الـفـبـای تـربـیـت حـوالـی یـک سـالـگی

حوالی یک سالگی، زمان آن رسیده که عادت‌های خوب را در کودک ایجاد کنید. به نظر می‌آید او فقط شما را نگاه می‌کند یا ممکن است تقلید کند اما به مرور با شگفتی خواهید دید چگونه این عادت …

حوالی یک سالگی، زمان آن رسیده که عادت‌های خوب را در کودک ایجاد کنید. به نظر می‌آید او فقط شما را نگاه می‌کند یا ممکن است تقلید کند اما به مرور با شگفتی خواهید دید چگونه این عادت ساده در فرزند شما نهادینه می‌شود. ..

درباره کارها یا فعالیت‌هایی که خانواده‌تان از آنها لذت می‌برند، فکر کنید و این فعالیت‌ها را بر مبنای آن بنا کنید.

برخی از این سنت‌ها می‌توانند خیلی مختصر اما دایمی باشند؛ مثل کتاب خواندن در زمانی خاص از روز مثلا پیش از خواب یا مسواک زدن دسته‌جمعی همراه با آواز و بازی یا دعا کردن قبل یا بعد از غذا و...

در این سن کودک می‌تواند دستورات ساده را درک کند اما ممکن‌است تصمیم بگیرد امرونهی شما را آگاهانه نادیده بگیرد. برای اینکه حرف‌هایتان تاثیر بیشتری داشته باشد، از کلمات کمتری استفاده کنید تا فقط محدودیت‌های مهم را به او متذکر شوید. از هم‌اکنون می‌توانید برخی محدودیت‌ها و مرزها را برای او تعریف کنید و تفاوت‌های مهم (از قبیل صحیح و غلط یا ایمن و خطرناک) را به او یاد دهید. چگونگی برخورد شما با کودک در این دوره وقتی می‌خواهد به پریز برق دست بزند، برگ گل‌ها را بکند یا به شیئی صدمه بزند، اساس تربیت و انضباط او را در آینده تشکیل خواهدداد. اینکه او یاد بگیرد نمی‌تواند هر کاری خواست انجام دهد، یکی از مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین قدم‌ها در پرورش خویشتن‌داری او در اجتماع خواهد بود. او هرچه بهتر این موضوع را در حال حاضر یاد بگیرد، نیاز به مداخله در سال‌های آینده کمتر خواهد شد. کافی است توجه او را از انجام رفتار نامناسب منحرف کنید. وقتی کار نامناسبی انجام می‌دهد، لازم نیست داد بزنید و «نه» بگویید. استفاده زیاد از این کلمه باعث بی‌اثر شدنش در طولانی‌مدت خواهد شد. کافی است او را بغل کنید و به سمت دیگری یا بازی دیگر ببرید.

از آنجا که اکنون کودک شما تا حدودی پذیرش دارد، زمان مناسبی است که بعضی موارد مهم را به او بیاموزید. بر عبارت‌هایی همچون «لطفا» و «متشکرم» تاکید کنید و برای این کار کافی است از همسرتان تشکر کنید: «لطفا به من آب میدی؟!» «ممنون». تمیزکاری و منظم کردن اسباب‌بازی‌ها را به یک بازی جذاب تبدیل کنید. با اینکه او ممکن است هنوز هم معنای دقیق کاری را که می‌کند نفهمد، اما به‌هیچ‌وجه برای تعلیم مفهوم «کمک‌کردن» زود نیست. «به مامان کمک کن اسباب بازی‌هاتو بریزه تو سبد. آفرین! توپ آبی رو بده». آموزش انضباط، یک مساله حیاتی است. سرعت عمل در واکنش نشان دادن به اقدام غلط کودک، نکته دوم در آموزش انضباط است. به محض اینکه کار اشتباهی کرد، اخم و برخورد کنید. اگر گریه کرد، ۱ تا ۲ دقیقه صبر کنید و بلافاصله بغلش نکنید تا منظورتان را بفهمد. در مورد کار مثبت و تشویق همین‌طور عمل کنید. اگر او به سرعت به سمت اجاق‌گاز می‌رود اما با دیدن شما درنگ می‌کند، باید به این رفتار مثبت واکنش نشان دهید و با لبخند و در آغوش کشیدن و نوازش، تشویقش کنید. واکنش مناسب شما به حرکات او برایش قابل‌درک است هر چند به دلیل حافظه کوتاه او در این دوره نیاز است بارها یک حرف یا عمل را تکرار کنید.

دکتر سیدحسین فخرایی

استاد دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی