آش نذری در اراک

اراکی ها این روزها آش بی بی سه شنبه می پزند

در میان اراکی‌ها، طبخ آش «بی‌بی سه‌شنبه» بسیار طرفدار دارد. آنها این آش را صبح روز سه‌شنبه و البته در تاسوعا و عاشورا میان مردم پخش می‌کنند...

مردم این شهر معتقدند برای طبخ این آش، می‌توان از انواع حبوبات استفاده کرد به غیر از لپه‌. برای آشنایی با دستور پخت آن، «سفره ایرانی» این هفته را بخوانید.

● نـکـات خـانـه‌داری

اراکی‌ها معتقدند افزودن گوشت قسمت سردست گوسفند همراه استخوان‌، طعم بهتری به این آش خواهد داد. آنها بعد از طبخ، استخوان‌ها را درمی‌آورند و گوشت را ریش‌ریش می‌کنند. البته این آش آنقدر حرارت می‌بیند که تقریبا تمام محتویات آن شکل ظاهری خود را از دست می‌دهند و کش می‌آیند.

برای کاهش خاصیت نفاخی حبوبات آش، بهتر است ۲۴ ساعت آنها را در آب خیس کرد و هنگام مصرف آب آنها را دور ریخت.

● مـقـدار کـالـری

این آش تقریبا ۱۵۰۰ کیلوکالری انرژی دارد که در صورت تقسیم آن میان ۴ نفر به هر یک ۳۷۵ کیلوکالری انرژی خواهد رسید. ریختن شکر روی آش مقدار کالری دریافتی را افزایش می‌دهد به طوری که با هر گرم شکر، ۴ کیلوکالری به انرژی غذا افزوده خواهد شد.

● مـواد لازم (برای۴ نفر)

بلغور گندم/ ۲ لیوان/ ۳۲۰ کیلوکالری

نخود/ ۴/۱ لیوان/ ۵۰ کیلوکالری

لوبیا چیتی/ ۴/۱ لیوان/ ۵۰ کیلوکالری

عدس/ ۴/۱ لیوان/ ۵۰ کیلوکالری

ماش/ ۴/۱ لیوان/ ۵۰ کیلوکالری

گوشت گوسفند/ ۳۰۰ گرم/ ۵۵۰ کیلوکالری

پیاز خرد شده/ ۳ لیوان/ ۷۵ کیلوکالری

روغن کانولا/ ۴ قاشق غذاخوری/ ۳۶۰ کیلوکالری

نمک/ به مقدار لازم/ ۰ کیلوکالری

● طـرز تـهـیـه

ابتدا گوشت و حبوبات را که قبلا خیسانده‌اید، در یک قابلمه بزرگ بریزید و به آنها آب اضافه کنید و بگذارید بپزند. باید این مواد را مدام هم بزنید تا ته نگیرند. آنقدر این کار را ادامه دهید تا حبوبات کش بیایند. در تابه‌ای، پیازهای خرد شده را سرخ و به سایر محتویات آش اضافه کنید. کمی نمک به مخلوط گوشت و حبوبات بیفزایید و پس از اینکه مطمئن شدید تمام محتویات آش کاملا پخته‌اند، آن را در کاسه بریزید و با دارچین و شکر تزیین کنید.

● لـوبـیـا؛ ضـدفـشـار خـون

لوبیا‌ از خانواده حبوبات و از منابع پروتئین گیاهی است و اگر با غلات مصرف شود، پروتئین با کیفیتی در اختیار بدن قرار می‌گیرد. لوبیا از منابع گیاهی کلسیم نیز محسوب می‌شود و با مصرف ۱۰۰ گرم از انواع لوبیا، بدن بین ۱۰۰ تا ۱۸۰ میلی‌گرم کلسیم دریافت خواهد کرد بنابراین کسانی که به هیچ‌وجه از لبنیات به عنوان منابع عالی کلسیم استفاده نمی‌کنند، بهتر است این ماده غذایی را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانند.

