هاورکرافت (هواناو)

امروزه به‌عنوان یک وسیله حمل و نقل نظامی و غیرنظامی بسیار موفق به حساب می‌آید و حتی در ابتدای اختراعش می‌پنداشتند که انقلاب جدیدی در اصول جنگ به‌وجود خواهد آورد.
هاورکرافت …

امروزه به‌عنوان یک وسیله حمل و نقل نظامی و غیرنظامی بسیار موفق به حساب می‌آید و حتی در ابتدای اختراعش می‌پنداشتند که انقلاب جدیدی در اصول جنگ به‌وجود خواهد آورد.

هاورکرافت در جنگ‌های ویتنام، بورنئو، دریای سرخ، خلیج فارس شایستگی فراوانی از خود نشان داد.

به قولی هاورکرافت را کریستوفر کاکرل انگلیسی اختراع کرد و ارتش انگلستان در دهه ۱۹۵۰ به این وسیله توجه فراوانی نموده و از آن پس در مأموریت‌های جنگی فراوانی به‌کار رفت و راه تکامل را نیز رفته رفته پیمود.

نوعی هاورکرافت عرضه گشت که علاوه بر روی آب، خشکی نیز مورد استفاده قرار گرفت و به آن هاورکرافت آب خاکی گویند و هاورکرافتی که در نیروی دریائی به‌کار می‌رود باید دارای شش امتیاز باشد: ۱) سرعت زیاد ۲) امکانات آب خاکی، نیازی به بنادر کلاسیک نداشته و دارای مصونیت از خطرات دریانوردی باشد. ۳) امکان کم‌کردن سرعت در زمان کم ۴) امکان افزایش سرعت کم به سرعت زیاد در زمان خیلی کتاه (شتاب زیاد) ۵) مصونیت در مقابل اژدر ۶) ابعاد کافی برای نصب تسهیلات فرماندهی تاکتیکی بر روی آن.

در سال ۱۹۷۲ نوعی هاورکرافت صد تنی از مرحله آزمایش موفق بیرون آمد و رفته رفته مورد بهره‌برداری قرار گرفت. نوع دیگر هاورکرافت ۲۰۰ تنی با سرعت ۶۰ گره دریائی ساخته و عرضه گشته که مأموریت‌های گوناگونی را انجام می‌دهد.

یکی از آخرین طرح‌های به مرحله اجرا و عمل درآمده، هاورکرافت ۵۰۰۰ تنی با سرعت حدود ۱۰۰ گره می‌باشد.

کشورهای صاحب نام سازنده هاورکرافت انگلستان، ایالات متحده آمریکا، ایتالیا، سوئد، فرانسه می‌باشند. سوئد هاورکرافتی ساخته که در مناطق قطبی مأموریت‌های دشواری را انجام می‌دهد.

نخستین هاورکرافت در ۱۹۵۹ میان تنگه‌های میان انگلستان و ایزل آووایت آزمایش گردید. هاورکرافت دستگاهی است شبیه یک قایق با کف پهن که یک دستگاه دودکش مانند در وسط دارد اما دود ندارد و به‌جای آن دارای پره‌هائی است که هوا را به داخل خود می‌کشد و به پائین دستگاه فشار می‌آورد و از سوراخ‌هائی آن را بیرون می‌دهد. هوا، فضای زیر هاورکرافت را که راهی برای خروج و فرار به اطراف ندارد پر می‌کند و بیش از پیش هوا را در درون آن فشرده‌تر و متراکم‌تر می‌کند. این فشار هوا هاورکرافت را برای برخاستن بالاتر از زمین یا آب کمک می‌نماید. تا جائی‌که همه هاورکرافت را حدود ۱۵ اینچ بالای زمین یا آب نگه می‌دارد و روی یک تشک هوا به نرمی شناور می‌سازد. [۲۹]

هاورکرافت می‌تواند با فاصله‌ای اندک در سطح زمین و آب پرواز کند، بی‌آنکه نیازمند سطوح و راه‌های آماده شده باشد. بنابراین هاورکرافت به آسانی می‌تواند از روی آب‌های کم‌عمق، یخ، مرداب و زمین‌های ناهموار بگذرد بر روی بالشی از هوا حرکت می‌کند. هاورکرافت سریع‌تر از هر کشتی حرکت و هر بار بیش از ششصد نفر مسافر پنجاه تن بار را حمل می‌کند.

اصطکاک کلید معمای هاورکرافت است. همه ماشین‌آلات برای کاستن از اصطکاک و فرسودگی قطعات متحرک به روغن‌کاری نیاز دارند. با اصطکاک میان آب و بدنه کشتی از سرعت کشتی کاسته می‌شود.

از سال ۱۸۵۰ آزمایش‌هائی برای کاهش نیروهای اصکاک ناشی از حرکت کشتی بر روی آب صورت گرفت. استفاده از هوا به‌عنوان عامل تسهیل‌کننده حرکت را پیش از نیم‌قرن نوزدهم می‌دانستند.

۲۹ـ مجله بندر و دریا ـ سازمان بنادر و کشتیرانی