همه چیز در مورد خودپردازها

خودپردازها یا دستگاه های ATM امروزه از پرکاربردترین دستگاه های مورد استفاده مشتریان بانک های مختلف به شمار می روند

خودپردازها یا دستگاه‌های ATM امروزه از پرکاربردترین دستگاه‌های مورد استفاده مشتریان بانک‌های مختلف به شمار می‌روند. میلیون‌ها نفر در ایران از این دستگاه‌ها برای انجام امور مختلف استفاده می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به برداشت و واریز وجه، پرداخت قبوض، انتقال وجه از حسابی به حساب دیگر و ... اشاره کرد.

خودپرداز اجزای مختلفی دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم. دستگاه خودپرداز دو قسمت ورودی دارد که قسمت اول، کارتخوان یا Card readerاست. دستگاه کارتخوان اطلاعات حساب شما را از طریق قسمت مغناطیسی کارت اعتباری قرائت می‌کند. پردازشگر اصلی قادر است با استفاده از این اطلاعات عملیات تراکنش را از طریق حساب بانکی انجام دهد. قسمت دوم بخش صفحه کلید یا (Keypad) است. بخش صفحه کلید اطلاعات مورد نیاز برای تراکنش را از صاحب کارت دریافت می‌کند. این بخش همچنین دستورات کاربر را برای دریافت مانده حساب و تغییر رمز اجرا می‌کند. برای تراکنش نیاز به PIN است که توسط صفحه کلید دریافت می‌شود.

همچنین دستگاه خودپرداز چهار قسمت خروجی دارد. اولین بخش، بلندگو (Speaker) است. بلندگو شما را از دریافت وجه و کارت آگاه می‌کند و با فشار هر کلید یک بوق می‌زند. بخش دیگر صفحه نمایش (Display screen) است. صفحه نمایش دستورالعمل‌ها و عملیات تراکنش را نمایش می‌دهد. اغلب صفحه‌نمایش‌ها از خطوط پرسرعت استفاده می‌کنند و به صورت تک‌رنگ یا رنگیCRT طراحی شده‌اند. دستگاه‌هایی که از خطوط تلفن استفاده می‌کنند اغلب از صفحه نمایش تک رنگ یا رنگی(LCD) استفاده می‌کنند. بخش سوم، بخش چاپگر رسید یا

(Receipt printer) است. چاپگر رسید این امکان را میسر می‌کند که رسید عملیات تراکنش برای مشتری چاپ شود. آخرین بخش نیز بخش توزیع‌کننده وجه (Cash dispenser) است. این بخش قلب یک دستگاه خودپرداز است که مکانیزم توزیع وجه به صورت ایمن را بر عهده دارد. این قسمت در بیشتر موارد در بخش پایینی دستگاه خودپرداز قرار دارد.

یکی از قابلیت‌های مهم هر خودپرداز تشخیص اسکناس‌های رایج و معتبر است. تشخیص اسکناس‌ها و توزیع وجه، توسط چشم الکترونیکی دستگاه انجام می‌شود و تعداد پول‌هایی را که در بخش خروجی توزیع شده‌اند، مشخص می‌کنند. تعداد پول‌ها و دیگر اطلاعات وابسته، به صورت دوره‌ای چاپ می‌شوند و یک کپی برای مدت چند سال نگهداری می‌‌شود. هر زمانی که مالک کارت عابربانک در مورد تراکنش خود سوال یا مشکلی داشته باشد باید بتواند نتیجه چاپی وقایع ثبت شده را مشاهده کند و سپس با پردازشگر میزبان (host processor) تماس بگیرد.

اما وقایع ثبت شده چاپی نمی‌توانند در اختیار افراد دیگر قرار گیرند به همین دلیل دارنده کارت باید به بانک مراجعه و فرم مربوطه را تکمیل و برای پردازشگر میزبان(host processor) فکس کند. پس از آن پردازشگر میزبان(host processor) آن را بررسی و مشکل دارنده کارت را برطرف می‌کند. در کنار چشم الکترونیکی برای شمردن پول، مکانیزم توزیع وجه از حسگری که از شیوه تشخیص ضخامت پول استفاده می‌کند نیز بهره می‌برد. اگر دو قطعه اسکناس به هم چسبیده باشند هنگامی که دستگاه شروع به توزیع پول به دارنده کارت می‌کند، دو قطعه اسکناس به هم چسبیده به محفظه ارجاع داده می‌شود. این امر برای پول‌های تا خورده، پاره و فرسوده نیز اتفاق می‌افتد.

در نهایت تعداد پول‌های برگشت خورده ثبت می‌شود تا دستگاه از کیفیت پول‌های داخل دستگاه آگاه شود. اگر تعداد پول‌های برگشت خورده بالا باشد، دستگاه متوجه می‌شود که مشکلی در قسمت توزیع پول وجود دارد.

در این سیستم واریز وجه نیز بر مبنای یک مکانیزم و ساز و کار خاص انجام می‌شود. زمانی که دارنده و مالک کارت، یک تراکنش را با استفاده از دستگاه ATM انجام می‌دهد باید یک سری اطلاعات ضروری را توسط کارتخوان و صفحه‌کلید به دستگاه بدهد. ATM اطلاعات را به پردازشگر میزبان می‌فرستد و سپس تراکنش به بانک دارنده کارت یا موسسه صادرکننده کارت ارسال می‌شود تا نهایی شود. اگر دارنده کارت درخواست پول کند، پردازشگر میزبان پول الکترونیکی را از حساب مشتری در بانک برمی‌دارد و به او می‌دهد. هر بار که پول توسط پردازشگر میزبان از حساب مشتری منتقل می‌شود، پردازشگر یک کد موافقت به ATM ارسال می‌کند که مجوز پرداخت وجه را به دستگاه می‌دهد. در نهایت، پردازش کارمزد پرداخت وجه دارنده کارت، در روز کاری بعد انجام می‌شود.