دوشنبه, ۲۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 13 May, 2024
نابرابری در خانواده و ایجاد استرس در زنان
استرس عبارت است از عامل تنشزایی که فرد با آن مواجه میشود و ادراک فرد از آن، به مثابهی تهدید یا رویدادی ناخوشایند در چهارچوب زمینهی اجتماعی معنادار میشود. در بسیاری از مواقع این تنشزاها از موجودیت فرد تولید نمیشوند، بلکه میتوان آنها را در ساختارهای اجتماعی و جایگاههای افراد دنبال کرد. فراگیرترین این ساختارها نظامهای قشربندی متعددی هستند که جوامع را به بخشهایی نابرابر تقسیم میکنند؛ مانند نظامهای اقتصادی، نژادی و قومیتی، جنسیتی و سنی. این نظامها تجسم بخشندهی توزیع نابرابرانهی منابع، فرصتها و ارزشها هستند. قرار گرفتن در برخی از این بخشها، میتواند به خودی خود منبع دریافت استرس اجتماعی باشد (پرلین، 1989: 242). از این منظر خانواده میتواند با ایجاد روابط قدرت نابرابرانه میان زن و مرد، سبب تولید استرس باشد. ضمن این که روابط قدرت نابرابرانه میان والدین و فرزندان نیز موجب تولید در گروه فرودست میشود.
یک زمینهی ساختاری مهم دیگر، نهادهای اجتماعی و جایگیری افراد در پایگاهها و نقشهای اجتماعی است. عهدهدار شدن یک نقش نهادین دربرگیرندهی برخوردهای مداوم با شرایط و انتظارات بسیاری است. زمانی که نقشها تهدیدآمیز و مشکلزا باشند، فرد عهدهدار در شرایط استرسزا قرار میگیرد. شواهد بسیاری وجود دارد مبنی بر این که این نوع استرسها در نقش های شغلی و خانوادگی فراوانند. به علاوه یک فرد به عنوان عهدهدار شدهی یک وظیفه به تنهایی عمل نمیکند. بلکه هر نقش بخشی از خوشههای نقشی یا مجموعهی نقشی بزرگتری است که پیرامون آن روابط بین شخصی دیگری شکل گرفتهاند (همان: 243). روابط شکل گرفته در این مجموعهها ممتد و ایستا هستند و معمولا برای طرفین رابطه اهمیت بسیاری دارند. بنابراین زمینههای ساختاری زندگی انسان ها، بیگانه از فرایند استرس نیستند بلکه به نوعی بنیان آن را تشکیل می دهند. این زمینهها منبع مشقت و مزیت، امنیت و تهدید، تضاد یا هماهنگی هستند.
اطلاعات دربارهی زمینههای ساختاری و روابط افراد به آن زمینهها باید در هر گام از فرایند تولید استرس تحلیل شود. جنسیت در خانواده یکی از این متغیرهاست، جنسیت متغیری است که بر تنشزاهایی که افراد در معرض آنها قرار دارند تاثیر میگذارد: زنان و مردان عموما شرایط استرسزای متفاوتی را متحمل میشوند. درون نهاد خانواده، زمانی که زنان و مردان تحت تاثیر استرسهای مشابهی قرار داشته باشند، تاثیر این استرسها بسته به جنسیت آنان متمایز است. برای نمونه، سختی کار تاثیر متفاوتی بر زنان و مردان میگذارد که ناشی از نقشهای متفاوتی است که آنها عهدهدار شدهاند. زنان به دلیل هویتیابی و جامعهپذیری برای انجام مشاغل خانگی، در صورت انجام مشاغل خارج از خانه، دچار تضاد هویتی شده و بیش از مردان در معرض استرس قرار میگیرند (اویزون، مکلیود و پسکوسولیدو، 2006).
شرایط و منابع میانجی که میتوانند برای مقابله با سختی مورد استفاده قرار گیرند، ممکن است درون خانواده به شکل متفاوتی توزیع شده باشند. جنسیت یک ویژگی است که بر روشهای ابراز استرس تاثیرگذار است. بنابراین، بروز نشانههای افسردگی یک روش معمول نشان دادن استرس در زنان است در حالی که نشانههای رفتاری مانند استعمال الکل در مردان رخ میدهد (اویزون و ترنر، 1988).
