ریخت شناسی بازار

زهره نظام محله

رجبی، آزیتا، 1385، ریخت شناسی بازار، تهران: نشر آگاه.
کتاب مورد نظر خلاف عنوان آن که عنوانی معماری است و به حوزه ی کالبدی بازار اشاره دارد، سعی داشته ابتدا سیر تاریخی بازارو شهر را در ایران بیان کند سپس به نقش اصلی آن مانند نقش سیاسی، اجتماعی، مذهبی اشاره کرده و در ادامه به ریخت شناسی و عناصر کالبدی بازار می پردازد به این شکل که بازار را در مجموعه ای از عناصر شهری مانند مسجد، کاروانسرا، حمام، مدرسه و ... قرار می دهد، بعداز آن سیمای کالبدی بازار یعنی اشکال و گونه های متنوع بازار را توضیح می دهد. در آخر هم درچهار فصل مجزا ساخت اکولوژیکی بازار و اصناف و تاثیرات آن را در شهر در حیطه ی بررسی خود قرار می دهد.

سرفصل های کتاب :
- مقدمه
- فصل اول : تاریخچه بازار
- فصل دوم : سیر تکاملی شهر و بازار در ایران
بازار قبل از اسلام
شهر و بازار بعد از اسلام
- فصل سوم: کاربردهای اصلی بازار
- فصل چهارم: عناصر کالبدی بازار
عناصربازارهای سنتی
عناصرکالبدی بازار
عناصر تجاری و تولیدی
عناصر اجتماعی و فرهنگی و مذهبی و خدماتی
عناصر ارتباطی و حفاظتی
- فصل پنجم: سیمای کالبدی بازار
اشکال بازارهای شهری
شکل بازار از نظر اقلیمی
ضرورت تطابق شکل بازار با شرایط اقلیمی و محیطی آن
مزایای بافت متراکم بازارهای سنتی در رابطه با اقلیم
انواع بازار
بررسی جغرافیایی اجزای سازنده بناهای بازار
- فصل ششم: ساخت اکولوژیکی بازار
- فصل هفتم: عناصر معماری ایرانی در بازارهای سنتی
بازارنماد معماری سنتی ایرانی
عنصر درون پذیر بودن و نقش آن در عناصر بازارهای سنتی
- فصل هشتم: رشد و توسعه بازار
- فصل نهم: اقمار بازار
- فصل دهم: جلوگیری از تخریب و احیای بازار
منابع و مواخذ
 

نظری به کلیت و اهداف کتاب:
در بحث این کتاب به طور کلی می توان چند محوریت را مشاهده نمود: یکی؛ مدرنیته و سنت گرایی در بازار دیگری؛ هویت شهری و در آخر؛ تنوع در عین وحدت، و وحدت در عین تنوع که اشاره به سازگاری و هماهنگی بازار با بافت و هویت شهری دارد، است.
و برای شروع بحث ابتدا اشاره ای به مرور زمان نموده و هر پدیده ی مدرنی را مشمول این گذشت زمان دانسته که پس از اندک زمانی بخشی از گذشته می گردد. بنابراین دوره مدرن همیشه تداوم نداشته و به سرعت جزئی از گذشته می شود. در این شرایط برخی از برنامه ریزان و کارشناسان مسائل شهری در برابر سبک های بی هویت و تقلید شده از غرب، رجعت به گذشته و هویت فرهنگی جامعه سنتی را مدنظر قرار داده و در برابر ساخت و سازهای عنان گسیخته و ویرانگرمدرن به نوعی احیای هویتی و فضایی معتقدند. در واقع این گروه، توجه به سیمای ظاهری بازارهای سنتی را نه به مفهوم عملکردی، بلکه به معنای فضایی آن را در راستای حفظ هویت از دست رفته جامعه شهری ما می دانند. به عبارتی بازار در این کتاب جز ارکان اصلی شهر قرار گرفته است و هدف از بررسی بافت سنتی ایی چون بازار توجه به تنوع در عین وحدت، و وحدت در عین تنوع است که با نگاهی دقیق به بازارهای سنتی معنای عمیق آن به وضوح قابل درک می شود. چرا که در بافت بازارهای سنتی در ساخت ها و بافت ها نوعی هم نوایی و هم سویی در تمام ارکان قابل رویت است؛ امری که در مجموعه چشم اندازهای مدرن هرگز دیده نمی شود. در فضای سنتی نمادها و نماها نیز در عین تنوع دارای هویتی واحد و متناسب و فاقد تعارض اند.

 

 

پیوست	اندازه
15937.docx	100.28 KB