بررسی انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری ۲۰۰۸ آمریکا

۱) نگاهی به سنت انتخابات ریاست جمهوری آمریکا
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را می توان به نوعی در سلک نظام های مردم سالار ودموکراتیک ارزیابی کرد که فرایند برگزاری آن به شیوه ای خاص ومنحصر به فرد در این کشوربه اجرا در می آید.
شیوه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، محصول توافقات کنوانسیون فیلا دلفیا در سال۱۷۸۷ میلادی می باشد که به منظور گذار از ساختار کنفدراسیونی ۱۳ دولت مستقل به اجرا در می آید.
هدف کنوانسیون فیلادلفیا، ایجاد نوعی تلفیق وسازش میان ضرورت های تمرکز گرایی(سانترالیسم) ونیاز های محلی و بومی ایالت های تابعه(دسانترالیسم) بوده است. نکته حائز اهمیت در فرایند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا آن است که فرایند آن محصول سیستم حزبی ونقش برتر احزاب سیاسی در تاریخ سیاسی این کشور می باشد. به عبارت دیگر نظام حزبی ایالات متحده اساس سیستم انتخاباتی ونامزدی را دراین کشور پایه ریزی کرده است.
با این وجود، دوحزب جمهوری خواه و دموکرات در آغاز از طریق بر گزاری کنوانسیون های ایالتی نامزدهای مختلف حزبی خود را معرفی می کنند تا اینکه سر انجام در کنوانسیون ملی هریک از دوحزب حاکم بر روی یک نامزد واحد برای حزبشان به توافق می رسند.
با این در آمد فرایند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در آغاز شاهد نوعی رقابت (درون حزبی) برای انتخاب نامزدهای ریاست جمهوری می باشد وپس از آن نوبت به رقابت (بین حزبی) برای انتخاب نهایی رئیس جمهور می رسد.
نکته واجد اهمیت فراوان در فرایند برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آن است که نظام انتخابات ریاست جمهوری این کشور بر اساس قانون اساسی این کشور وبر اساس آرای عمومی شکل نگرفته،بلکه ملاک نهایی، هیات های انتخاباتی(College Electoral) است که با کسب ۲۷۰ رای آن، کاندیدای ریاست جمهوری هریک از دوحزب غالب می توانند در انتخابات پیروز گردند.
۲) بررسی کمی وکیفی انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری آمریکا
تردیدی نیست که انتخابات شهر دموین از ایالت آیوا را باید اولین مرحله از آزمون های پنجاه گانه انتخابات ریاست جمهوری در ساختار سیاسی این کشور دانست که ادامه فرایند آن در جهت انتخاب نهایی ریاست جمهوری درطی هفته ها وماه های آینده به اجرا در می آید انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری ۲۰۰۸ آمریکا همچون گذشته میان دوحزب سنتی دموکرات وجمهوری خواه در شهر دموین از ایالت آیوا آغاز شد.
مولفه هایی چون: تعدد کاندیداها وتنوع دیدگاه ها، اولین دور مقدماتی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۰۸آمریکا را از شور وغنای خاصی بر خوردار کرد نکته قابل توجه انتخابات ایالت آیوا به اولویت وتاکید بر مسائل و مضامینی بود که مردم این ایالت را از فاصله صدارت جرج دبلیو بوش تا به وقت حاضر، نگران ساخته بود، به همین جهت وجود این نگرانی ها سبب شد که میزان مشارکت مردم در اولین دور انتخابات نسبت به دوره های قبل افزایش یابد.
در یک نگاه کلی اولویت هایی چون امنیت ملی، اقتصاد، مسائل داخلی، مساله مهاجرت ومساله جنگ عراق وافغانستان به نکات محوری نگرانی های حاکم مبدل ودر کانون توجه رای دهندگان قرار گرفت.
بر این اساس برای حزب دموکرات مساله جنگ وبرای حزب جمهوری خواه مساله مهاجرت واجد اهمیت فراوان بود. اما آنچه در فرایند بر گزاری این انتخابات از مطمح نظراساسی بر خوردارگردید، به نتایج دور از انتظاری باز می گشت که قبل از برگزاری انتخابات غیر قابل پیش بینی می نمود.
