موزه علوم طبیعی حیات وحش بابلسر

شکوفه جاویدقراچه

موزه بابلسر در سال 1380 در یکی از مدارس قدیمی بیرون از شهر، زیر نظر آموزش و پرورش تاسیس شد و در سال 1385به علت قدیمی بودن مدرسه که باعث آسیب رسیدن به مجموعه آثار موزه می‌شد و همچنین اضافه شدن آثار، موزه را به ساختمان کانون فجر بابلسر منتقل کردند.

تمام حیوانات و پرندگان موجود در موزه که توسط عوامل موزه جمع‌آوری شده‌اند مربوط به سال 1380 تا 1384 هستند و به دلایل مختلفی مانند نداشتن بودجه و کارشناس، دیگر هیچ اثری به آثار موزه اضافه نشده است؛ البته به جز آثار اهدایی.

ورودی موزه:

برای وارد شدن به موزه ابتدا وارد ساختمان کانون فجر _واقع در خیابان پاسداران بابلسر_ می‌شویم، از پله‌های رو به روی درب بالا رفته به طبقه دوم می‌رویم که ورودی موزه در سمت راست پله‌ها قرار گرفته است. جلوی درب موزه میزی قرار گرفته که محل فروش بلیط و سی‌دی فیلم و عکس‌های مربوط به موزه و همچنین دفترچه گیاهان دارویی است.

این موزه به 5 بخش تقسیم شده است:

1.بخش تاکسی‌درمی

2.بخش تاکسی‌نومی

3.بخش گیاهان دارویی

4.بخش سنگها و کانی‌ها

5.بخش ماهی‌های آکواریومی

 

1.بخش تاکسی‌درمی:

در این بخش که اصلی‌ترین بخش موزه است، صدها گونه حیوان، پرنده، ماهی و... مربوط به استان مازندران و سایر نقاط ایران و جهان به‌صورت تاکسی‌درمی شده نگهداری می‌شوند و شامل 5 اتاق و یک راهرو است_در راهرو حیوانات درنده و غیر اهلی قرار داده شدند و در اتاق‌ها به ترتیب شماره اتاق: غازها و قوها، عقاب‌ها و شاهین‌ها، مرغابی‌ها، ماکیان و قرقاول، حیوانات اهلی، ماهی‌ها و فک‌ها قرار گرفته‌اند_ که حیوانات مختلف با توجه به نوع و جنس آنها به‌صورت مجزا در قفسه‌های مختلف جهت بازدید دانش‌آموزان و سایر علاقمندان جمع‌آوری شده است.

تاکسی‌درمی یک کلمه لاتین به معنی نظم دادن به پوست حیوانات است. برای تاکسی‌درمی کردن حیوانات ابتدا شکم آن‌ها را خالی و به آن مواد می‌زنند. سپس با سیم یا مفتول برایش اسکلت‌بندی تشکیل می‌دهند و شکم آنها را پر می‌کنند و در آخر هم پارگی‌ها را می‌دوزند.

جالب‌ترین حیوان موجود در این گروه گوساله دو سر است که به موزه اهدا شده و البته اطلاعاتی از این گوساله به مسئولان داده نشده بود. نکته دیگر در این قسمت این است که ماهی‌های تاکسی‌درمی شده این قسمت همگی از دریای خزر هستند.

 

2.بخش تاکسی‌نومی:

این بخش که خود از دو بخش تاکسی‌نومی و اسکلت جانوران تشکیل می‌شود، از تعدادی موجود همچون جنین (انسان، گاو، گوسفند)، مار، ماهی و حیوانات مختلف به‌صورت تاکسی‌نومی شده نگهداری می‌شود همچنین تعدادی اسکلت جانوران نیز به‌صورت مرتب و منظم به همان صورتی که این اسکلتها داخل بدن حیوانات قرار گرفته‌اند چیده شده است که برای درک بهتر این اسکلت‌ها آنها را در کنار تاکسی‌درمی شده آن حیوان قرار داده‌اند.

