اوباما، مک کین؛ دو جهان بینی

«شما می خواهید جنگ کنید، آقای بوش برای اینکه به اصطلاح متحدان ما در خاورمیانه یعنی سعودی ها و مصری ها ظلم به مردمشان و سرکوب مخالفانشان را متوقف کنند و از فساد و نابرابری دست بردارند و به سوء مدیریتشان در زمینه اقتصاد که باعث شده جوانانشان بدون داشتن تحصیلات و بدون انگیزه و امید به آینده بزرگ شوند و به راحتی به گروه های تروریستی بپیوندند پایان دهند، بجنگیم.
شما می خواهید جنگ کنید، آقای بوش برای اینکه به کمک سیاستهایی که ما را به استفاده از منافع شرکت هایی نظیر اکسون موبیل محدود نمی کنند دیگر به نفت خاورمیانه وابسته نباشیم ، بجنگیم. نه آقای بوش ! ما باید با نادانی و تعصب، فساد و طمع، فقر و ناامیدی مبارزه کنیم. عواقب جنگ عواقبی مصیبت بار است که قربانیان بی شماری بر جای می گذارد.»
این متن سخنرانی باراک اوباما در دوم اکتبر سال ۲۰۰۲ در مجلس سنای امریکاست که در آن از سهیم شدن در جنگ عراق امتناع کرد. اما باراک اوباما کیست چند ماه قبل از حمله امریکا و انگلیس به عراق، اوباما که در آن زمان از ایالت آلینویس وارد مجلس سنا شده بود در تجمع صلح طلبان، مخالفت خود را با جنگ اعلام کرد. وی سپس در ژانویه سال ۲۰۰۵ وارد کنگره امریکا شد. سخنرانی ضد جنگ اوباما زمانی ایراد شد که بوش در اوج نفوذ سیاسی قرار داشت و برخی از نمایندگان دموکرات از جمله هیلاری کلینتون از جهت گیری های نظامی کاخ سفید حمایت می کردند.
اوباما آن روز تیم تصمیم گیر کاخ سفید را هدف قرار داد «آنچه که من با آن مخالف هستم تلاش های وقیحانه ریچارد پرل (بانفوذ ترین مشاور وقت کاخ سفید)، پل وولفوویتز (معاون دونالد رامسفلد وزیر دفاع سابق ) و سایر افرادی است که می خواهند ما را به نشخوار برنامه های ایدئولوژیکی شان وادار کنند، حال در پایان تا چه اندازه قربانی و رنج و مشقت بر جای بگذارد.»
جنگی که اوباما با آن به مخالفت برخاست بعداً از دید همه امریکا یی ها جنگ نسنجیده تعبیر شد. جنگی که نه بر اساس منطق بلکه بر تئوری های بلندپروازانه مبتنی است. امریکایی ها به زودی دریافتند که برخلاف تبلیغات کاخ سفید، عراق آن روز تهدیدی قریب الوقوع و مستقیم برای امریکا یا برای همسایگانش نبوده و این کشور دارای اقتصادی خراب و ارتشی است که تنها بخشی از قدرت سابقش را دارد و واشنگتن می توانست همراه با جامعه بین الملل خویشتنداری کند تا رژیم بعث نیز همانند تمامی دیکتاتورهای تاریخ سقوط کند.
اوباما نیز کانون نقدش را متوجه همین نکته ساخت: می دانم که جنگ علیه عراق مستلزم اشغال این کشور به دست نیروهای امریکایی برای مدت زمان، هزینه و عواقب نامعلوم خواهد بود. کاخ سفید جنگ را می خواهد چون تاجران اسلحه کشور خودمان از تغذیه جنگ های بی شماری که در جهان بیداد می کند سود می برند. با این نگاه کاندیدای رنگین پوست انتخابات امیدوار است که همچنان بیشترین رأی خویش را از لشکر ناراضیان جنگ بدست آورد.
