برنامه های سیاسی برای خروج از عراق

خروج شتابزده از عراق فاجعه ای را به بار خواهد آورد. چنین عقب نشینی ای به جنگ خاتمه نخواهد داد بلكه باعث سرایت آن به سایر كشورها نظیر لبنان یا اردن و یا عربستان سعودی خواهد شد و جنگ میان جناح های سیاسی عراق شدت بیشتری خواهد گرفت. بروز هر گونه علایم و قراینی دال بر عجز و ناتوانی امریكا موجب تشجیع اسلام گرایان افراطی و بسط و گسترش بیشتر گرایش رادیكال حامیان آنان از اندونزی و هند گرفته تا مناطق حومه ای كشورهای اروپایی خواهد شد.
اكنون ما با چندین مورد تناقض روبه رو هستیم. پیروزی نظامی به معنای استقرار دولتی با قابلیت به اجرا در آوردن قوانین و احكامش در سراسر عراق در چارچوب زمانی كه فرآیند سیاسی حاكم امریكا در برابر آن تسامح نشان داده میسر نیست، مضاف بر این كه در شرایط جدایی از واقعیات جاری جنگ نمی توان دستیابی به راه حل سیاسی را متصور بود. آنچه امریكا و جهان نیاز دارند نه یك خروج یك جانبه (از عراق) بلكه بینش و بصیرتی از جانب دولت است برای برون رفت سیاسی پایدار از كشمكش ها در عراق. خروج از عراق باید از بطن یك راه حل سیاسی صورت پذیرد و نه راه دیگری.
هیچ یك از همسایگان عراق در موقعیتی نیستند كه در برابر مخالفت كلیه احزاب ذی نفع بر اوضاع مسلط شوند. اكنون این پرسش مطرح است كه آیا این امكان وجود دارد كه بر مبنای چنین ملاحظاتی به نتیجه ای پایدار دست یافت، باید با بررسی سه سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی به دنبال پاسخ این پرسش گشت. احزاب داخلی شامل شیعیان، سنی ها و كردها مدت هاست كه با درخواست مستمر امریكایی ها برای برقراری آشتی ملی روبه رو هستند اما جای تعجب نیست كه گروه هایی كه قرن های متمادی به جنگ و خصومت های خون بار علیه یكدیگر می پرداخته اند اكنون با استفاده از ابزارهای قانونمند با زحمت بسیار می كوشند تا اختلافات شان را مهار كنند.
این در حالیست كه این احزاب و گروه ها نیازمند پشتیبانی و حمایت یك فرآیند دیپلماتیك هستند كه چنانچه احزاب داخلی موافقت نكرده و عراق از هم فرو بپاشد بتواند حمایت های بین المللی از اجرای هر گونه توافقات داخلی به دست آمده را برای آنان فراهم ساخته و یا كشمكش ها و نزاع هایشان را فرو نشاند. اما هدف امریكا باید دست یابی به یك توافقنامه بین المللی در پرتو جایگاه بین المللی عراق باشد.
چنین هدفی سنگ محكی خواهد بود برای این كه میزان آمادگی همسایگان عراق و برخی كشورهای دورتر جهت تبدیل مفاهیم كلی به سیاست هایی همگرا و همسو سنجیده شود. دلیل این كه چرا چنین دیپلماسی احتمالا می تواند عملی و كارآمد باشد، این است كه ادامه بحران سیاسی كنونی در عراق مشكلات عدیده ای را فراروی همسایگان این كشور قرار می دهد. هر چه جنگ در عراق برای مدت طولانی تری جولان دهد این احتمال كه كشور دستخوش تجزیه میان گروه های فرقه ای گردد تقویت خواهد شد.
هنری كیسینجر در ادامه مقاله اش آورده است: نظر به تاثیری كه تعمیق گرایش رادیكال یك «كشور كرد» بر جمعیت كرد تركیه می تواند داشته باشد این همسایه عراق (تركیه) به كرات تاكید كرده كه از تجزیه عراق حتی با اهرم زور هم كه شده جلوگیری خواهد كرد. اما در این صورت تركیه ناخواسته در تقابل و كشمكش با ایالات متحده قرار گرفته و فتنه مداخله دیگر كشورها به پا خواهد شد. در این گیرو دار عربستان سعودی و اردن از تسلط شیعیان بر عراق هراس دارند، به خصوص در مواقعی كه بغداد تهدید می كند یكی از كشورهای تابع ایران خواهد شد. از سوی دیگر سرزمین های متعدد شیخ نشین و بزرگ ترین آن ها كویت خود را در موقعیت خطرناك تری می بینند.
سوریه نیز احتمال می رود سیاست ها و مواضعی دو وجهی اختیار كند. با در نظر گرفتن دیپلماسی هوشمندانه و قاطع ایالات متحده چه بسا حتی ایران نیز به این نتیجه محتوم برسد كه خطرات تداوم جنگ و آشفتگی در عراق به وسوسه هایی كه این جنگ بر می انگیزد می چربد. ایران هر زمان به این نتیجه برسد یعنی چانه زنی دو شرط باید برآورده شود؛ نخست این كه هیچ گونه دیپلماسی قابلی نمی تواند بر این مبنا كه امریكا در مقام درخواست كننده این شرایط باشد به منصه ظهور بنشیند.
امریكا و هم پیمانانش باید عزم و اراده ای از خود نشان دهند تا آن رشته از منافع حیاتی امریكا كه ایران پذیرفتنی و قابل قبول بر می شمارد رفع شبهه شود. دوم آن كه ایالات متحده ملزم به ارایه یك فرآیند سیاسی است كه منافع امنیتی بر حق ایران را به رسمیت بشناسد. چنین مذاكراتی باید از بطن یك نشست چند جانبه واقعی پایه ریزی شود.
هدف از این نشست باید تبیین و تشریح جایگاه بین المللی ساختار سیاسی رو به ظهور عراق به صورت یكسری وظایف متقابل باشد. وزیر امور خارجه اسبق امریكا در خاتمه می نویسد: همه مطالب فوق الذكر به گونه ای تلاش بین المللی را به عنوان راهكار ارایه می كند كه عبارتند از مذاكرات و رایزنی های فشرده بین احزاب سیاسی عراق، برپایی نشستی منطقه ای نظیر كنفرانس شرم الشیخ و برگزاری كنفرانس گسترده تر جهت تعیین ابعاد و زوایای اقدامات صلح بانی. مابقی كشورهای جهان نمی توانند تا ابد تظاهر كنند كه در برابر روندی كه بسا در صورت غفلت شان همه آن ها را طعمه خویش سازد تماشاچی هستند.

هنری كیسینجر

منبع : روزنامه جوان