وقتی که عشق چشم آدم را کور میکند !

عشق با بدن انسان چه میکند

عشق یکی از مهم ترین نقاط عطف زندگی هر انسانی است. اغلب مردم وقتی می خواهند بخش های با اهمیت زندگی خود را تعریف کنند یکی از اصلی ترین بخش هایی که روی آن تکیه می کنند تجربه عاشقانه ای است که با دیگری داشته اند.در هر دوره از زندگی، اعم از دوره جوانی تا میانسالی و پیری، آدم های زیادی احساسی نزدیک به عشق را تجربه می کنند و با شادی ها و عذاب های آن آشنا می شوند.

آنها که طعم عاشقی را چشیده اند، خوب می دانند که این احساس پر تب و تاب با انسان چه می کند. اما عشق دقیقا چیست؟ آیا می توان آن را اندازه گرفت یا در بدن دید؟ دانشمندان سال هاست که به دنبال حل معمای عشق هستند.آنها که طعم عاشقی را چشیده اند، خوب می دانند که این احساس پر تب و تاب با انسان چه می کند. اما عشق دقیقا چیست؟ آیا می توان آن را اندازه گرفت یا در بدن دید؟ دانشمندان سال هاست که هستند.

عشق آدم را کور میکند
آن اندامی که افسار عشق را در دست دارد، مغز انسان است

در سال 1992 دکتر جان گری، نویسنده و مشاور خانوادگی، کتابی به نام "مردان مریخی ، زنان ونوسی” به رشته تحریر درآورد که بیش از 50 میلیون نسخه از آن در جهان به فروش رفت و برای 121 هفته در فهرست کتاب های پرفروش جای داشت. این نویسنده آمریکایی در این کتاب مشکلات رایج در روابط زن و مرد را ناشی از اختلاف بنیادین روانشناختی میان جنس مذکر و مؤنث دانسته و از این استعاره استفاده می کند که مردان و زنان هر کدام از دو سیاره مختلف می آیند؛ مردان از مریخ و زنان از ونوس.

بدن انسان چگونه با عشق روبرو می شود؟

اما مردان مریخی و زنان ونوسی اگر در بسیاری از موارد با یکدیگر اختلاف داشته باشند، دستکم در یک برهه از زندگی شباهت بسیاری به هم پیدا می کنند و آن هم زمانی است که عاشق می شوند.

عشق وقتی که می آید، روح و جسم را بی قرار می کند و به تسخیر خود در می آورد. انسان ها تا هزاران سال بر این باور بودند که عشق معمایی راز آلود و هدیه ای از جانب خدایان است. در دوران معاصر اما دانشمندان در تلاش برای پرده برداشتن از این سحر و جادوی عشق و "بلایی” بوده اند که این احساس بر سر بدن می آورد.عشق دقیقا چیست؟ آیا قابل اندازه گیری است؟ آیا می توان آن را از طریق اسکن کردن مغز یا آزمایش کردن خون بررسی کرد؟ آیا می توان مثلا با عکس برداری "ابتلای بیمار به عشق” را تشخیص داد؟

اصلا عشق با بدن ما چه می کند؟

در ادبیات، هنر یا زبان عادی مردم کوچه و بازار هر گاه صحبت از عشق شده، پای قلب به میان آمده است؛ قلبی که با دیدن معشوق به تپش افتاده و در حال بیرون زدن از سینه است یا با از دست دادن معشوق، زخم خورده و شکسته شده است. هرچند در این تعبیر جاافتاده قلب و عشق پیوندی ناگسستنی با یکدیگر دارند، اما در حقیقت آن اندامی که افسار عشق را در دست دارد، مغز انسان است.دوناتلا مارازیتی، استاد دانشگاه پیزا، که خود دو بار عاشق شده و قدرتی را که عشق ایجاد می کند، به شخصه تجربه کرده بود، علاقمند شد که پدیده ی عشق را بیشتر کنکاش کند.او در سال 1999 نتایج تحقیقی را منتشر کرد که در آن نشان داده شده بود، سطح سروتونین، از ناقل های عصبی که نقش آرام بخش دارد، در کسانی که به گفته خود عاشق هستند بسیار پایین تر از میزان طبیعی است.

 

هرکس در زندگی خود حداقل یکبار عشق را تجربه میکند

طبق این تحقیق سطح سروتونین در بدن این افراد درست در همان سطحی بوده است که در بدن افراد مبتلا به اختلال وسواس دیده می شود.در این تحقیق که در مجله New Scientist به چاپ رسید، ذکر شده بود که هر دو گروه (عاشق ها و مبتلایان به اختلال وسواسی فکری یا عملی) به طور افراط گونه ای نسبت به یک چیز یا یک شخص احساس نگرانی و وسواس از خود بروز می دهند.پژوهش های علمی نشان داده اند که عاشق شدن واقعا چشم انسان را بر کم و کاستی های معشوق می بندد.