در فرایند برگزاری انتخابات شهر دموین از ایالت آیوا، مایک هاکبی از حزب جمهوری خواه با مجموع ۳۴درصد آرا نسبت به نمایندگانی چون میت رامنی وفردتامسون پیشی گرفت وتوانست گام بزرگی را در اولین دور انتخابات بردارد.از حزب دموکرات هم آقای براک اوباما توانست ۳۸ درصد از آرا را نسبت به رقیبانی سر شناسی چون هیلاری کلینتون و جان ادواردز کسب نماید.
نتیجه انتخابات شهر دموین ایالت آیوا نشان داد که مردم آمریکا فارغ از تعلقات حزبی خواهان تغییرات اساسی در واشنگتن هستند، به همین جهت نوعی نو جویی غیر مترقبه در فضای سیاسی این کشور آنهم در پرتو این انتخابات حاکم شد.
از دیگر سو حضور ومشارکت حد اکثری مردم در فرایند برگزاری این انتخابات نشان از رویکردی دیگری داشت که برای مردم آمریکا موجدنگرانی بوده است، به این معنی که صدارت ونوع حاکمیت رهبران پیشین کاخ سفید، مردم آمریکارا نگران وضعیت مرزها واوضاع خاور میانه کرده است وشایددر باور مردم آمریکا این گرایش به جوان گرایی ونوجویی بتواند میزانی از نگرانی ومصائب آنها را در آینده ساختار سیاسی این کشور بکاهد.
انتخاب مایک هاکبی وبراک اوباما که خارج از روند رهبری فضای پیشین سیاسی واشنگتن می باشند، دلیلی روشن بر این مدعا ونشانه ای قوی برجوان گرایی ونوجویی در انتخاب مردم آمریکا است. اما نکته ای که به گرمای انتخابات ایالت آیوا شور وحدت خاص بخشید، پیروزی براک اوباما از حزب دموکرات وپیروزی مایک هاکبی از حزب جمهوری خواه وپیشی گیری آنها از رقیبان سر شناسی چون هیلاری کلینتون ومیت رامنی بود.اینکه چرا اوباما در فرایند برگزاری این انتخابات از هیلاری پیشی گرفت به دلایلی باز می گردد.
اولین دلیل را باید به منطق وتفکر حاکم ایالت آیوا مرتبط دانست که برای اوباما کلید بخت آزمایی بود. تردیدی نیست که منطق حاکم ایالت آیوا منطق محافظه کارانه که با علایق اوباما مقاربت دارد.افزون بر اینکه این ایالت طیفی سنی پر وسعتی از جوانان ۲۰-۱۸را تشکیل می داد که با توجه به جوان بودن اوباما، شعارهای تبلیغاتی او برای آنان جاذبه فراوانی داشت.