با مصرف ۱۰۰ گرم لوبیا، بین ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ میلی‌گرم پتاسیم به بدن می‌رسد بنابراین کسانی که فشارخون بالایی دارند، بهتر است این ماده غذایی را البته به اندازه و با نمک کم، در برنامه غذایی هفتگی خود بگنجانند تا کالری کمتر و موادمعدنی بیشتری دریافت کنند.

● نـخـود؛ ضـدسـرطـان کـولـون

در میان حبوبات، نخود نفاخ‌ترین است و به کسانی که دستگاه گوارش حساسی دارند، توصیه می‌شود قبل از مصرف، پوست آن را جدا کنند تا خاصیت نفاخی آش به میزان قابل‌ملاحظه‌ای کاهش یابد. نخود مانند لوبیای سویا منبع ترکیباتی از خانواده فلاونوییدهاست و می‌تواند از بروز سرطان جلوگیری کند، بنابراین مصرف هفتگی این ماده غذایی، می‌تواند وضعیت تغذیه‌ای را بهبود دهد. نخود دارای فیبر نامحلولی است که باعث خاصیت نفاخی آن می‌شود اما دریافت همین فیبر، احتمال ابتلا به سرطان کولون را کاهش خواهد داد زیرا زمان ماندن ترکیبات سرطان‌زا را در روده کوتاه می‌کند و احتمال تماس ترکیب‌های سرطان‌زا را کوتاه می‌کند و خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد.

● گـنـدم؛ ضـدبـیـمـاری هـای قـلـبــی

گندم در خانواده غلات جای می‌گیرد و نصف لیوان پخته آن، یک واحد از این گروه غذایی محسوب می‌شود و ۸۰ کیلوکالری انرژی به بدن خواهد رساند. با مصرف ۱۰۰ گرم گندم کامل، بیش از ۵۰ درصد نیاز بدن به فیبر تامین می‌شود. سبوس گندم، منبع ویتامین E است که در خانواده آنتی‌اکسیدان‌ها جای می‌گیرد و از بروز لخته در خون جلوگیری می‌کند بنابراین دریافت به اندازه آن، نه تنها مانع فعالیت رادیکال‌های آزاد می‌شود بلکه احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را نیز به حداقل ممکن می‌رساند. مزیت دیگر گندم کامل، رساندن مقادیر قابل‌ملاحظه سلنیوم به بدن است و از آنجا که این ماده معدنی فعالیت گلبول‌های سفید را افزایش می‌دهد، تقویت کننده سیستم دفاعی بدن خواهد بود.

● همراه این غذا

این آش با دارچین و شکر سرو می‌شود ولی کسانی که مزه شیرین غذا را نمی‌پسندند، به آن نمک می‌زنند که توصیه می‌شود به مقدار محدود باشد.

● اگر بیماری قلبی دارید

بهتر است در این آش به جای گوشت قرمز، گوشت سینه مرغ بریزید، گندم مصرفی‌تان سبوس‌دار باشد و کمترین مقدار روغن را در تهیه این آش به کار ببرید. به این ترتیب آش نه‌تنها ضرری برایتان نخواهد داشت بلکه مصرف آن سرشار از فایده نیز خواهد بود.

● اگر یبوست دارید

این آش به دلیل فیبری که دارد، غذای مناسبی برای شما محسوب می‌شود البته در صورتی که مقدار سبوس گندم را نیز افزایش دهید زیرا دریافت فیبر در کنار مایعات، از موثرترین عادت‌های غذایی برای کاستن از شدت یبوست است.

● اگر گیاه خوار هستید

ترکیب حبوبات و غلات در این آش، آن را به گزینه‌ای مناسب برای شما تبدیل کرده است. البته اگر مطلقا از گوشت استفاده نمی‌کنید، هنگام پخت آش بهتر است حداقل چند استخوان قلم در آن بجوشانید تا املاح بیشتری را با خوردن این آش دریافت کنید.

ساقی اخوان