گزارش شرکت در همایش بین المللی "ادبیات ملی در عصر جهانی شدن: مسئله معیار"

شهرام پرستش

رومانی،31 اکتبر تا 1 نوامبر 2008،  دانشگاه بخارست
پدیده جهانی شدن دست کم چندین دهه است که ذهن اندیشمندان حوزه های علمی مختلف را به خود مشغول داشته است. از منظر علوم اجتماعی شاید مهمترین مسئله ای که در این سالها همواره مطرح بوده، نحوه مواجهه این پدیده با فرهنگ های ملی و قومی است که در نهایت به صف آرایی دو اردوگاه متقابل انجامیده است. نخستین اردوگاه با شک و تردید به این پدیده می نگرد و گسترش آنرا با نابودی فرهنگ های گوشه و کنار جهان همراه می داند اما اردوگاه مقابل با همدلی نسبت به این پدیده بر امکان حیات فرهنگ های ملی در ذیل فرایند جهانی شدن پافشاری می کند. همایش بین المللی "ادبیات ملی در عصر جهانی شدن: مسئله معیار" محصول این فضای فکری بوده و در واقع دغدغه های جهانی نسبت به سرنوشت ادبیات و به خصوص ادبیات ملی از انگیزه های اصلی برگذار کنندگان آن به حساب می آید. در واقع پرسش هایی نظیر اینکه در این شرایط ادبیات ملی که باید بازتاب فرهنگ ملت خود باشد چگونه می تواند استمرار بیابد و آیا اصلآ امکان ادامه حیات برایش باقی مانده است؟ آیا جهانی شدن در حوزه ادبیات با تعریف آثار ادبی خاصی همراه است که قواعد تولید ادبی در سراسر جهان را تعیین می کنند؟ اصالت آثار ادبی از کجا ناشی می شود؟ این پرسش ها و پرسش های دیگری از این دست فضای فکری همایش را پیشاپیش شکل داده بودند به نحوی که انعکاس شان در بخش های مختلف همایش شاهد این مدعا است. ناگفته نماند که مقالات این همایش می بایست یا به زبان انگلیسی یا فرانسوی و یا رومانیایی ارائه می شدند. تعداد شرکت کنندگان 87 نفر بودند که از کشورهای آمریکا، نروژ، ایتالیا،اتریش،سوئیس،فرانسه،انگلستان،اسپانیا، کره، رومانی، ایران، بلغارستان، سوئد، کرواسی، عمان،استراسبورگ،هلند،کانادا، استرالیا و دانمارک به این همایش دعوت شده بودند.
همایش "ادبیات ملی در عصر جهانی شدن: مسئله معیار" در دو روز از ساعت 9:30 صبح تا ساعت 19 عصر برگزار گردید. روز نخست پس از ثبت نام با سخنرانی افتتاحیه لیویو پاپادیما (Liviu Papadima) رئیس دانشکده ادبیات دانشگاه بخارست و خوش آمد گویی او آغاز گردید. پس از وی دو سخنران ویژه مطالب خود را بیان نمودند. ابتدا پروفسور تئو هائن (Theo D.Haen) از دانشگاه کاتولیک بلژیک سخنرانی خود را با عنوان "ما به چند معیار نیازمندیم؟ ادبیات جهانی، ادبیات ملی، ادبیات اروپایی" ارائه نمود و سپس پروفسور دیوید دمروش (David Damrosch) از دانشگاه کلمبیا مطالب خود را تحت عنوان "قدرت های بزرگ و ادبیات های کوچک: سیاست های فرهنگی ادبیات جهانی" به استماع همگان رساند. بعد از این سخنرانی های افتتاحیه درواقع بخش های مختلف همایش و سخنرانی های روز نخست بصورت موازی برگزار گردید.
مجموعه سخنرانی های روز اول در سه بخش سازمان یافته بود که هر بخش زیر مجموعه های خود را شامل می گردید با این توضیح که هر سخنرانی 20 دقیقه زمان داشت که در قالب یک مجموعه با ریاست یکی از اعضائ هیئت علمی همایش همراه بود. پایان هر جلسه نیز با پرسش و پاسخ همراه بود که در بیشتر مواقع به بیرون از فضای رسمی جلسات کشیده می شد. طول مدت زمان در نظر گرفته شده برای هر پانل 1.5 ساعت بود. لازم به ذکر است سخنرانی اینجانب در بخش نخست از سخنرانی های همین روز و در ذیل مجموعه "نویسندگان و مرزها" ارائه گردید. برنامه همایش در روز نخست و سخنرانی های آن به شرح زیر می باشد.
