توسعه یا تدفین!

سامال عرفانی

قدیمی­ترین روستای کردستان در منطقه­ ی باستانی حَسَن کِف در استان باتمان در شرق ترکیه،  که به دلیل ساخت سد ایلسو بر روی آب دجله، در خطر به زیرآب رفتن قراردارد، کشف شد. براساس اخبار رسانه­های کردی و ترکی در باتمان و دیاربکر، یک تیم باستانشناسی ژاپنی متشکل از 12متخصص و 6 دانشجو، در امتداد جستجوها و حفاری­هایشان در منطقه­ ی حسن کف، چندین قبر مربوط به دوران نوسنگی جدید را یافتند.

قدیمی­ترین روستای کردستان در منطقه­ ی باستانی حَسَن کِف[1] در استان باتمان در شرق ترکیه،  که به دلیل ساخت سد ایلسو بر روی آب دجله، در خطر به زیرآب رفتن قراردارد، کشف شد. براساس اخبار رسانه­های کردی و ترکی در باتمان و دیاربکر، یک تیم باستانشناسی ژاپنی متشکل از 12متخصص و 6 دانشجو، در امتداد جستجوها و حفاری­هایشان در منطقه­ ی حسن کف، چندین قبر مربوط به دوران نوسنگی جدید را یافتند. سرپرست تیم پروفسور یوتوکا میاکه، چنین بیان کرده­ است که یک اتاق 9متری از زیرخاک بیرون آورده­ اند که در داخل آن یک تخته­ سنگ 2متری قرارداشته که در زیرآن اسکلت انسان پیداکرده­ اند.

رئیس دانشگاه باتمان و سرپرست تیم حفاری، پروفسور عبدوالسلام ئولوچام، چنین اعلام کردند که در محل استخوان نزدیک به صدنفر را پیداکرده ­اند که تاریخ زندگی آنان به یازده­ هزار و پانصدسال پیش بازمی­گردد و لذا می­توان این محل را به­ عنوان قدیمی­ترین روستا و محل یکجانشینی انسان اعلام کرد.

چندسال است که کشور ترکیه، شروع به ساخت سدی بزرگ به نام ایلسو بر روی آب رود دجله کرده­است که با اتمام این سد، شهر کهن حسن کِف که همچنین زیستگاه چندین نوع نایاب جانوران و گیاهان است، بطور کامل به زیرآب خواهدرفت. علی­رغم تمامی نارضایتی­ها از جانب سازمان­های طرفدارمحیط زیست ترکیه و برگذاری چندین سمینار در ترکیه و نیز خارج این کشور جهت ممانعت از ساخت این سد، این کشور همچنان بر ساخت این سد مسر است.

حسن کف دارای آثار هم متعلق به دوران پیش از تاریخ و نیز دوران تاریخی است. این شهر زمانی از شهرهای مهم برسر راه ابریشم بوده ­است. در دوران تاریخی حکومت رومی­ها، اعراب و نیز مغول­ها را به خود دیده­ است. ساکنان این شهر کرد هستند.

ساخت این سد، به کشورهای سوریه و عراق بسیار صدمه خواهد زد به ­طوری که کارشناسان اعلام کرده­اند در آینده کشور عراق به ­شدت با مشکل کم آبی مواجه خواهد شد. به غیر منطقه شمال عراق(منطقه خودمختار کردستان) منطقه ­ی جنوب عراق نیز از ساخت این سد بسیار متضررشده است، که از جمله می­توان به خشک شدن تالاب­های جنوب عراق در نزدیکی منطقه بصره و بغداد اشاره کرد. ساکنان این تالاب­ها در زمان حکومت صدام حسین، به دلیل داشتن مذهب تشیع، از طرف حکومت وقت به اجبار مجبور به کوچ شدند و لذا تعداد بسیاری از روستاهای این مناطق از بین رفتند. با از بین رفتن حکومت صدام حسین در سال 2003، تعداد زیادی از این افراد به مناطق خویش بازگشتند و شروع به ادامه پیشه­ ی دیرینه­ ی خویش که پروراندن گاومیش و ساخت اشیا از نی بود پرداختند، که اما با ساخت این سد، باردیگر زندگی این مناطق و مردمان آن به­ خطرافتاده و تعداد زیادی از آنان به دلیل عدم  امکان تداوم پیشه­ ی گاومیشداری و ساخت اشیا از نی، و ازدست­دادن امرارمعاش خویش، بادیگر دست به مهاجرت زده­ اند.

 

 

منابع:

1. هفته­نامه­ی کردی باسwww.basnews.com  
2. Another look at east and southeast Turkey, union of Southeast Anatolia, Region Municipality,2009

 

[1] - Hasan kef این نام گاه به صورت حسن کِیف نیز تلظ می شود