این گروه تحقیقاتی با تکیه بر یافته های خود عنوان کردند که شیمی مغز کسانی که رفتارهای وسواس گونه از خود نشان می دهند، مثلا روزانه به دفعات بسیار زیاد دست هاشان را می شویند یا به طور غیرعادی تمایل به نظافت یا کنترل مدام شعله های گاز دارند، با افرادی که تازه عاشق شده اند، شباهت دارد.دوناتلا مارازیتی و تیمش 24 زن و مرد را که در طول 6 ماه پیش از این تحقیق عاشق شده بودند با 24 زن و مرد داوطلب دیگر که یا تنها یا در رابطه عاشقانه طولانی مدت و با ثبات بودند، مقایسه کردند.نخستین یافته این دانشمندان این بود که در بدن زنان و مردان عاشق به طور قابل توجهی میزان هورمون کورتیزول که در هنگام استرس ترشح می شود، بالاتر از گروه دیگر است.

مردان عاشق ملایم تر، زنان عاشق مهاجم تر

دوناتلا مارازیتی همچنین دریافت که میزان تستوسترون، مهمترین هورمون مردانه، در مردان عاشق کمتر از دیگر مردان است. در عوض میزان ترشح این هورمون در بدن زنانی که عاشق هستند، در مقایسه با دیگر زنان بیشتر می شود.به گفته دکتر مارازیتی در این وضعیت مردان بیشتر شبیه زنان و زنان بیشتر شبیه مردان می شوند، "انگار که طبیعت می خواهد آنچه که می تواند میان زنان و مردان متفاوت باشد را از میان ببرد، زیرا در این مرحله زنده ماندن [و جفت یابی] مهمتر است.”هنوز دانشمندان موفق به توضیح علمی این تغییر میزان تستوسترون نشده اند اما یک فرضیه که مطرح شده، این است که ترشح پایین این هورمون در مردان، آنان را ملایم تر کرده و آرامش پیش شرطی است تا مرد وارد رابطه شود.در مقابل، طبق فرضیه، بالا رفتن میزان ترشح تستوسترون در زنان موجب افزایش میل جنسی آنها می شود.

هورمون ها موتور عشق در بدن انسان هستنداما آیا عاشق شدن تنها دلیل ایجاد این تغییرات در بدن هستند؟

برخی پژوهشگران پس از انتشار این تحقیق، تغییرات هورمونی در بدن را به میزان بالای رابطه جنسی نسبت دادند که در این مرحله رخ می دهد.در مقابل با در نظر گرفتن این نکته که در حالت عادی میزان تستوسترون در مردان به هنگام افزایش رابطه جنسی بالا می رود، در آن زمان در پژوهش های دیگر این نکته مطرح شد که اگر طبق گفته "منتقدان” تغییرات هورمونی در نتیجه افزایش رابطه جنسی به وجود می آید، پس بایستی در مردان عاشق میزان ترشح تستوسترون بالاتر برود و نه آنگونه که طبق پژوهش های دکتر مارازیتی نشان داده شده، کمتر شود.

آیا عشق آتشین نوعی اعتیاد است؟

تا کنون تحقیقات متعددی نشان داده اند که هنگام شکل گرفتن احساس عشق آتشین به وضوح بخش هایی از مغز فعال شده و فعالیت بخش های دیگر کمتر می شود. سمیر زکی و آندریاس بارتلز از کالج دانشگاهی لندن دو تن از نخستین پژوهشگرانی بودند که موفق به شناسایی این بخش ها شدند.آنها به داوطلبان شرکت کننده در این تحقیق عکس هایی از کسانی را که عاشق شان بودند، نشان دادند و همزمان مغز آنها را با دستگاه ام آر ای اسکن کردند. در این تحقیق دیده شد که بیش از همه 4 نقطه در سیستم لیمبیک (سامانه عصبی احساسی) فعال بودند.

پژوهشگران مشاهده کردند که این واکنش بسیار شبیه به واکنشی است که هنگام مصرف کوکائین در مغز ایجاد می شود. دکتر بارتلز می نویسد:«بین عشق و اعتیاد همپوشانی هایی وجود دارد. به نظر می رسد که اعتیاد از بخش هایی از مودول های مرتبط با عشق در مغز سوءاستفاده می کند.»یافته های علمی مشخص کرده اند که در دوران عاشقی دوپامین، از ناقل های عصبی، مرکز لذت مغز را فعال می کند. این درست شبیه به فرایندی است که مواد اعتیادآور نظیر کوکائین، هروئین، نیکوتین، آمفتامین یا دیگر داروهای اعتیادآور ایجاد می کنند.

این پژوهشگران همچنین با شگفتی دریافتند، هنگامی که به مادران عکس کودکانشان را نشان می دهند، درست همان بخش هایی که در مغز افراد عاشق در اسکن به رنگ روشن درآمده بود، در مغز مادران نیز روشن می شود.البته نتیجه این "آزمایش عشق” را نمی توان صد در صد پذیرفت، زیرا اگر فرد داوطلب عاشق کس دیگری باشد و به هنگام دیدن عکس معشوق به آن فرد دیگر فکر کند، درست همان بخش های مغزی به رنگ روشن درمی آید.به این ترتیب نمی توان نتیجه قطعی گرفت که با ام آر ای مغز می توان عشق دیوانه وار فرد به معشوق را تخمین زد. به گفته دکتر بارتلز هر چند احساس در پی فرایندهای فیزیولوژیکی به وجود می آید، اما این فرایندها نمی توانند به طور کامل عشق را تعیین کنند.

