی تولیدکنندگان در معرض خطر باشد اما به نظر می‌رسد که برای به ثمر نشستن این صنعت نوپا در ایران باید زمان زیادی منتظر باشیم.

بازی خشونت نمی‌آورد

گروهی از محققان دانشگاه هاروارد تحقیقی انجام داده‌اند که نشان می‌دهد برخلاف بعضی عقاید رایج، بازی‌های رایانه‌ای کودکان را تبدیل به موجوداتی خشن و یا قاتلان سریالی خون‌خوار نمی‌کند. آنها سعی کرده‌اند تا تصویر غلطی که از بازی‌های رایانه‌ای در ذهن مردم وجود دارد اصلاح کنند.

آنها روی ۱۲۰۰ دانش‌آموز دوره راهنمایی مطالعه کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که رابطه‌ای بین بازی‌های رایانه‌ای و بروز خشونت وجود ندارد. البته این باور رایجی است که بازی‌های رایانه‌ای می‌توانند آسیب‌زا باشند ولی محتوای این بازی‌ها و میزان استفاده از آنها مهم است.

بعضی از این بازی‌ها که در بازار فعلی هم موجود هستند، کارکردهای مفیدی مانند آموزش سلامت دارند و بچه‌ها از طریق کنترل تغذیه شخصیت بازی، میزان سلامتی او را تنظیم می‌کنند. بازی‌هایی با محوریت کمک‌های اولیه یا عملیات امداد و نجات هم می‌توانند برای آموزش سلامت به بچه‌ها تأثیرگذار باشند.

ضمن اینکه باید میزان استفاده کودک یا نوجوان از کامپیوتر و اینترنت برای بازی محدود و معین باشد، چون نشستن طولانی مدت پشت کامپیوتر می‌تواند موجب خستگی عضلانی، درد در ناحیه گردن و ستون مهره‌ها، سردرد و چشم درد شود.

معصومه حاجی‌ابوالحسنی