چطور سهمیه بنزین را تا آخر ماه حفظ کنیم؟

بعد از فراز و نشیب های طولانی بالاخره تصمیم بر این شد که بنزین با کارت هوشمند سوخت و با افزایش قیمت و نیز با اجرای سهمیه بندی به فروش برسد. این تصمیم مسوولان برای بیشتر خودروداران و خودروسواران خیلی گران تمام می شود.
برای آنها که عادت کرده اند برای هر مسیر کوتاه ماشین بردارند و سفرهای شهری با اتومبیل های تک سرنشین برایشان اجتناب ناپذیر است یا آنها که وقتی حوصله شان سر می رود کاری به نظرشان نمی رسد جز اینکه ماشین را آتش کنند و گشتی در خیابان ها و بزرگراه های پرازدحام و نه چندان باصفا بزنند حتماً خیلی سخت است که هنوز به نیمه ماه نرسیده سهمیه بنزین شان تمام شود.
البته این طرح هم مانند هر طرح دیگری بگیر و نگیر دارد. از آن جهت که کسانی که چند ماشین دارند می توانند از کارت سوخت آنها استفاده کنند و حداقل برای یک ماشین شان به اندازه کافی سوخت تهیه کنند. اما آنها که به هزار زور و زحمت و با لیزینگ و سایر حیل برای خودشان یک خودرو دست و پا کرده اند شاید بیشتر متحمل رنج و عذاب بشوند. این افراد و البته افراد دسته اول اگر دلشان به حال بنزین بی زبان بسوزد می توانند با به کار گرفتن توصیه هایی مصرف سوخت خود را پایین بیاورند.
خیلی ها با شنیدن توصیه هایی برای کم کردن مصرف سوخت فکر می کنند با این کارها دردی دوا نمی شود. مگر تنظیم باد ماشین چقدر ممکن است مصرف بنزین را کاهش بدهد؟ اما این طور نیست. با عمل کردن به این توصیه ها می توانید متوسط ۱۰ درصد مصرف سوخت خود را کاهش بدهید. به کلمه متوسط دقت کنید چرا که در صورت اجرای دقیق چنین توصیه هایی امکان ذخیره سوخت به مقدار بیشتر هم وجود دارد.
اما اگر واقعاً با به کار بستن چنین دستورهای ساده ای امکان کاهش مصرف سوخت و هزینه ای که به خانواده تحمیل می کند، وجود دارد چرا تا به حال این کار را نکرده ایم؟ پاسخ ساده است. ما معمولاً دوست نداریم در چنین شرایطی پیشقدم شویم. فرهنگ نادرستی وجود دارد که صرفه جویی را معادل با خساست تعبیر می کند و دوست نداریم ما را خسیس بدانند. شاید هم تک تک مردم با خود فکر کنند که «گیرم من صرفه جویی کردم، وقتی دیگران این همه بریز و بپاش می کنند چه فایده ای دارد؟» اینها فکر می کنند با یک گل بهار نمی شود در حالی که به هر حال همیشه یک گل زودتر از بقیه باز می شود و بقیه گل ها دنباله رو او هستند.
● اصول مصرف بهینه بنزین
حتماً پیش از این بارها و بارها شنیده اید که برای اینکه مصرف اتومبیل تان پایین بیاید باید آن را در شرایط مناسب نگه دارید. تنظیم موتور، وارسی گازهای خروجی، وارسی چکه نکردن باک، سبک کردن ماشین، برداشتن باربند هنگامی که از آن استفاده نمی کنید، تنظیم باد تایرها و تعویض به موقع روغن از کارهایی هستند که حتماً باید برای نگه داشتن خودرو در شرایط مناسب انجام شوند.
بعد از اطمینان از حصول شرایط مناسب کارهایی هست که باید حین رانندگی مورد توجه باشند تا مصرف سوخت بالا نرود که مهمترین آنها زیادی گاز ندادن و زیادی ترمز نکردن است. اصل اساسی همین است. به همین سادگی وقتی که لازم نیست، گاز ندهید و وقتی هم لازم نیست ترمز نگیرید. ما آن قدر به شیوه رانندگی خودمان عادت کرده ایم که تمام گاز و ترمزها را ضروری می دانیم اما واقعاً این طور نیست.
برای هر خودرویی که تازه ساخته می شود مقدار مصرف سوخت در هر کیلومتر راه داخل و خارج شهر مشخص شده است که معمولاً مصرف برای جاده پایین تر از مصرف داخل شهر است. علت اصلی چنین تفاوتی چراغ قرمز، ترافیک و علامت های ایست است. در جاده های خارج شهر معمولاً سرعت یکنواخت است و ترمزی صورت نمی گیرد.
