بیست وچهار آذر عمل به تکلیف - استفاده از حق

به انتخابات چگونه می نگریم؟ شركت یا عدم شركت در انتخابات، كدام یك و به چه دلیل؟ در انتخابات به چه كسی و یا چه كسانی و بر چه مبنایی باید رای بدهیم؟ آیا انتخابات و شركت در آن یك تكلیف است و یا اینكه حق به رسمیت شناخته برای هر فرد واجد شرایط می باشد؟ حضرت امام خمینی (ره) كه خود انسانی تكلیف محور بودند، انتخابات را یك تكلیف و شركت در آن را به عنوان عمل به یك وظیفه شرعی همواره مورد تاكید قرار می دادند. مقام معظم رهبری نیز همواره در مقاطع انتخابات، شركت در انتخابات را به عنوان یك وظیفه دینی مورد تاكید قرار داده اند. در سالهای اخیر برخی از جریان های سیاسی با انگیزه های عمدتاً سیاسی، این موضوع را مطرح كردند كه انتخابات نه یك تكلیف، بلكه یك حقی است كه برای شهروندان وجود دارد. كسانی كه از انتخابات به عنوان حق در برابر تكلیف یاد كردند، بیشتر این هدف را تعقیب كرده كه اگر واجب است به تكلیف عمل كنیم، لكن در استفاده از حق، مخیر به استفاده یا عدم استفاده هستیم و اگر بر این اساس كسی در انتخابات شركت نكند از نظر شرعی بی اعتنایی به انجام یك تكلیف و وظیفه نكرده است. به نظر می رسد این نوع برخورد كردن با مقوله انتخابات از سوی برخی از گروه های سیاسی، یك نوع سفسطه و مغلطه ای بیش نباشد. چرا كه تكلیف و حق در موضوع انتخابات قابل جمع بوده و نمی توان هر یك را در نقطه مقابل دیگری قرار داد. برخی از حقوق را انسان موظف به استفاده از آن می باشد. انتخابات از جمله این حقوق است. بنابراین، انتخابات هم حق است و هم تكلیف و تاكیدات حضرت امام (ره)، مقام معظم رهبری و دیگر بزرگان بر تكلیف بودن شركت در انتخابات، نافی حق بودن آن نمی باشد. بنابراین در ۴۲ آذر كه انتخابات چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری و انتخابات سومین دوره شوراهای اسلامی برگزار می شود، برای استفاده از این حقی كه مكلف به استفاده از آن می باشیم، دو نكته اساسی را باید مورد توجه قرار دهیم.
۱) شركت در انتخابات برای ادای تكلیف شركت در انتخابات در نگرش مذكور برای واجدین شرایط رای دادن الزامی و به عنوان یك وظیفه شرعی تلقی می گردد. این تكلیف را هر كسی با حضور در پای صندوق رای و انداختن رای به صندوق باید ادا نماید و در صورت عمل نكردن به این تكلیف، مسئول است و نسبت به عدم انجام وظیفه در پیشگاه حضرت حق باید پاسخگو باشد. حضرت امام خمینی (ره) حفظ جمهوری اسلامی را از اوجب واجبات دانسته و با همین نگرش در دیدار با اعضای شورای نگهبان در تاریخ ۲۱/۹/۱۳۶۲ در خصوص اهمیت و ضرورت حضور مردم در انتخابات می فرمایند: «... مردم اگر اسلام را، استقلال و آزادی را، نبودن تحت اسارت شرق و غرب را می خواهند، همه در انتخابات شركت كنند و در صحنه حاضر باشند.» مقام معظم رهبری (مدظله العالی) نیز در همین راستا در دیدار با اقشار مختلف مردم در تاریخ ۲۳/۹/۱۳۶۸ می فرمایند: «حضور مردم در صحنه انتخابات یك كار الهی، سیاسی و انقلابی است كه مردم باید آن را انجام دهند.» بنابراین هر انسان مسلمان واجد شرایط برای رای دادن، در روز ۴۲ آذر باید با حضور در پای صندوق رای و رای دادن، به وظیفه و تكلیف خود عمل كرده و از این حق شرعی و قانونی خود استفاده نماید.
۲) صحیح انجام دادن تكلیف هر تكلیف و وظیفه ای را باید صحیح انجام داد. هر تكلیفی تحت شرایطی صحیح انجام می گیرد. در انتخابات باید دقت شود و به كسانی رای داده شود كه واجد صلاحیت و شایستگی های لازم برای تصدی آن مسئولیت باشند. برخی می گویند پس از تأیید صلاحیتها از سوی مراجع قانونی، دیگر فرقی نمی كند كه به چه كسی رای دهیم و رأی به هر فرد یا اعضای یك لیست از میان كاندیداها، به منزله ادای تكلیف می باشد. تجربه تمامی انتخابات گذشته، رهنمودهای حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری، این نگرش را رد می كند. هر فردی هنگام رای دادن، باید بر اساس ملاكها و معیارهای صحیح، اصلح و بهترین را متناسب بامسئولیتی كه قرار است به او واگذار شود برگزیند. انتخاب بنی صدر از سوی مردم در اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری و تعدادی از نمایندگان در ادوار مجلس شورای اسلامی، نشان می دهد كه مردم در هنگام انتخاب بیش از پیش باید دقت كنند. موارد زیر از رهنمودهای حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری بر این نكته تاكید دارد كه رای به افراد باید از روی شناخت و آگاهی نسبت به سلامت، صلاحیت و شایستگی آنها باشد.
۱-۲) امام (ره) می فرمایند: «مردم افرادی را كه تعیین می كنند باید سعی در شناسایی آنها نموده، قبل و بعد از انقلابشان را در نظر بگیرند و بعد رای دهند.»
۲-۲) امام (ره) می فرمایند: «... اگر عده ای جمع شدند و افراد نالایق را انتخاب كردند، مردم به آنها رای ندهند. ... اگر كسی مورد شك بوده و یا اگر كسانی منحرف خودشان را معرفی كردند، به آنها رای ندهند.»
۳-۲) مقام معظم رهبری می فرمایند: «باید نماینده ای كه انتخاب می شود دلسوز مردم باشد، صادق باشد، صمیمی باشد و بخواهد كه برای مردم كار كند. بعضی تظاهر به كار می كنند و این به درد نمی خورد. صداقت و دلسوزی نماینده ای كه می خواهید انتخاب كنید تشخیص بدهید و او را انتخاب بكنید.
۴-۲) رهبر معظم انقلاب اسلامی می فرمایند: «مردم وظیفه دارند به ملاكهای دینی و شرعی و انقلابی و امثال اینها نگاه كنند و به چیزهای دیگر مثل روابط قوم و خویشی و ایل و طایفه و مانند اینها نگاه نكنند. بنابراین از میان كاندیداهای معرفی شده برای دو انتخابات خبرگان و شوراها باید به كسانی رای داد كه موید و مقوم نظامی اسلامی بوده و با كار و تلاش و دلسوزی متناسب با مسئولیت محوله گره گشای مشكلات باشند.

دكتر یدالله جوانی

منبع : خبرگزاری فارس