بخش نخست شامل سه محور اصلی بود:
محور "معیار و سیاست های فرهنگی" با سخنرانی های "مسلمات: میرسی مارتین" ، "معیار و جنگ های فرهنگی: زکریا فاتح"، "رهیابی از طریق مناقشه معیار: میشل فلمینگ" و "نبرد عناوین: کلین آندره میهالسکیو".
محور "نویسندگان و مرزها" با سخنرانی های "نویسنده مهاجر رومانیایی،تصویر درون از بیرون: آلن کرویتورو"، "قویت و زبان فرهنگی:آنجلو پاگلیاردینی"، "بسوی ناپدید شدن مرزها، نمونه رمان های ایرانی: شهرام پرستش" و "پارادایم های فرهنگی در باره معیار، نمونه نویسندگان رومانیایی: بوگدان تانزه".
محور "بازتعریف معیار ادبی در رومانی" با سخنرانی های "مسئله معیار در رومانی با توجه به پدیده جهانی شدن: میرسی آنجلسکیو"، "چند فرهنگی و جهانی شدن، نظریه ادبی، تاریخ و معیار ادبی در رومانی: میهای میندرا" و "معیار ادبی: کارمن موسات".

بخش دوم شامل سه محور اصلی بود:
محور "معیار،رهیافت های تطبیقی" با سخنرانی های "معیار ادبی و هویت اروپایی: میشل متزلتین، پترا لیندنباور و مارگاریت تیر"، "استراتژی نقد ادبی: رومینا استنچوا" و "گشودن مرزهای ادبیات ملی: از معیار ادبی چند فرهنگی تا معیار ادبی انتقالی، رودیکا میهایلا".
محور "هویت های مناقشه برانگیز: بخش اول" با سخنرانی های "ادبیات منطقه ای و هویت چند فرهنگی: آدریانا بابتی"، "هویت ها، الگو های واقعی یا ساختگی: مونیکا اسپیریدن"، "هویت ادبی در فرانکفورت: کارلس ترنر" و "ادبیات و ناسیونالیسم: میرسی واسیلسکو".
محور "گسترش بین المللی ادبیات رومانی، بخش اول" با سخنرانی های "ادبیات رومانی، بازارهای خارجی و معیارهای محلی: انسا بایکویانا"، "شعر ملی میهای امینسکیو: یوانا بوت" و "صادرات معیار: لومینیتا کورنینو".
بخش سوم شامل چهار محور اصلی بود:
محور "جهانی شدن: امر قابل توجه جدید" با سخنرانی های "ارزش های زیبایی شناختی و سوژه جهانی شدن: الکس بویکن"، "ادبیات جهانی، در جستجوی تعریف: اوانا فوتاکه" و "جهانی شدن و ادبیات تطبیقی، یک مطالعه تحلیلی: دومیترو رادو پوپا".
محور "حقانیت معیار" با سخنرانی های "بسوی معیار ضد معیار: آدینا سیوگرونا"، "خود جهانی،بسوی تعریف معیارهای ادبی انتقالی: سایوس دوبرسکیو" و "ادبیات معاصر فرانسه: جولیا پرول".
محور "ترجمه به منزله نوعی استراتژی مشروع" با سخنرانی های "مفهوم ادبی و فرهنگ رومانیایی: سونگ کی کیم"، "ادبیات رومانی در ایتالیا: روبرتو مرلو"، "ترجمه شعر رومانی: جیسلو وانهس" و "معیار شناور ادبیات کمونیستی: مادالینا واتسیو".
محور "ادبیات آموزشی،رهیافت های نظری و مطالعات موردی، بخش اول" با سخنرانی های "معیار ادبی در کلاس های درس نروژ و سوئد: سیلوی پن، لیلا آث و ماریا اولگارد" و "نگرش های معیارین به متون معیار: آیرین پیپر و ایریس وینکلر".
روز دوم همایش نیز ساختاری مشابه با روز نخست داشت و در آن چهار مجموعه سخنرانی با محورهای متفاوت ارائه گردید. بخش نخست با چهار محور همراه بود.
محور "معیار و مطالعات ادبی" با سخنرانی های "مسئله معیار و ارزش ادبی، بسوی مفهوم نوین جهانشمولی: ویلیام فرانک"، "معیار جدید کلاسیک و جدایی نظام مند: میهالا ایریمیا"، "تاریخ نگاری یا سخنوری؟ وجوه جدید تاریخ اروپایی مطالعات ادبی: استفان الیگ" و "ادبیات اروپایی، یک اسطوره؟ ادبیات جهانی در مقابل ادبیات ملی: الکساندرا رانسنو".
محور "هویت های فرهنگی" با سخنرانی های "بسوی معیار ادبی جدید: فردریک کانواس"، "هویت: دلیا مونیکا گئورسکیو"، "آموزش ادبیا انگلیسی به دانشجویان عرب در زمینه جهانی: جورج ریشماوی" و "معیار ادبی و طرد: فلورنس سیساک".
