ماجراهای مادربوردهای چندفازه

حتم دارم هنگام انتخاب مادربورد به دفعات با یک اصطلاح نه چندان آشنا مواجه شده اید. البته این اصطلاح بیشتر در مادربوردهای متوسط به بالا در برابر دیدگان خریداران ظاهر می شود و …

حتم دارم هنگام انتخاب مادربورد به دفعات با یک اصطلاح نه چندان آشنا مواجه شده اید. البته این اصطلاح بیشتر در مادربوردهای متوسط به بالا در برابر دیدگان خریداران ظاهر می شود و در گونه های متوسط به پایین اهمیت چندانی ندارد. خلاصه اینکه امروز می خواهم درباره اصطلاح Phase صحبت کنم.اصل ماجرا از این قرار است که ترکیب قطعات الکترونیک گوناگونی مانند خازن، القاگر و غیره برای تامین و تثبیت ولتاژ سیستم های پردازشی مانند پردازنده، چیپ ست اصلی و حتی حافظه اصلی در مادربوردها مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که کارایی قطعات الکترونیکی هنگام فعالیت همراه با محدودیت است، طراحان تلاش می کنند قطعات الکترونیکی را در بازه های زمانی مشخص از مدار خارج ساخته و انجام وظایف را به ترکیب مشابه دیگری واگذار کنند. در این روش علاوه بر اینکه عمر قطعات افزایش خواهد یافت، ولتاژ موثرتری برای سیستم های پردازشی تامین خواهد شد. به بیان دیگر هنگامی که ترکیب اول در حال افت کارایی از مدار خارج شده، ترکیب دوم وارد مدار می شود. این ماجرا همین طور ادامه یافته و تامین ولتاژ موردنظر در این مادربورد توسط دو ترکیب مشابه صورت می گیرد، پس این مادربورد از سیستم تامین ولتاژ دو مرحله ای یا دو فاز (۲ Phase) استفاده می کند. چنانچه تعداد ترکیب های قطعات الکترونیکی مشابه به چهار افزایش یابد، در این صورت هر یک از قطعات عهده دار تامین ولتاژ موردنظر در یک چهارم واحد زمان خواهند بود و قبل از اینکه دچار افت شود از مدار خارج و با ترکیب تازه نفس جایگزین خواهد شد. از این رو افزایش تعداد ترکیب ها مترادف با افزایش فاز خواهد بود. مادربوردهای متوسط به بالا از ترکیب های پنج فازه استفاده می کنند. بسیاری از مدل های حرفه ای کنونی از سیستم های ۱۰ تا ۱۲ فازه استفاده می کنند. این مادربوردها انعطاف فوق العاده ای در تغییر ولتاژ داشته و به همین دلیل برای انجام عملیات محیرالعقول مورد توجه قرار دارند. بازی دوستان حرفه ای (Gamers) نیز مادربوردهای ۱۰ تا ۱۲ فازه را به دلیل پایداری بسیار بالا ترجیح می دهند. این نکته را نباید از ذهن دور داشت که قیمت این قبیل مادربوردها باید تفاوت معناداری با مدل های دیگر داشته باشند.

نکته حاشیه ای

سازندگان مادربورد پیش از این توجه خاصی به توجیه خریدار درباره توانایی مدل های خود در این باره نداشتند اما افزایش قابلیت پردازنده ها موجب شده است این موضوع با حساسیت بیشتری مورد توجه سازنده و خریدار قرار بگیرد. دیگر اینکه موضوع تقلب به مرور وارد این حوزه شده است. برای پی بردن به تعداد ترکیب های الکترونیکی باید تعداد القاگرهایی که در کنار سوکت پردازنده قرار دارند را شمارش کنید. برخی سازندگان ناقلا در اقدامی ناجوان مردانه القاگرهای چیپ ست اصلی و حتی حافظه را در کنار القاگرهای پردازنده نصب می کنند تا عدد ترکیب در شمارش افزایش یابد و خریدار فکر کند که با مدل فاخری روبه رو شده است. چنانچه مادربورد را برگردانید، از محل اتصال القاگر به بدنه مادربورد می توان القاگرهای اصلی پردازنده را به درستی تشخیص داد.

و دیگر اینکه

در مادربوردهای جدید سعی شده است خازن های الکترولیتی معمول حذف شده و از خازن های جامد ژاپنی (Solid State) استفاده شود. تشخیص این خازن ها در وهله اول آسان می کند اما راستش خیلی هم آسان نیست. اینها را گفتم تا لال از دنیا نروم. همین.

جواد زارعی