طبل رسانه ای دانشجویان

نشریات دانشجویی رسانه های ارتباطی اند که به صورت منظم اخبار و رویدادهای دانشگاه و موضوعات موردعلاقه دانشجویان را به اطلاع آنان می رسانند

نشریات دانشجویی رسانه های ارتباطی اند که به صورت منظم اخبار و رویدادهای دانشگاه و موضوعات موردعلاقه دانشجویان را به اطلاع آنان می رسانند.

انتشار نشریات دانشجویی با توجه به توسعه فعالیت های فرهنگی در دانشگاه ها ازجمله مهمترین فعالیت های دوران دانشجویی است.

این نشریات ابزاری هستند برای مطرح شدن دیدگاه ها و مشکلات صنفی دانشجویی که تضارب آرا در محیط دانشگاه را در معرض نقد و بررسی قرار داده و برای آن چاره اندیشی می کنند. هر ساله صدها نشریه دانشجویی در دانشگاه های سراسر کشور از سوی دانشجویان منتشر می شود که نشان از علاقه مندی آنها به مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دارد. نشریات دانشجویی همواره با فراز و نشیب های فراوانی مواجه هستند که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان این مشکلات به علت غیرحرفه ای بودن کادر تحریریه، نداشتن خط مشی مناسب و صرفاًسیاسی بودن نشریه است. در چندسال گذشته نیز شاهد بوده ایم که بسیاری از نشریات دانشجویی از حیطه فعالیت اصلی خود خارج شده اند و تریبون آزاد برخی تندروهای افراطی در بحث سیاست شده اند. براساس آمار خانه نشریات دانشجویی

۴۳‎/۹ درصد مطالب نشریات سیاسی، ۱۹‎/۲ درصد فرهنگی- اجتماعی، ۱۳‎/۸درصد مذهبی- اعتقادی، ۱۰‎/۱درصد مذهبی- هنری و ۱۲‎/۳ درصد صنفی هستند.

از مجموع دو هزار ۶۰۰ نشریه دارای مجوز دانشگاه ها ، دانشگاه تهران ۱۷ درصد کل نشریات دانشجویی را به خود اختصاص داده است و دانشگاه های فردوسی مشهد و علم و صنعت تهران در جایگاه دوم و سوم قرار دارند. با این همه چندی پیش آئین نامه نشریات دانشجویی در وزارت علوم تدوین شد و بسیاری از فعالان فرهنگی معتقدند که با وجود این آئین نامه می توان وضعیت نابسامان نشریات دانشجویی را سامان بخشید.

احمد نادری، مدیر خانه نشریات دانشجویی درباره ویژگی های آئین نامه جدید می گوید: «آئین نامه نشریات دانشجویی، ضوابط ناظر بر فعالیت نشریات دانشگاهی را مطرح می کند که از مهرماه سال جاری به تمام دانشگاه ها ابلاغ شده است و دانشگاه ها مکلف اند که براساس این آئین نامه رفتار کنند. از ویژگی های مهم این آئین نامه برگزاری دوره های آموزشی برای کادر تحریریه است. براین اساس بانک اطلاعات استادان درحوزه آموزش برای فعالان نشریات دانشجویی تدوین شده است که در صورت درخواست دانشگاه ، استادان برای آموزش به فعالان نشریات دانشجویی اعزام شوند. همچنین بندی از آئین نامه جدید نشریات تأکید کرده است که مدیران مسئول نشریات دانشجویی برای انتشار نشریه باید یک دوره آموزشی را بگذرانند.»

احمدی با اشاره به این که در گذشته هیچ بندی برای حمایت از نشریات دانشجویی وجود نداشت، اما در بازنگری آئین نامه به این مسئله توجه شده است می گوید: هم اکنون دانشگاه ها مکلف هستند که محل هایی را برای توزیع نشریات دانشجویی در داخل دانشگاه اختصاص دهند، اما در گذشته این امکان در دانشگاه وجود نداشت و نشریات به صورت پراکنده به دست دانشجو می رسید.»

بسیاری از کارشناسان فرهنگی معتقدند که با تدوین آئین نامه جدید وضعیت بهتری در پیش روی نشریات دانشجویی قرار خواهد گرفت و نشریات از این رکود و بی سروسامانی نجات می یابند.

● نشریه ای در حدچند شماره

یکی از مهم ترین ضعف های نشریات دانشجویی انتشار نامنظم آنها است. برخی نشریات به صورت منظم منتشر می شوند اما برخی فقط چند شماره چاپ می شوند. همچنین کیفیت پائین مطالب برخی نشریات دانشجویی موجب شده است دانشجویان علاقه چندانی به تهیه نشریه مذکور نداشته باشند.

اشراقی، دبیر سابق مجمع صنفی نشریات دانشجویی سراسر کشور در این باره می گوید: «برخی مواقع نشریات دانشجویی نمی توانند مخاطبان شان را که صاحبان فکر و اندیشه هستند ارضا کنند. بسیاری از نشریات دانشجویی از اثرگذاری و تأثیرگذاری کمی برخوردارند و این از ضعف های یک نشریه دانشجویی محسوب می شود.»

وی می افزاید: «میزان حمایت مسئولان برای بهبود کیفیت نشریات دانشجویی که به عنوان زبان ناطق جنبش دانشجویی و رکن چهارم فعالیت دانشجویی هستند مناسب نیست. درچنین فضایی نشریات دانشجویی بامشکلات اجرا نشدن درست قوانین، مقررات و آئین نامه ها و نبود حمایت جدی و حقوقی از نشریات مواجه می شوند.»