محور " گسترش بین المللی ادبیات رومانی، بخش دوم" با سخنرانی های "ادبیات رومانی در ایتالیا: مارکو کگنو"، "شانس نوعی ادبیات بین خاص گرایی ملی و چالش های جهانی شدن: نویسندگان رومانیایی در لهستان قرن بیست و یکم،امیلیا ایوانکیو" و "ادبیات رومانی در کانادا: دنا پاترسکیو کینگزلی".
بخش دوم به سه محور اختصاص داشت:
محور "فرهنگ عامه" با سخنرانی های "فرهنگ عامه و معیار پست مدرن رومانیایی: یوان مانولسکیو"، "معیارهای ادبی و چالش استعاره بصری و فرهنگ عامه: الین مارتین" و "خندیدن به دیگران: آدریان استوایسکو".
محور "هویت های مناقشه برانگیز: بخش دوم" با سخنرانی های "همگرایی معیار های موازی: روملس باکیور"، "امکان ناپذیری یگانگی: آفرودیتا سیونچین" و "درباره تئودور کازابان: گینا پویکا".
محور "آموزش ادبیات رومانیایی" با سخنرانی های "برنامه آموزش ادبیات رومانیایی: مارینا کاپ بان"، "صورتبندی معیارین برنامه آموزشی در دانشگاه: آدلینا فاریاس" و "ادبیات پیرامونی، ادبیات رومانی در کره: یونگ پارک".
بخش سوم شامل سه محور عمده بود:
محور "ادبیات آموزشی، رهیافت های نظری و مطالعات موردی، بخش دوم" با سخنرانی های "ادبیات معاصر: جان لوئیس دیوفایس"، "معیار و نویسندگان: پائو سانچیس فرر"، "نهادینه شدن معیار ادبی: دومنیک اولما" و "درباب ادبیات: پیلار ویگا".
محور "ساختن معیار" با سخنرانی های "اپیستمه و معیار ادبی،توازی بین میشل فوکو و هارولد بلوم: سیمونا دراگان"، "معیار رومانیایی: انگیزش های نو و کهنه: موما مومسکیو" و "در باب ساختن معیار ادبی چه باید کرد؟ معیار هارولد بلوم در مقایسه با معیار نیکلا مانولسکیو".
محور "بازسازی تصویر ادبیات رومانیایی" با سخنرانی های "معیار جایگزین: رومانیتا کونستانتینسکو"، "ادبیات اروپایی از واقعیت تا اتوپیا: رودیکا ایلی" و "ادبیات و فرهنگ مرجح: دورین پری".
بخش چهارم سه محور را دربرمی گرفت:
محور "ادبیات رومانیایی در چارچوب اروپایی" با سخنرانی های "معیار ملی، اروپایی و جهانی: اودت آرهیب"، "ادبیات رومانیایی و فضای جهانی: کریستینا بالینته"، "نشانه های نوین رومانیایی و معیار اروپایی: یولین کاستاکه" و "هویت و فرهنگ رومانیایی: ماگدا رادوتا".
محور"ملی، منطقه ای و جهانی" با سخنرانی های "ادبیات ملی، ادبیات تطبیقی و جهانی شدن در قرن بیست و یکم: علیرضا انوشیروانی"، "ادبیات رومانتیک اروپایی در تقاطع شرق و غرب: میهالا ایستریت" و "ادبیات در دنیای جهانی محلی: شاهو صبار".
محور "ادبیات رومانیایی، زمینه های متفاوت" با سخنرانی های "درباره ادبیات رومانیایی: برونو مازونی"، "بینش های فرهنگی درباره آوانگارد رومانیایی، گلو نوم و ویکتور برونر: ینا اورلیش" و "ادبیات در زمینه جهانی و ملی: النا پراس".
روز دوم و پایانی همایش با این مجموعه سخنرانی ها سازمان یافته بود و لیویو پاپادیما پس از اتمام یافتن آخرین پانل با دعوت همه اعضائ شرکت کننده به سالن اجتماعات دانشکده ادبیات خطلبه خداحافظی خود را ایراد نمود که با معرف یکی از شاعران و نویسندگان جدید رومانیایی همراه بود. اختتامیه همایش به سخنرانی این نویسنده اختصاص داشت. یکی از نکات مهمی که در پایان همایش از سوی برگزارکنندگان همایش بر آن تآکید گردید و با استقبال همگان مواجه شد استمرار این موضوع در همایش های دیگر بود. همایش دو روزه "ادبیات ملی در عصر جهانی شدن: مسئله معیار" سرانجام با برگزاری میهمانی شام در رستوران دانشگاه بخارست به پایان رسید.