بیوگرافی سیمین بهبهانی ، بانوی غزل سرای معاصر ایران

سیمین خلیلی معروف به سیمین بـهبهانی در تاریخ ۲۸ تیر ۱۳۰۶ و در تهران متولد شد. وی فرزند عباس خلیلی (شاعر و نویسنده و مدیر روزنامه اقدام) بود و به دو زبان فارسی و عربی شعر می‌گفت و حدود ۱۱۰۰ بیت از ابیات شاهنامه فردوسی را به عربی ترجمه کرده بود و در ضمن رمان‌های متعددی را هم به رشته تحریر درآورد که همگی به چاپ رسیدند.

مادر او فخرعظما ارغون بود که فارسی و عربی و فقه و اصول را در مکتبخانه خصوصی خواند و با متون نظم و نثر آشنایی کامل داشت و زبان فرانسه را نیز زیر نظر یک مربی سوئیسی آموخت. او همچنین از زنان پیشرو و از شاعران موفق زمان خود بود و در انجمن نسوان وطن‌خواه عضویت داشت و مدتی هم سردبیر روزنامه آینده ایران بود. او همچنین عضو کانون بانوان و حزب دموکرات بود و به عنوان معلم زبان فرانسه در آموزش و پرورش خدمت می‌کرد.

پدر و مادر سیمین که در سال ۱۳۰۳ ازدواج کرده بودند، در سال ۱۳۰۹ از هم جدا شدند و مادرش با عادل خلعتبری (مدیر روزنامه آینده ایران) ازدواج کرد و صاحب سه فرزند دیگر شد.

ازدواج سیمین بهبهانی

سیمین بهبهانی در سال ۱۳۲۵ با حسن بهبهانی ازدواج کرد و به نام خانوادگی همسر خود شناخته شد. وی از این ازدواج دو پسر با نام‌های علی و حسین، و یک دختر به نام امید دارد. ابوالحسن تهامی نژاد دوبلور و صداپیشه ایرانی، داماد اوست. سیمین بهبهانی در سال ۱۳۴۹ از حسن بهبهانی جدا شد و در همان سال با منوچهر کوشیار که در دوران دانشجویی با او آشنا شده‌ بود، ازدواج کرد. منوچهر کوشیار تیرماه ۱۳۶۳ در اثر عارضه قلبی درگذشت.

فعالیت‌های حرفه‌ای سیمین بهبهانی

سیمین بهبهانی از کودکی و جوانی سری پر شور داشت. چندان که هم سابقه تحصیل در مدرسه عالی مامایی را داشت و هم در دانشکده حقوق دانشگاه تهران و نیز همکاری با شماری از مطبوعات را. وی به "بانوی غزل" شهرت دارد و برخی از اشعار او به اندازه آثار کلاسیک شعر فارسی مشهور و محبوب‌اند و به خاطر تسلطی که بر اوزان شعر فارسی داشت و وزن‌های جدیدی که خود ایجاد کرده بود مورد استقبال سازندگان آثار موسیقایی قرار گرفت. تازه‌ترین مورد، سروده «چرا رفتی» با صدای همایون شجریان است.


مهم‌ترین تخصص شاعرانه سیمین بهبهانی که موجب حیرت و تحسین می‌شد کشف، به کارگیری یا ابداع اوزان تازه و نیز سرودن اشعار در مصراع‌های طولانی بود در حالی که وزن را با دقت رعایت کرده بود و با مهارتی خیره کننده قالب‌های کهن را در شکل تازه و با مضامین مدرن عرضه می‌کرد و چندان در این کار و خلاقیت‌های نوآورانه در عرصه غزل چیره دست بود که «نیمای غزل» لقب گرفت.

سیمین بهبهانی در ۱۳۴۸ به عضویت شورای شعر و موسیقی درآمد. سیمین بهبهانی، هوشنگ ابتهاج، نادر نادرپور، یدالله رؤیایی، بیژن جلالی و فریدون مشیری این شورا را اداره می‌کردند. خانم بهبهانی در سال ۱۳۵۷ عضویت در کانون نویسندگان ایران را پذیرفت.