دلیل دیگرپیشی گرفتن اوباما به نوع سخنرانی وتوان سخن وری او در قبل از برگزاری انتخابات مقدماتی باز می گردد که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان از آن می توان به سخنرانی ماندگار وتاریخی یادکرد. توجه به آنکه مردم ایالت آیوا در این نوبت از فرایندانتخاب از ضروت تغییر صحبت می کردند، فحوا وافق سخنان اوباما در سخنرانی قبل از انتخابات از چاشنی تغییر برخوردار بود وبه اولویت هایی مجهز بود که مورد قبول ونظر مردم آیوا بود. برای نمونه او در سخنرانی قبل از انتخابات از ضرورت اتحاد ویکپارچگی در آمریکا سخن گفت. از دیگر سو توجه به جوان گرایی مردم ایالت آیوا، این فرصت را برای اوباما به وجود آورد که او بتواند از هیلاری در دور نخست انتخابات پیشی گیرد. بنابراین جوان گرایی جامعه آیوا در کنار افزایش مشارکت ۱۲۰هزار نفری موجد فرصت برای اوباما شد.با این همه چنین مولفه هایی بخشی از علل پیشی گرفتن اوباما از هیلاری بود،مسئله پر اهمیت پیروزی اوبامابه نوع استراتژی وبازی او در فرایند تبلیغات مبارزاتی بود، به این معنی که اوباما در فرایند این مبارزات از روش تخریبی دیگر نمایندگان هم حزبی پرهیز جست وکمتر به درخورتخطئه دانستن استراتژی های حریف التفات نشان داد، واین مقوله ای بود که هیلاری بیشتر از آن سود جست واستفاده می کرد. در حقیقت نحوه اجرای مبارزات انتخاباتی اوباما نشانگر شخصیت والای او بود که در هاوایی شکل گرفت، جایی که اختلافات نژادی وقومی افراد به جای ایجاد اختلاف، مبین هویت آنها بوده است. به هر تقدیر باپیشی گرفتن اوباما از هیلاری، بسیاری را باور بر این بوده است که زمان نیل به راس قدرت آمریکا از طرف سیاهان فرا رسیده است.به همین جهت همه حامیان کمپ مبارزاتی اوباما پیروزی غرور آفرین وی را بهترین نتیجه برای مخاطب بین الملل وآغازگشایش فصل جدیدی در تاریخ دیپلماسی آمریکا وروابط این کشور با جهان می دانند واین مهم مسئله ای است که جامعه سیاسی و اجتماعی آمریکا از زمان صدارت جان اف کندی تا کنون از آن محروم بوده است. اما دلیل اصلی پیشی گرفتن مایک هاکبی از رقیبان هم حزبی خود هم به حمایت جامعه نو انجلیست(محافظه کاران مسیحی) از او باز می گردد، ضمن اینکه او از مسائل مربوط به قوانین مهاجرت وضرورت تغییر در آن وتاکید بر مسائل اخلاقی،مسائلی چون: سقط جنین ومنع ازدواج همجنس گرایان، در پیشی گرفتن از رقیبانی چون میت رامنی سود برد.مساله آن است که آیا با پیروزی اوباما ومایک هاکبی در انتخابات ایالت آیوا، پیروزی آنها در برگزاری انتخابات ایالت نیو همشایر تکرار می شود؟تجربه موجود در سنت مبارزات انتخاباتی آمریکا نشان داده است،که پیروزی گام اول انتخابات مقدماتی،تضمینی برای تداوم پیروزی در سایر ایالت ها نیست، هرچند که با توجه به نوجویی مردم آمریکا وضرورت تغییر در ساختار رهبری، ونیز تاثیر آزمون اول در آرای سایر ایالت ها، استمرار آن در آینده امری بعید ودور از انتظارنیست. به عبارت دیگر نتایج انتخابات ایالت آیوا را می توان، نتیجه فعالیت سازمان یافته سیاسی دانست که انعکاس دهنده تمام دیدگاه های ایالت های دیگر نیست، لذا تنها می توان آن رایک شاخص دانست. قراین موجود نشان می دهد که اوباما نتواند در ایالت نیو همشایر واجد اکثریت آراگردد، لذا انتخابات این ایالت در ۸ ژانویه فرصتی را به هیلاری می دهد تا لااقل از قبل مغبون بزرگ انتخابات ۲۰۰۸ نگردد. اما باید اشاره کرد که پیروزی محتمل وقریب الوقوع هیلاری در ایالت نیو همشایر از دلایلی ناشی باشد.در این راستا،اولین دلیل به منطق حاکم ایالت نیو همشایر باز می گردد. شواهد نشان داده است که منطق وتفکر حاکم ایالت نیو همشایر تفکر لیبرال است که گرایش وسمپاتی خاصی به هیلاری وخاندان کلینتون نشان می دهند. مزیدآنکه هیلاری از طیف وسیعی از طرفداران در این ایالت برخوردار است. با این همه آنچه مهم است این نکته است که نتایج ایالت آیوا نشانه پایان کار نیست وباید دید که انتخابات ۸ژانویه ایالت نیوهمشایر چه تقدیری را برای کاندیدا های احزاب رقم خواهد زد؟

نویسنده : صلا ح الدین هرسنی

منبع : روزنامه مردم سالاری