هورمون ها، موتور عشق

قوه محرک عشق را شاید به درستی بتوان هورمون ها دانست، هرچند که با این حال نمی توان به تنهایی از یک یا دو هورمون معین و تغییرات آنها سخن گفت. در ارگانیسم بدن انسان سیستم کنترل هورمونی به هم پیوسته است به طوری که هر تغییر بر روی کل سیستم تأثیر می گذارد.کریستوف کک، پژوهشگر آلمانی، عاشقی را یک "احساس استرس مثبت” توصیف می کند که در آن بیش از همه غده تیروئید و هورمون های جنسی و استرس دخیل هستند.دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که احساس عشق دیوانه وار به طور میانگین تنها 7 ماه طول می کشد

معمای عشق چیست

 

در موقعیت های اروتیک غده هیپوفیز که در زیر مغز قرار دارد، هورمونی به نام اکسی توسین را ترشح می کند که از جمله در ایجاد انقباضات رحمی، تسهیل ورود اسپرم به رحم و نیز تحریک اندام جنسی نقشی مهم ایفا می کند. اکسی توسین به هنگام ارگاسم و نیز وضع حمل باعث انقباض عضلانی می شود.تا کنون تحقیقات متعددی در مورد ویژگی های این هورمون که آن را "هورمون عشق”، "هورمون ارگاسم” یا "هورمون وفاداری” نیز می نامند، انجام شده است. این تحقیقات نشان داده اند که اکسی توسین موجب وابسته شدن و ایجاد احساس عشق و اعتماد میان دو نفر می شود و آنها را به داشتن یک رابطه مشترک با دوام و داشتن فرزند ترغیب می کند.یکی دیگر از هورمون های مطرح در زمان عاشقی، وازوپرسین است. این هورمون گردش شدیدتر خون در اندا م های جنسی را سبب می شود و نیز کمک می کند تا پس از ارگاسم فرد به خوابی عمیق فرو رود.

 

رنگ رخسار خبر می دهد از سر درون

رنگ رخسار عاشق به خوبی از بی تابی درونی او خبر می دهد. هنگام مشاهده معشوق یا چیزی مرتبط با وی، تصویر به مغز عاشق مخابره و در آنجا آنالیز می شود. پس از آن مغز پیام هایی را به رگ های خونی در صورت می فرستد که موجب شل شدن عضلات آنها می شود.به این ترتیب مویرگ ها منبسط شده، خون بیشتری در آنها به جریان می افتد و در نتیجه صورت قرمز می شود.عرق کردن کف دست ها نیز یکی دیگر از نکات جلب توجه کننده است. مغز پیام هایی را به غدد عرق به ویژه در ناحیه زیربغل و کف دست ها می فرستد تا عرق بیشتری تولید کنند. این واکنش ها به گفته دکتر کریستان زاندر، متخصص پوست، به هنگام تحریکات ذهنی در زمان دلباختگی متداول هستند.

 

وقتی عشق چشم آدم را کور می کند

این که قدیمی ها معتقد بودند، عشق انسان را کور می کند، ظاهرا بدون حکمت نبوده است. پژوهش های علمی نشان داده اند که عاشق شدن واقعا چشم انسان را بر کم و کاستی های معشوق می بندد.تیم پژوهشی دکتر آندریاس بارتلز دریافتند، زمانی که انسان ها به کسانی که عاشقشان هستند، می نگرند مدارهای عصبی که در حالت معمول با ارزیابی های انتقادی از دیگران مرتبط هستند، غیرفعال هستند.

عشق تنها سه سال طول می کشد

آنهایی که طعم عاشق شدن را چشیده اند، می دانند که این مرحله پر تب و تاب، مدت زمان محدودی دارد.دکتر هلن فیشر، انسان شناس و نژادشناس آمریکایی، که از وی به عنوان یکی از مشهورترین محققان پدیده عشق در جهان نام می برند، به همراه همکارانش آرتور آرون و لوسی براون، سال ها پیش به این نتیجه رسیدند که احساس "عشق دیوانه وار” به طور میانگین تنها 7 ماه طول می کشد. پس از گذشت این زمان بالا و پایین رفتن های هورمونی آهسته کاهش می یابد. نتیجه آن که دورانی آغاز می شود که پیوند میان زن و مرد قوی شده و آنها وارد رابطه با یکدیگر می شوند. هورمون ها در این زمان به حد نرمال خود نرسیده اند اما مثل قبل نیز فعال نیستند.با توجه به تئوری های تکامل، اعتقاد بر این است که احساس جذابیت بین 6 ماه تا 3 سال عمر دارد که زمانی کافی است برای این که مرد در کنار زن بماند. این زمان لازم است تا زن بتواند باردار شده، وضع حمل کرده و نیازهای اولیه نوزاد را برآورده کند.

وقتی که عشق چشم آدم را کور میکند !