پس با در نظر گرفتن این نکته می توان گفت که اگر هنگام رانندگی حتی در داخل شهر ترمز نکنیم مصرف سوخت پایین می آید. اما مگر می شود در خیابانی راند و به مانعی رسید و ترمز نکرد؟ به خصوص اینکه در خیابان های تهران مانع از نوع ثابت و متحرک فراوان است. چند لحظه موضوع خودرو را فراموش کنید و فکر کنید سوار بر دوچرخه هستید.
آیا اگر از دور ببینید مانعی سر راهتان هست همچنان تند رکاب می زنید و درست وقتی نزدیک مانع رسیدید ترمز می کنید. البته که نه. چون رکاب زدن انرژی زیادی می طلبد و علاوه بر آن وقتی که کاملاً متوقف شدید انرژی باز هم بیشتری نیاز دارید تا دوباره به حرکت درآیید و سرعت بگیرید. در چنین شرایطی چه می کنید؟ مسلماً از همان دور که متوجه مانع شدید کمتر رکاب می زنید تا دیرتر به مانع برسید. در این مدت احتمال کنار رفتن مانع، که ممکن است عابر یا وسیله نقلیه دیگر باشد، بسیار است.
وقتی می توانید این کار را سوار بر دوچرخه انجام بدهید حتماً با خودرو هم می توانید. درست است که نمی توان بدون توجه به چراغ قرمز یا سرعت گیر از آنها عبور کرد اما حتماً می توانید نیم متر نیم متر جلو رفتن را حذف کنید یا وقتی ماشین ها پشت چراغ قرمز جابه جا می شوند و به اندازه یکی دو ماشین جا باز می شود ماشین را حرکت ندهید یا از آن بدتر جلوی ماشین کناری نپیچید. وقتی که چراغ سبز شد می توانید در یکی دو ثانیه این مسیر را طی کنید و بیخود هم بنزین نسوزانید.
از طرفی معمولاً می دانید کجا سر راهتان چراغ قرمز هست. بگذریم از چراغ هایی که چندبار پشتشان می مانیم. وقتی از دور چراغی را می بینیم که پشتش زیاد شلوغ نیست و از طرفی به یمن تکنولوژی های جدید معلوم است تا چند ثانیه دیگر سبز می شود می توانیم سرعت ماشین را طوری تنظیم کنیم که به موقع از چراغ سبز رد شویم نه اینکه مدتی پشت چراغ قرمز بایستیم و بعد دوباره راه بیفتیم.
یقین داشته باشید که ایست کامل و دوباره حرکت کردن بدترین دشمن سوخت خودرو است و تا می توانید از این قضیه اجتناب کنید. تنظیم سرعت ماشین هم حتماً باید با بازی کردن با پدال گاز صورت بگیرد یعنی وقتی از دور چراغ قرمز را می بینید پایتان را آرام آرام از روی گاز بردارید تا سرعت ماشین کم شود. اصلاً لازم نیست وقتی پایتان را از روی گاز برمی دارید بلافاصله آن را روی پدال ترمز بفشارید.
گاز دادن در حالت خلاص پشت چراغ قرمز یا نیم کلاچ کردن وقتی هنوز چراغ سبز نشده و آماده ماندن در این حالت هم هیچ فایده ای جز سوزاندن بنزین ندارد. این موضوع تا پیش از این هم اهمیت داشت ولی حالا با سهمیه بندی بنزین همین رعایت های کوچک باعث می شود سوخت خودروی شما چند روزی بیشتر دوام بیاورد و شاید با همین صرفه جویی ها بتوانید بنزین لازم برای یک مسافرت تابستانی به یادماندنی را ذخیره کنید.
به جز چراغ قرمز و موانعی که گفته شد ممکن است چیزهای دیگری هم باعث ترمز یا توقف کامل خودروی شما بشوند. ممکن است ماشین جلویی شما به هزار و یک دلیل ترمز کند. مثلاً عابری جلوی راهش سبز شود یا سرعتش را کم کند که دوربرگردان را بپیچد. اگر حواستان را کاملاً به رانندگی بدهید و هشیار باشید که ماشین جلویی می خواهد چه کار کند می توانید خود را آماده کنید که عکس العمل مناسب نشان بدهید. منظور اصلاً این نیست که یک دفعه خط عبوری خود را تغییر بدهید، فقط پایتان را از روی گاز بردارید تا مانع برطرف شود و بعد به راهتان ادامه بدهید. موضوع این است که طوری رانندگی کنید که به خودتان فرصت کافی برای واکنش به وضعیت های پیش آمده بدهید.