اما در طرف دیگر این میدان یک کهنه سرباز به نام جان مک کین دیده می شود که در جنگ ویتنام حضور داشته است. نگاه به زندگی او نشان می دهد مک کین از خانواده ای نظامی بیرون آمده است که سابقه خدمت در نیروی دریایی را دارند. مک کین در جنگ ویتنام، روز ۲۶ اکتبر سال ۱۹۶۷ در جریان بیست و سومین مأموریت هوایی اش مورد اصابت یک موشک زمین به هوای SAM۲ قرار گرفت و پس از اینکه خود را از هواپیما به بیرون پرتاب کرد توانست جان سالم به در ببرد اما به اسارت نیروهای ویتنامی درآمد و سه سال بعد آزاد شد. در سال ۱۹۷۷ مک کین افسر رابط نیروی دریایی در مجلس سنای امریکا شد. مک کین همچنین از طرفداران مداخله امریکا در کوزوو در دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون بود.
نخستین وجه پیوند جان مک کین با تیم بوش این است که او در مبارزات انتخاباتی خود در سال ۲۰۰۰ یک طرح سیاسی بین المللی مشابه محور شرارت تحت عنوان سرکوب حکومت های متمرد را پیشنهاد داد. وی از این راه پیش بینی کرده بود بتواند حمایت سیاسی و مادی نیروهای حاضر در کارزار سیاست را جلب کند تا بتواند دولت هایی را که به زعم او منافع و ارزش های امریکا را تهدید می کردند، سرنگون کند.
مک کین پس از این در شمار طرفداران جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ ظاهر شد و به سرعت از تقویت و افزایش این نیروها در این کشور حمایت کرد. گام سوم او این بود که وقتی اسناد رسوایی گوانتانامو منتشر شد در فوریه سال ۲۰۰۸ با طرح سنا درباره مقررات جدید بازجویی هایی سیا بویژه ممنوعیت شیوه «شبیه سازی غرق» مخالفت کرد.
به این صورت است که این نظامی سابق با همه نامزدان انتخابات تفاوت دارد.
گرگور ستی یر درباره مک کین می گوید: اگر شما کمی با سناتور و نامزد ریاست جمهوری امریکا، جان مک کین، آشنا باشید حتماً به سرشت سیاسی وی در عصبانیت و تند مزاجی واقف هستید. تاد کوچران، سناتور جمهوریخواه نیز معتقد است: مک کین فردی دمدمی مزاج و غیر قابل پیش بینی است که اعصاب ضعیفی دارد و به سرعت آرامش خود را از دست می دهد و همه اینها باعث نگرانی است.
ژنرال لری ویلکرسون معاون کالین پاول وزیر امور خارجه سابق امریکا و یکی از همکاران قدیمی مک کین می گوید: زمانی که مک کین ایده ای در سرش باشد هیچ نظر و عقیده دیگری را هر چند هم منطقی باشد نمی پذیرد. برخی این رفتار او را ناشی از تکبر و خودخواهی می دانند. به نظر من او می خواهد بیش از حد به خود افتخار کند و مغرور باشد. این ویژگی شخصیت مک کین اذیت کننده است. اما جنبه دیگری از شخصیت مک کین وجود دارد که شاید از آن آگاه نباشید. این جنبه از شخصیت مک کین این است که این خطر وجود دارد تصمیمات خود را در ارتش وارد کند.
مک کین در تمامی طول فعالیت سیاسی خود همواره عادت داشته است از اهرم کوبنده قدرت نظامی امریکا استفاده کند.
لری کورب مشاور نظامی اسبق پنتاگون و کاخ سفید در دوران ریاست جمهوری رونالد ریگان و عضو گروه انتخابات ریاست جمهوری باراک اوباما معتقد است نخستین انتخاب مک کین همواره استفاده از نیروی نظامی بوده و خواهد بود. مک کین خود را به عنوان یک جنگجوی جان سخت معرفی کرده است که همیشه برای جنگ آماده است.
امروز کسی تردید ندارد که مک کین نامزد اقلیتی از امریکایی هاست که آینده را به شکل جنگ بی پایان بویژه علیه اسلامگرایان تصور می کنند به نحوی که این نامزد جمهوریخواهان از تئودور روزولت قهرمان امریکایی ها در خارج از این کشور به عنوان بت سیاسی خود نام می برد.
اگر مک کین به ریاست جمهوری امریکا انتخاب شود پیشنهاد خواهد داد خط چالش بوش علیه اسلامگرایی تشدید شود. مسأله خطرناک دیگر این است که مک کین همانند امثال بولتون در پی دور زدن سازمان ملل است آن هم با طرح تأسیس «اتحادیه دموکراسی ها». این برنامه که چیزی جز نسخه به روز شده طرح قدیمی «قرن جدید امریکا» نیست از همان مستمسک هایی همیشگی یعنی ترس از تروریسم و کابوس اسلامگرایی برای بسیج افکار عمومی و دولت ها استفاده می کند. این بخش از افکار مک کین زمانی رو شد که رود پارسلی مشاور مذهبی مک کین و متحد کلیدی وی در اوهایو خواستار نابودی اسلام شد. دیگر سخنگویان مک کین نیز برای رساندن او به کاخ سفید گفته اند جنگ های دیگری در راه است.
