کودکان به قصه نیاز دارند

گروه کتاب و رسانه

بتلهایم، برونو،1384، کودکان به قصه نیاز دارند (کاربردهای افسانه و افسون)،  ترجمه کمال بهروزکیا، تهران، نشر افکار
وجود معنا در زندگی کودکان اهمیت بالایی به لحاظ شخصیتی و رشد دارد. کودک اگر به گونه ای تربیت شود که زندگی برایش پرمعنا باشد، در طول عمر خود با مشکلات کمتری روبرو خواهد شد. ادبیات و داستان های عامیانه از جمله بهترین ابزارهای معنابخشی به  زندگی کودکان اند. کودک می تواند از طریق داستان ها  تخیلاتش را به کار بیاندازد و از خلال حوادثی که در قصه به وقوع می پیوندد زندگی و تجربیات دیگران را لمس کند. به خصوص قصه های عامیانه ی قدیمی و خیال انگیز، دارای شخصیت هایی هستند که کودک می تواند خود را در نقش آن ها بیابد و از تجارب آن ها درس بگیرد؛ شخصیت هایی که کودک تمایل ها و ترس های خود را در آنان می بیند.
از دیدگاه بتلهایم،  در همه ی ادبیات کودکان، چیزی تا این حد ثمربخش و رضایتبخش مانند «قصه های عامیانه» وجود ندارد. از طریق قصه های عامیانه است که کودک درباره ی  مسائل درونی انسان و راه حل های مناسب آن تجربه کسب می نماید. این قصه ها در طول قرن ها مدام تعریف شده و پالایش یافته و سرانجام به گونه ی قوی تر شکل گرفته اند.
نکته ی دیگری این است که کودکان هنجار و ناهنجار با هر درجه هوشی، بیشتر قصه های عامیانه را می پسندند تا دیگر داستان های کودکان. بتلهایم این مسئله و دلیل آن را در کتاب کودکان به قصه نیاز دارند مطرح کرده است. او در بخش اول کتاب  مفاهیمی کلی در زمینه ی روان کاوی قصه ها و مسائل تربیتی مربوط به آن را همراه با مثال هایی از اساطیر و قصه های مختلف ارائه می کند.  وی همچنین در بخش دوم این کتاب   از دیدگاه روان کاوانه، قصه های مشهوری مانند هنسل و گرتل، گیسوطلا و سه خرس، سفید برفی و... بررسی نموده و تأثیر آن بر ذهن کودک را نشان می دهد. این که چگونه کودک در روند داستانی مانند هنسل و گرتل، با شخصیت هایی مواجه می شود که تمایلات و خواسته های مشابه او را دارند اما در پی اعمال نادرست خود تنبیه می شوند و می ترسند؛ و سرانجام بعد از تجربیات مختلف خوب و بد و درس هایی که از این اتفاقات گرفته اند، با کمک یکدیگر نجات می یابند. بتلهایم بر این باور است که کودک از خلال چنین داستان هایی است که زندگی با معنا را تجربه می کند و با همسان پنداری با شخصیت های داستان تخیلاتش شکوفا می شود و رفته رفته به بلوغ فکری می رسد.
برخی عناوین بخش های این کتاب به شرح زیر است:
بخش اول:
 - نیروی افسون
- قصه در برابر اسطوره
- اصل لذت در برابر اصل واقعیت
- اهمیت تجسم بخشیدن به چهره ها و رویدادهای خیالی
- دستیابی به همبستگی و یکپارچگی شخصیت
– وحدت بخشیدن به جنبه های دوگانه طبیعت خویش...
بخش دوم:
- هنسل و گرتل
- هانس و ساقه لوبیا
- ملکه حسود در سفیدبرفی و اسطوره ادیپ
- گل سرخ کوچک خاردار
- قصه کسی که رفت تا ترس را بیاموزد
- حیوان،داماد
- دختر زیبا و حیوان ... .

تهیه و تنظیم: حامده سبحانی