سیمین بهبهانی پیش از انقلاب برای رادیو ترانه هم می‌سرود و خوانندگانی چون شجریان، الهه، گلپایگانی، داریوش، ایرج، عارف، سپیده، کورس سرهنگ زاده، رامش، عهدیه، سیما بینا، پوران، دلکش و مرضیه... سروده‌های وی را خوانده‌اند. سیمین بهبهانی مدتی هم عضو شورای موسیقی رادیو و تلویزیون ملی ایران بود. وی همچنین تا هنگام مرگ ریاست افتخاری هیئت امنای کتابخانه صدیقه دولت‌آبادی را برعهده داشت.

جوایز و افتخارات

در ۱۳۷۸ سازمان جهانی حقوق بشر در برلین مدال کارل فون اوسی یتسکی را به سیمین بهبهانی اهدا کرد. در همین سال نیز جایزه لیلیان هیلمن / داشیل هامت را سازمان دیدبان حقوق بشر به وی اعطا کرد.

در سال ۲۰۰۸ نخستین دوره جایزه بیتا برگزار و جایزه به سیمین بهبهانی اهدا شد.

در هفتم شهریور سال ۱۳۹۲ (۲۹ اوت ۲۰۱۳) جایزه یانوش پانونیوش (Janus Pannonius) از سوی انجمن قلم مجارستان، در شهر پچ کشور مجارستان با حضور سیمین به وی اهدا شد. این جایزه شامل تندیس و پنجاه هزار پوند بود. در این مراسم، فرزانه میلانی مترجم آثار سیمین به زبان انگلیسی نیز حضور یافت.

کتاب‌های منتشره از سیمین بهبهانی

• سه‌ تار شکسته (۱۳۳۰/۱۹۵۱)

• جای پا (۱۳۳۵/۱۹۵۴)

• چلچراغ (۱۳۳۶/۱۹۵۵)

• مرمر (۱۳۴۱/۱۹۶۱)

• رستاخیز (۱۳۵۲/۱۹۷۱)

• خطی ز سرعت و از آتش (۱۳۶۰/۱۹۸۰)

• دشت ارژن (۱۳۶۲/۱۹۸۳)

• گزینه اشعار (۱۳۶۷)

• درباره هنر و ادبیات (۱۳۶۸)

• آن مرد، مرد همراهم (۱۳۶۹)

• کاغذین‌جامه (۱۳۷۱/۱۹۹۲)

• کولی و نامه و عشق (۱۳۷۳)

• عاشق‌تر از همیشه بخوان (۱۳۷۳)

• شاعران امروز فرانسه (۱۳۷۳) [ترجمه فارسی از اثر پیر دوبوادفر، چاپ دوم :۱۳۸۲]

• با قلب خود چه خریدم؟ (۱۳۷۵/۱۹۹۶)

• یک دریچه آزادی (۱۳۷۴/۱۹۹۵)

• مجموعه اشعار (۲۰۰۳)

• یکی مثلا این که (۲۰۰۵)

• با مادرم هم‌راه ـ زندگی‌نامه خود نوشت (۱۳۹۰)

• شعر زمان ما (۱۳۹۱)

• مجموعه اشعار سیمین بهبهانی (۱۳۹۱)

درگذشت سیمین بهبهانی

سیمین بهبهانی که به علت مشکلات تنفسی و قلبی در بیمارستان پارس تهران بستری بود، از پانزدهم مرداد در کما به سر می‌برد و سرانجام ساعت یک بامداد روز سه شنبه، ۲۸ مرداد ۱۳۹۳ خورشیدی برابر با ۱۹ اوت ۲۰۱۴ میلادی، در سن ۸۷ سالگی درگذشت. پیکر او با حضور مردم و ادیبان و هنرمندان از مقابل تالار وحدت تشییع شد و در بهشت زهرا در مقبره خانوادگی و کنار پدرش به خاک سپرده شد. در این مراسم حاضران بارها سرودهای «مرغ سحر» و «مرا ببوس» را با هم خواندند و در برخی مواقع با صدای دست، شعار «سیمین بهبهانی در دل ما می‌مانی» و «سیمین بهبهانی هویت ایرانی» را سر دادند.

مجله وب