به علاوه مطالعات انجام شده در حوزه نابرابری و قشربندی اجتماعی نشان داده است که تنشزاهای مزمن و موقتی زمانی که در کنار نابرابری اجتماعی ظهور میکنند رابطهی محکمتری با بیماریهای روانی دارند نسبت به زمانی که به تنهایی ظهور میکنند (هورویتز، 2006: 82). بنابراین عوامل تنشزای بیرونی، مانند مشقت اقتصادی، علیرغم این که بر کل خانواده تاثیرگذار هستند، به دلیل قرار گرفتن در موقعیت نابرابر، تاثیر بیشتری بر زنان در محیط خانواده میگذارند. در نظامهای خانوادگی که قدرت و منابع در دسترس یک نفر (زن یا مرد یا فرزند) قرار گرفته باشد، فردی که منابع بیشتری در اختیار دارد، با ایجاد تنش و استرس در جامعه چیز کمتری از دست میدهد و شکست کمتری را تجربه میکند، بنابراین او قدرت چانهزنی بالاتری نسبت به دیگران خواهد داشت و استرس کمتری را تحمل خواهد کرد (بلاد و ولف، 1960).
راس میروفسکی و هوبر (1983) با مطالعهی الگوهای خانوادگی چهار الگوی مسلط زناشویی را شناسایی کردهاند:
الگوی اول ازدواج سنتی است که در آن مرد نقش ناناوری و زن نقش خانگی را برعهده دارد و هر دو از وضعیت خود رضایت دارند. خانوادهی سنتی در این معنا کمترین میزان استرس را در زن و مرد ایجاد میکند.
الگوی دوم، زن و مرد هر دو نقش نانآوری را برعهده دارند ولی زن هویت خود را با نقش خانگی نزدیکتر میداند. در این الگو مرد و زن استرس بالایی را تحمل میکند چرا که هویت زن را در نقش او بازنمیشناسند.
در الگوی سوم زن و مرد هر دو نقش ناناوری را دارند و هر دو هویت خود را پذیرفتهاند ولی زن نقشهای خانگی را در کنار نقش ناناوری انجام میدهد. در الگوی سوم زنان در معرض استرس و آسیب روانی قرار دارند.
در الگوی نهایی که خانوادهی مدرن نامیده میشود، هم زن و هم شوهر هم نقش نانآوری و هم نقش خانگی را پذیرفتهاند و از این رو استرس کمتری برای هر دوی آن وجود دارد. با توجه به مطالعهی راس، میروفسکی و هوبر، تولید استرس در خانوادههای کاملا مدرن و کاملا سنتی کمتر از خانوادههایی است که از این دو الگو پیروی نمیکنند. بنابراین الگوی تقسیم قدرت در خانواده میتواند تعیینکنندهی کمیت و کیفیت تولید استرس در زنان و مردان باشد (تاسیگ،1386: 121-120).
پرونده ی لادن رهبری در انسان شناسی و فرهنگ
http://anthropology.ir/node/26368
درباره ی لادن رهبری
http://anthropology.ir/node/20283
ایمیل نویسنده:
rahbari.ladan@gmail.com
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رهبر انقلاب شورای نگهبان مجلس مجلس شورای اسلامی صادق زیباکلام دولت مجلس دوازدهم انتخابات انتخابات مجلس انتخابات مجلس دوازدهم دولت سیزدهم
هواشناسی تهران شهرداری تهران قتل بارش باران حج تمتع سیل سلامت سازمان هواشناسی زلزله پلیس وزارت بهداشت
خودرو قیمت دلار قیمت طلا سایپا قیمت خودرو بانک مرکزی بازار خودرو مسکن بورس گاز ایران خودرو حقوق بازنشستگان
نمایشگاه کتاب کتاب تئاتر نمایشگاه کتاب تهران سالار عقیلی تلویزیون سینمای ایران نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران رضا عطاران دفاع مقدس سریال سینما
خورشید دانشگاه تهران کره زمین
رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه فلسطین جنگ غزه حماس روسیه آمریکا افغانستان سازمان ملل نوار غزه اوکراین
استقلال فوتبال مهدی طارمی پرسپولیس لیگ برتر فولاد خوزستان رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران بازی لیگ برتر ایران باشگاه پرسپولیس هوادار
هوش مصنوعی شفق قطبی تبلیغات ایرانسل نوآوری دبی گوگل ایلان ماسک ناسا اپل
ویتامین خواب کودک تجهیزات پزشکی شیر کاهش وزن افسردگی فشار خون درمان ناباروری بارداری زایمان