وی ابلاغ آئین نامه جدید نشریات دانشجویی را کافی نمی داند و می گوید: «درمواردی ما شاهد هستیم که با صبر و تحمل کم مسئولان دانشگاه نشریه ای توقیف و یا در اوایل فعالیت خود با برخوردهای سلبی مسئولان مواجه می شود ، چرا که تمام مسئولان دانشگاهی حتی نظرات شخصی خود را نیز در آئین نامه نشریات دانشجویی وارد می کنند. گاهی نیز پیش می آید که آئین نامه اجرایی بسیاری از مشکلات نشریات دانشجویی را حل می کند اما وقتی که نظرهای شخصی ملاک عمل رؤسای دانشگاه ها قرار می گیرد هم برای مسئولان دانشگاه و هم برای دانشجویان مشکلاتی را به وجود می آورد.»

با این وجود بسیاری از کارشناسان معتقدند که در سال های اخیر حضور دانشجویان در فعالیت های فرهنگی کاهش یافته است و دانشجویان به خاطر مسائل مختلف کمتر وارد حوزه فرهنگ شده اند.

اشراقی در این باره می گوید: «دانشجویان باید فعالیت های مثبت و سازنده ای در دانشگاه ها داشته باشند. آنان باید در چارچوب قانون اساسی و رعایت حرمت اشخاص و با هدف مکاتبه و پیگیری آرمان های ناب دانشجویی از فضای فعالیت نشریات دانشجویی به طور شایسته استفاده کنند. همه ما قبول داریم که به علت های مختلف در سال های اخیر دانشجویان از فعالیت های گسترده دانشجویی فاصله گرفته اند و یک فضای رکود بر این فعالیت ها حاکم شده است اما این خود دانشجو است که باید رکود حاکم بر فضای دانشگاه را بشکند و حضور پرقوت و سازنده داشته باشد.»

● فضای رقابتی بین نشریات دانشجویی کم است

فضای رقابتی بین نشریات دانشجویی در سطح دانشگاه ها وجود ندارد و نشریات دانشجویی بعضاً دچار نوعی روزمرگی شده اند و از سوی دیگر دانشجویان علاقه چندانی برای فعالیت در یک نشریه دانشجویی را ندارند.

علیرضا نائینی سردبیر نشریه اندیشه امروز دانشگاه تهران در این باره می گوید: «مشکلات مالی برای انتشار یک نشریه انرژی و انگیزه دانشجو را می گیرد و متأسفانه حمایت های مادی مسئولان دانشگاهی در این باره بسیار ناچیز است. از سوی دیگر نشریات دانشجویی مشکل تأمین مطلب دارند چرا که نویسنده در فضای دانشجویی بسیار کم است و همین موضوع موجب می شود که دوره های زمانی مشخصی برای چاپ نشریه وجود نداشته باشد.» نبود امکانات و بودجه لازم برای صفحه آرایی، حروفچینی و چاپ نشریه دانشجویی از مشکلات اساسی این نشریات است و معمولاً دانشجویان نشریه خود را از طریق زیراکس منتشر می کنند.»

نائینی صفحه آرایی و مشکلات چاپ را یکی از دغدغه های مهم نشریات دانشجویی می داند و می گوید: «مسئولان فرهنگی هر دانشگاه باید شرایطی را فراهم کنند که تمام نشریات دانشجویی آن دانشگاه به حداقل امکانات لازم برای حروفچینی و صفحه آرایی دسترسی داشته باشند. مسئله مهمتر این که انتشار نشریات از طریق زیراکس، رغبت دانشجویان را برای مطالعه آنها کاهش می دهد. اگر وزارت علوم و مسئولان دانشگاه ها چاره ای در این باره بیندیشند، کمک بزرگی به پیشرفت و ارتقای کیفیت نشریات دانشجویی است.»

وی درباره مشکلات نشریات دانشجویی می افزاید: «تکراری و کلیشه ای بودن مطالب و نبود سوژه هایی صحیح از دیگر مشکلات این نشریات است. بسیاری ازنشریات دانشجویی کار تولیدی نمی کنند و مطالب شان برگرفته از منابع دیگر است و این موضوع از جذابیت نشریه می کاهد.»

نائینی درباره آزادی قلم در نشریات دانشجویی معتقد است: «در نشریات دانشجویی آزادی بیان و قلم به طور کامل وجود دارد، بویژه نشریات دانشگاه تهران و امیرکبیر هر مطلبی را که بخواهند می توانند چاپ کنند که متأسفانه موجب شده است که در بسیاری از مطالب بایدهاو نبایدها رعایت نشود.

دانشجویان انتقاد می کنند اما در انتقادشان تندروی دارند. بعضی از نشریات هم بعد از چند شماره یک دفعه براساس این باور که می توانند هر مطلبی را منتشر کنند، به تندروی روی می آورند که اگر جلوی این نشریات گرفته نشود، کار به جای باریک تر هم کشیده می شود و اصولاً این نوع تندروی ها موجب می شود که دانشجویان با مشکلات بسیاری مواجه شوند. بدیهی است که هیچ کس توهین به عقاید را نمی پذیرد و در نشریات دانشجویی جرم توهین به افراد، توقیف نشریه است.»

هدی هاشمی