این روزها مک کین برای جلب حمایت خارجی ها از اندیشه نظامی گرانه اش تلاش می کند لذا در مسیر بازگشت از عراق پس از سفر به اردن و انگلیس وارد فرانسه شد بدین ترتیب مک کین پس از دیدار با گوردون براون در لندن میهمان سارکوزی در الیزه شد. دراین دیدارها کسی که توانست نظر مک کین نسبت به فرانسه را عوض کند ژان فرانسوا لویت سفیر سابق فرانسه در واشنگتن و یکی از اصلی ترین مشاوران سارکوزی بود. لویت در دیدار خود با مک کین در سال ۲۰۰۶ به وی گفت: باعث ناراحتی است کسی که رئیس جمهوری آینده امریکا خواهد بود به تنفر از فرانسه شهرت داشته باشد. مک کین در پاریس در مصاحبه با خبرنگاران از بسیاری از تصمیمات خود پرده برداشت. وی در پاسخ به این سؤال که آیا شما از سطح پاسخ بین المللی به تهدیدات ناشی از ایران ناراضی هستید گفت: مهم است که ما از ارزش ها و اصول مشترک خود دفاع کنیم. بویژه در رابطه با تهدید هسته ای ایران. ما باید برای تحمیل تحریم های اقتصادی، سیاسی و... که تأثیرات سودمندی بر رفتار ایران خواهد داشت اجماع کنیم.
پرسش های رسانه ها از مک کین همیشه طعنه آمیز است از جمله این که می گویند آیا فکر می کنید کاهش شمار نیروهای نظامی امریکا در عراق امکان پذیر باشد و او یک پاسخ کلیشه ای دارد: کاملاً اطمینان دارم که ما در حال موفق شدن در عراق هستیم. با این حال درباره القاعده نیز می خواهم خاطر نشان کنم که القاعده در حال عقب نشینی است اما شکست نخورده است. افکارعمومی اروپا هنوز به صدای جدید مدعیان جانشینی بوش پاسخ مثبت نشان نداده است . تحلیلگران اروپایی بر شکست سیاستهای امریکا چه در داخل و چه در خارج توافق دارند. چنانچه دنیس شِین وزیر سابق امور اروپایی انگلیس در این باره می گوید: طی سالهای ریاست جمهوری بوش، امریکا یی ها به افول ثروت و توانمندی بین المللی کشورشان به طور بی سابقه ای کمک کردند. امریکایی نامطمئن، انزوا طلب و محافظه کار هیچ چیزی برای اروپا به ارمغان نخواهد آورد. از نظر این تحلیلگران، سلطه بوش به طور نمادین با توفان کاترینا وترورهای عراق به پایان رسید. در این باره دیک هاوارد می نویسد: ابهامات طرح جمهوریخواهان سنتی، این طور به ذهن القا می کند که رژیم بوش پسر را می توان به عنوان وارث این جمله ریگان تلقی کرد که گفته بود امریکا در حال پس رفت است.
پس از دوران ریاست جمهوری کلینتون، نومحافظه کاران به فکر اجرای اهدافی افتادند که قبل از علنی شدن در طرح قرن جدید امریکا در سال ،۱۹۹۷ در اواخر دولت بوش پدر به صورت محرمانه مطرح شده بود. بنابراین برای اروپا نیز این مسئله است که در ماه نوامبر نام چه کسی به عنوان جانشین بوش ثبت خواهد شد. انتخاب مک کین بر اساس مثل مشهور که می گوید انتخابی بین طاعون و وبا وجود ندارد انتخاب میان دو شر است هنوز فضای خوف و امید در اروپا نیز جریان دارد. آنها نیز می گویند آیا اوباما می تواند انتظاراتی را که از وی می رود و او را با کندی مقایسه می کنند برآورده سازد.

اِدین شیتور‎/ ترجمه: حسین قنبری گرمی

منبع : روزنامه ایران