ارگ کریم خان زند، یادگاری بی‌نظیر از سلسله زندیه

مطمعناً برای سفر در داخل ایران لیست بلندی از جاذبه‌های گردشگری و مناظر دیدنی و بناهای تاریخی در مقابل خود خواهید داشت. در میان این لیست شهر باستانی شیراز در شرایط خوبی قرار دارد و دارای اماکن تاریخی و تفریحی بسیار زیبایی می‌باشد. یکی از معروف‌ترین بناهای تاریخی این شهر ارگ کریم خان زند می‌باشد که یکی از سازه‌های برجسته باقی مانده از سلسله زند است.

ارگ کریمخانی (ارگ کریم خان زند)

این بنا در مرکز شهر و در کنار میدان شهرداری نزدیک بازار شیراز واقع شده است. ساختمان ارگ به طور کامل از آجر ساخته شده و دارای اتاق‌های مسکونی می‌باشد. ساخت و ساز ارگ کریم خان به قرن 18 میلادی بر می‌گردد زمانی که کریم خان زند و خاندان زند حکومت بر ایران را در دست گرفتند و شیراز را به عنوان پایتخت حکومت و همچنین محل زندگی خود برگزیدند.

معماری ارگ کریم خان زند

ساختار این ارگ شما را به یاد ساختمان‌های ساخته شده‌ی ساده آجری در قرن 11 و 12 میلادی زمانی که سلجوقیان در ایران حکومت می‌کرند، می‌اندازد. دژهای چهار گوشه ارگ 15 متر ارتفاع دارند که بسیار مستحکم و از جنس آجر می‌باشند ولی یکی از این دژها در سال‌های اخیر همانند برج پیزا در ایتالیا منحرف و کج شده است که روند توقف کج‌شدگی این برج به لحاظ فنی و مهندسی مورد اهمیت قرار دارد. در داخل ساختمان می‌توان ظرافت برخی از جزئیات و هنرهای  معماری ایرانی را بدون کاووش و دقت مشاهده کرد و این اشاره به اهمیت معماری بی‌نظیر سنتی در قرن‌های گذشته دارد.

در بالای دروازه ورودی ارگ کاشی کاری قابل توجهی از نبرد رستم در برابر شیطان قرار دارد. همانطور که میدانید رستم شخصیت قهرمان شاهنامه که کتاب شعر حماسی فردوسی، شاعر شناخته شده‌ قرن 10 و 11 میلادی است، می‌باشد. پس از ورود به هشتی، راهروی جلویتان شما را به حیاط بزرگ با باغ پرتغال شگفت‌آور راهنمایی می‌کند.

اتاق‌های اصلی ارگ کریم خان

همانطور که وارد حیاط می‌شوید در مقابل شما در آن طرف حیاط، زیر بادگیر بزرگ اتاق‌ زیبایی قرار دارد که چشم شما را به خود خیره می‌کنند. در داخل اتاق به زیبایی تزئین شده و مجسمه جذاب موم کریم خان و بزرگان در داخل اتاق وجود دارد که نشان می‌دهد کریم خان در دادگاه با مقامات ملاقات می‌کرده است و به شیوه‌ای زیبا تاریخ در این ارگ را به صورت بصری به ما القا می‌کند.

نقاشی‌های متعددی بر دیوار‌ و سقف‌ شن و ماسه‌ای اتاق‌ها‌ کشیده شده و این هنر حیات بخشیدن به ساختمان‌های رسمی و غیر رسمی در دوران زند بوده است. ترکیبی از برگ‌ها با رنگ طلایی و قرمز نسبتا تیره در دیواره‌های داخلی ساختمان‌های سلطنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در یکی از اتاق‌ها برای ترویج فرهنگ و هنر ایرانی یک زن و شوهر با پوشیدن لباس‌های رنگارنگ محلی این فرهنگ و پوشش محلی را به گردشگران نشان می‌دهند. البته فقط در این ارگ این پوشش محلی را نمی‌بینید بلکه در بیشتر نقاط ایران با این پوشش‌های محلی آن منطقه روبرو خواهید شد.

حمام ارگ کریم خان

در جنوب شرقی حیاط ارگ یک درب وجود دارد که شما را به حمام کریم خان می‌رساند. دکوراسیون گچ ساده در عین حال دوست داشتنی این حمام، حاکی از اهمیت گل و طبیعت است که هنرمندان شیرازی به خوبی از آن الهام گرفته‌اند. قسمت اول ورود به حمام سربینه آن می‌باشد. در این سربینه چهار سکو جهت نشستن و لباس کندن وحود دارد و در وسط این قسمت حوض هشت گوشی وجود دارد. در گوشه‌ای از سربینه محلی برای گرم کردن فضا توسط آتش و درست کردن چای و قلیان کشیدن تعبیه شده و در زیر سکوهای سربینه محل گذاشتن کفش و بسته لباس بوده است. کف حمام از جنس مرمر و حمام دارای لوله‌های ساخته شده از خاک رس برای گرم کردن کف حمام و همچنین انتقال آب و... است. در داخل حمام پس از صحبت کردن به دلیل بسته بودن میحط و طراحی و معماری خاص آن با انعکاس صدای خود مواجه می‌شوید.

ترجمه و گردآوری: مجله اینترنتی وب