خاورمیانه آبستن تحولات تازه

خاورمیانه بیش از هر موقع آبستن حوادث است. این حادثه­ها می­توانند حماسه‌ساز باشند و روندی مسالمت­آمیز طی کنند یا جنگ و صدها اتفاق پیش­بینی نشده یا بهتر بگوییم رسانه­ای نشده در راه است که هر آن می‌توانند ناگهان حادثه ساز شوند. در ایران بحث انتخابات بر هر چیز سایه انداخته است و افکار عمومی کمتر به مسائل پیرامونی خود و منطقه توجه می­کنند؛ اما نباید این نکته را نادیده بگیریم که انتخابات ریاست جمهوری ایران نیز خود قسمتی از پازل بزرگ تحولات خاورمیانه است. موضوعی که بر تمام تحولات خاورمیانه تاثیری مستقیم و غیر قابل بازگشت می­گذارد و چه بخواهیم چه نخواهیم می­تواند آینده حرکت بسیاری از آنها را تغییر دهد.
برای درک بهتر موضوع بد نیست دقیق­تر به تحولات خاورمیانه بنگریم. هم­زمان با ایران در لبنان نیز حال و هوای انتخاباتی جریان دارد. انتخابات مجلس در لبنان نیز نزدیک است و در صورت پیروزی هر کدام از طرفین طرفداران حزب الله و مقاومت یا طرفداران جریان ۱۴ مارس تاثیری شگرف را بر آینده سیاسی لبنان شاهد خواهیم بود.
در آن طرف فلسطینی­ها را داریم که دو جنبش فتح و حماس در حال مذاکرات سخت و چالشی هستند که با تشکیل دولت اضطراری سلام فیاض به دستور محمود عباس رئیس حکومت خودگردان فلسطینی صفحه بازی سیاست در فلسطین را به هم زده­اند و کار را سخت­تر کرده­اند. موضوعی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان در هر حالتی با کل وقایع خاورمیانه و همه انتخابات جاری در آن ارتباط مستقیم دارد.
از سوی دیگر در عراق انتخابات نمایندگان مجلس این کشور نزدیک است. انتخاباتی کاملا حیاتی که به هر صورت تحت تاثیر تحولات منطقه به­ویژه انتخابات ایران قرار خواهد گرفت و هر نتیجه­ای در آن کاملا در آینده سیاست­های این کشور نقشی حیاتی خواهد داشت.
این روزها باید تحولات خاورمیانه را از یک چشم دوربین نگاه کرد. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در ایالات متحده امریکا به سر می­برد و با مقام­های ارشد این کشور مذاکرات چالشی­ و تاکنون بی­نتیجه­ای را انجام می­دهد. ژوزف بایدن به لبنان می­آید و در حالی که مورد استقبال عالی­ترین مقام این کشور یعنی میشل سلیمان قرار می­گیرد سید حسن نصرالله یکی از نطق­های شدید خود را ایراد می­کند. بازار انتخابات ریاست جمهوری در ایران به اندازه­ای گرم است که فرانکو فراتینی وزیر امور خارجه ایتالیا تحت فشار همتایان اروپایی، امریکایی و اسرائیلی خود برای جلوگیری از سوء استفاده ابزاری، سفرش به تهران را در لحظات آخر لغو می­کند. دولت اوباما به کشور قطر نسبت به نزدیکی بیشتر روابط به تهران هشدار می­دهد.
عبدالله گل رئیس جمهوری ترکیه به سوریه می­رود تا واسطی میان تلاویو و دمشق برای از سرگیری مذاکرات پر دست انداز سوریه و اسرائیل باشد. در فلسطین دولت سلام فیاض مجددا سوگند یاد می­کند در حالی که مذاکرات برای تشکیل دولت وحدت ملی با وجود چالش­های بسیار همچنان ادامه دارد. در قاهره قرار است به زودی باراک اوباما رئیس جمهوری ایالات متحده میهمان حسنی مبارک رئیس جمهوری مصر باشد در حالی که این سفر از سوی ناظران بین المللی و مدافعان حقوق بشر به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. بسیاری می­پرسند ایالات متحده در حالی که سال­ها مصر را به دلیل نقض حقوق بشر، به زندان انداختن مخالفان سیاسی حسنی مبارک و برگزاری انتخابات ناعادلانه سال­ها تحت فشار قرار داده بود، حال چه شده یک شب دوستی دیرینه خود با قاهره را باز می­یابد. و ده­ها اتفاق دیگر که در پوسته تحولات بزرگ خاورمیانه مخفی شده­اند و منتظر فرصتی برای خودنمایی بیشتر هستند. در کنار این مسائل باید مسئله افغانستان و پاکستان و خطر بزرگ قدرت گرفتن طالبان در هر دو کشور را نیز افزود که بی­شک تاثیر و نقش ایران در آن بسیار بالا است به ویژه که ایران مرزی طولانی با هر دو کشور دارد. جالب آن که تمام این اتفاقات و اوج آنها همگی در ماه­های می و ژوئن و ژوئیه خواهد بود و یک به یک بر یکدیگر تاثیرگذار هستند. بنابر این مجبوریم بگوییم خاورمیانه در انتظار تحولات شگرف است، نیست؟

نویسنده : علی موسوی خلخالی

منبع : دیپلماسی ایرانی