بیماری اپیدیدیمیت یا عفونت بیضه در مردان چیست؟

اپیدیدیمیت یا اپیدیدیمیتیس (Epididymitis) نوعی بیماری عفونی است که باعث التهاب و عفونت‌ بیضه ها می شود. اپیدیدیم‌ یک‌ ساختار مستطیلی‌ شکل‌ است‌ که‌ به‌ قسمت‌ بالایی‌ هر کدام‌ از بیضه‌ها می‌چسبد. اپیدیدیمیت در مردان 19 تا 35 ساله مرسوم است و در اثر عفونت ایجاد می‌شود. معمولا باکتری یا عفونت‌های مقاربتی باعث این بیماری می‌شوند. این وضعیت معمولا با آنتی‌بیوتیک بهبود می‌یابد. شایع‌ترین علت اپیدیدیمیت از نظر جنسی مخصوصا در اثر بیماری سوزاک و کلامیدیا می‌باشد.

علایم‌ شایع‌ بیماری اپیدیدیمیت

• بزرگ‌، سفت‌ و دردناک‌ شدن‌ بیضه‌
• تب‌ و لرز
• شروع‌ سریع‌ درد، گرمی‌ و تورم‌ در پشت‌ یکی‌ از بیضه‌ها (گاهی‌ هر دو بیضه‌)
• حساس‌ بودن‌ محتویات‌ کیسه‌ بیضه‌ به‌ لمس‌
• گاهی‌ حساس‌ بودن‌ بیضه‌ دیگر به‌ لمس‌
• غالبا التهاب‌ حاد پیشابراه‌ که‌ باعث‌ سوزش‌ به‌ هنگام‌ ادرار می‌شود.

علل‌ و عوامل بروز اپیدیدیمیت

• معمولاً عارضه‌ای‌ از یک‌ عفونت‌ باکتریایی‌ در قسمت‌ دیگری‌ از بدن‌ است‌، مثلاً سوزاک‌؛ عفونت‌ پروستات‌؛ یا عفونت‌ مثانه‌ یا کلیه.‌
• اپیدیدیمیت‌ ممکن‌ است‌ عارضه‌ای‌ از عفونت‌ در کیسه‌ بیضه‌ باشد یا به‌ علت‌ آسیب‌ به‌ کیسه‌ بیضه‌ ایجاد شود.

عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر

• بیماری‌ اخیر، خصوصاً التهاب‌ حاد یا مزمن‌ پروستات‌، التهاب‌ پیشابراه‌، یا عفونت‌ مجاری‌ ادراری‌
• تنگی‌ پیشابراه‌
• استفاده طولانی مدت از سوند ادرار

پیشگیری‌ از اپیدیدیمیت

• استفاده‌ از کاندوم‌ در رابطه جنسی
• خودداری از برقراری روابط جنسی با شرکای جنسی متعدد
• حتی‌المقدور اجتناب‌ از سوند ادراری

عوارض‌ احتمالی‌ اپیدیدیمیت

• گاهی‌ باعث یبوست می‌شود‌. زیرا اجابت‌ مزاج‌ باعث‌ بدتر شدن‌ درد می‌شود.
• عقیمی‌ یا تنگی‌ و انسداد پیشابراه‌. در صورتی‌ که‌ اپیدیدیمیت‌ در هر دو طرف‌ رخ‌ داده‌ باشد. این‌ موارد احتیاج‌ به‌ جراحی‌ دارند.

درمان بیماری اپیدیدیمیت

بیماری اپیدیدیمیت معمولاً با روش های ساده‌ای درمان می‌شود. درد معمولاً در عرض‌ 1 تا 3 روز بهبود می‌یابد، اما بهبودی‌ کامل‌ ممکن‌ است‌ هفته‌ها یا ماه‌ها به‌ طول‌ انجامد. هدف‌ درمان‌ عبارت‌ است‌ از مبارزه‌ با عفونت‌ و کاهش‌ درد و تورم‌. درمان‌ معمولاً می‌تواند در منزل‌ انجام‌ گیرد. سعی‌ شود کیسه‌ بیضه‌ از زیر نگاه‌ داشته‌ شود تا درد کمتر شود. برای‌ این‌ کار می‌توان‌ از یک‌ حوله‌ نرم‌ استفاده‌ کرد و آن‌ را بین‌ پاها و زیر ناحیه‌ ملتهب‌ قرار داد. برای‌ کمک‌ به‌ کاهش‌ درد و تورم‌، یک‌ کیسه‌ یخ‌ را روی‌ نواحی‌ ملتهب‌ قراردهید. از گرما استفاده‌ نکنید. پیش‌ از شروع‌ فعالیت‌های‌ عادی‌ از یک‌ وسیله‌ محافظت‌کننده‌ و نگهدارنده‌ که‌ در بعضی‌ از ورزش‌ها مورد استفاده‌ قرار می‌گیرد یا لباس‌ زیر نسبتاً تنگ‌ استفاده‌ نمایید. ندرتاً برای‌ تشخیص‌ قطعی‌ و نجات‌ بیضه‌، عمل‌ جراحی‌ تفحصی‌ انجام‌ می‌شود. امکان‌ دارد عمل‌ جراحی‌ برای‌ موارد شدید که‌ به‌ آنتی‌بیوتیک‌ها جواب‌ نمی‌دهند ضرورت‌ یابد.

داروهای مورد نیاز برای درمان اپیدیدیمیس

• آنتی‌بیوتیک‌ برای‌ مبارزه‌ با عفونت‌
• ایبوپروفن‌ یا استامینوفن‌ برای‌ درد خفیف‌. در مواردی‌ که‌ درد متوسط‌ یا شدید وجود داشته‌ باشد ممکن‌ است‌ داروهای‌ ضد درد قوی‌تر تجویز شوند.
• نرم‌کننده‌های‌ مدفوع‌

رژیم غذایی و چند توصیه

• تا وقتی‌ که‌ تب‌، درد و تورم‌ بهبود نیافته‌اند، در رختخواب‌ استراحت‌ کنید.
• از مقاربت‌ جنسی‌ خودداری‌ کنید؛ حداقل‌ یک‌ ماه‌ پس‌ از فروکش‌ کردن‌ کلیه‌ علایم‌ صبر کنید.
• از خوردن‌ الکل‌، چای‌، قهوه‌، یا نوشابه‌های‌ گاز دار خودداری‌ کنید. این‌ مواد باعث‌ تحریک‌ و آزردگی‌ دستگاه‌ ادراری‌ می‌شوند.
• برای‌ پیشگیری‌ از یبوست‌، غذاهای‌ مسهل‌ طبیعی‌ بخورید، مثل‌ آلو، میوه‌ تازه‌، غلات‌ سبوس‌دار و آجیل‌

مراجعه به پزشک

در این‌ شرایط‌ به‌ پزشک‌ خود مراجعه‌ نمایید:

• اگر شما یا یکی‌ از اعضای‌ خانواده‌‌تان علایم‌ اپیدیدیمیت‌ را دارید.
• اگر درد با کارهای‌ توصیه‌ شده‌ تخفیف‌ نیابد.
• اگر دچار تب‌ شوید
• اگر دچار یبوست‌ شوید
• اگر علایم‌ در عرض‌ 4 روز پس‌ از شروع‌ درمان‌، رو به‌ بهبود نگذارند.

منبع: پایگاه اطلاعات پزشکی ایران