تاکسی‌نومی به این صورت است که جنین یا بدن کامل حیوان را درون ماده‌ای شیمیایی قرار می‌دهند که این مایع باعث می‌شود آن جنین یا بدن حیوان مرده بدون اینکه ذره‌ای تجزیه و یا حتی تغییر سایز پیدا کند مدتی طولانی بماند.

جالب‌ترین قسمت این بخش جنین‌ها هستند؛ مخصوصاً دو جنین دختر انسان که یکی 4 ماهه و دیگری 5 ماهه است. این دو جنین از نظر ظاهر شبیه به هم هستند، فقط نسبت به حالت طبیعی تفاوت سایز زیادی دارند که علت آن، سرطان داشتن مادر جنین 4 ماهه و خوب تغذیه نشدن جنین اعلام شده است. در این بخش به جز جنین انسان، جنین گوساله و گاو نیز قرار دارد.

 

3.بخش گیاهان دارویی:

 در این بخش بیش از 100 نوع گیاه دارویی جمع‌آوری شده است. این گیاهان در اتاق شماره 6 موزه در 3 ویترین قرار گرفته‌اند. بر روی هر ظرف، نام فارسی و لاتین گیاه و همچنین خواص دارویی این گیاهان در کنار آنها جهت استفاده علاقمندان به طب گیاهی نوشته شده است. ضمناً کلیه توضیحات مربوط به گیاهان مختلف به‌صورت کتابچه جهت استفاده علاقمندان چاپ شده است.

این گیاهان همه اهدایی از دکتر محمدپور هستند که در بابلسر عطاری دارند.

 

4.بخش سنگها و کانی‌ها:

 در این بخش نیز تعداد زیادی از سنگهای مختلف از جمله سنگهای رسوبی، دگرگونی شده، سنگهای آذرین، کانی‌های سیلیکاته و غیر سیلیکاته و فسیل‌ها جهت استفاده علاقمندان در تابلوهای مختلف نگهداری شده‌اند که این تابلوها در راهرو قرار گرفته‌اند.

 

5.بخش ماهی‌های آکواریومی

این بخش که تنها بخش زنده موزه است، بیش از 17 آکواریوم آب شیرین با انواع و اقسام ماهی‌های گرم‌آبی و سردآبی، گوشتخوار و گیاهخوار در رنگها و شکلهای مختلف را در خود جای داده است.

در این میان گاهی اتفاقات جالبی هم رخ می‌دهد. مثلاً در یکی از آکواریوم‌ها یک جفت ماهی کوچک نژاد جوئل زندگی می‌کنند. این نوع ماهی هر دو هفته تخم‌ریزی می‌کند، ولی تخم‌های این ماهی ناپدید می‌شوند. برای پیدا کردن علت، قبل از تخم‌ریزی ماهی نر را از ماده جدا کردند. ولی باز هم تخم‌ها ناپدید شدند. فقط یک بار تخم‌ها به ماهی تبدیل شد که آن هم بدون دخالت مسئولان بوده است. به‌هرحال همچنان دنبال علت این قضیه هستند!

 

 

و اما...

مشکلات موزه:

1. موزه زیر نظر آموزش و پرورش بوده و ثبت نشده است.

2. هیچگونه تبلیغاتی برای موزه نشده است.

3. در سطح شهر تابلو راهنما موزه نصب نشده است.

4. هیچگونه بودجه اختصاصی به موزه تعلق نمی‌گیرد.

5. کارشناس تاکسی‌درمی ندارد.

6. نداشتن انبار مناسب ندارد.

7. فضای کافی ندارد و بنابراین قادر به توسعه نیست.

 

آدرس:

بابلسر- خیابان پاسداران- نبش پاسداران36- موزه علوم طبیعی

شماره تماس: [phone]

 

ویژه نامه ی «هشتمین سالگرد انسان شناسی و فرهنگ»
http://www.anthropology.ir/node/21139