این قانون را در بزرگراه ها و به خصوص جاده های بین شهری باید به طرز دیگری رعایت کنید. فرض کنید در جاده ای می رانید که ده دوازده ماشین دیگر هم در کنار شما هستند. روبه رو خلوت است یا در آینه می بینید که پشت سرتان ماشین دیگری نیست. در چنین شرایطی باید کمی بیشتر گاز بدهید یا سرعت تان را کمتر کنید تا از دسته ماشین ها کمی فاصله بگیرید چون حرکت در دسته ماشین ها معمولاً موجب ترمز گرفتن های ناخواسته می شود که حتی اگر خطر مالی یا جانی به همراه نداشته باشد بالا رفتن مصرف بنزین نتیجه اش خواهد بود.
با همه این تفاصیل بالاخره زمان هایی هست که راننده مجبور به ایست کامل می شود و بعد باید دوباره ماشین را به حرکت در آورد. تصور کنید پشت چراغ قرمز ایستاده اید. راننده بغلی یا پشت سری پایش را روی پدال گاز فشار می دهد. از صدای اگزوزش معلوم است که دارد محکم روی گاز فشار می دهد. اگر می خواهید بدانید محکم فشار دادن پدال گاز یعنی چه می توانید با این روش خودتان را امتحان کنید.
اگر موقع فشار دادن پدال شانه هایتان به پشتی صندلی برسد یعنی دارید پدال گاز را زیاد از حد محکم فشار می دهید. اگر صدای اگزوز را بشنوید باز هم زیادی گاز را فشار داده اید. به هرحال چراغ راهنمایی سبز می شود و ماشین هایی که زیادی گاز می دادند به سرعت از دو طرفتان می گذرند. اما شما عجله نکنید آرام و متناوب پدال گاز را فشار بدهید تا ماشین سرعت بگیرد. چیزی نمی گذرد که به ماشین هایی که سریع حرکت کرده بودند می رسید با این تفاوت که بنزین در خودروی شما کمتر مصرف شده است.
● چراغ ها را روشن کنید
نکته مهم در رانندگی این است که باید حواستان کاملاً جمع باشد نه تنها به کاری که خودتان می کنید و راهی که می روید بلکه باید حواستان به کارهایی که دیگران می کنند هم جمع باشد و الحق والانصاف هم که گاهی رانندگان دیگر کارهای محیرالعقولی انجام می دهند. اینچنین رانندگی هایی در سفرهای درون شهری و به خصوص شهرهایی مثل تهران زیاد دیده می شود.
گاهی اوقات شرایط محیطی به چنین وضعیت هایی دامن می زند مثلاً تصور کنید صبح زود از خانه بیرون آمده اید و هنوز کمی خواب آلود هستید.
هوا هم هنوز گرگ و میش است. خیابان ها هنوز خلوت هستند بنابراین سر چهارراه که می رسید نگاه تندی به چپ و راست می اندازید و تا می خواهید رد بشوید ماشینی با سرعت بالا جلوی راهتان سبز می شود، ممکن است کثیف بودن شیشه های ماشین هم به ماجرا کمک کرده باشد. به هرحال هم شما و هم راننده دیگر چاره ای ندارید جز اینکه محکم روی ترمز بزنید. اگر خدای نکرده تصادفی هم صورت بگیرد راننده مقصر می گوید «اصلاً ندیدم یکدفعه از کجا سبز شد.» این جمله کاملاً حقیقت دارد اما جلوی خسارت را نمی گیرد.
حتی اگر تصادفی هم پیش نیاید ترمز ناگهانی شما موجب هدر رفتن بنزین زیادی می شود. برای اجتناب از چنین برخوردهایی وقتی صبح زود از خانه بیرون می آیید یا وقتی خورشید در حال غروب کردن است حتی وقتی ابرهای سیاه آسمان را می پوشانند یا به هر علت دیگری که دیدتان کم می شود و احتمال می رود رانندگان دیگر هم اتومبیل شما را نبینند چراغ های ماشین تان را روشن کنید.
● حساسیت پاها
پیش از پرداختن به موضوع حساسیت پاها شاید لازم باشد درباره معانی بعضی کلمات و عبارات توضیح بیشتری داده شود. کلمات و عباراتی مانند «کمی» یا «سرعت تان را به آرامی کم کنید». چون ممکن است «کمی» برای یک نفر بسیار بیشتر از دیگری باشد. با این تمرین می توانید بفهمید منظور از «کمی» درباره فشار روی پدال گاز چقدر است.
کتابی را بردارید و آن را روی لبه میزی بگذارید طوری که چند سانتیمتری از آن بیرون میز باشد. حالا یک انگشت را طوری زیر کتاب بگذارید انگار می خواهید آن را بلند کنید اما این کار را نکنید. فقط وزن آن را با انگشت تان حس کنید. حالا کتاب را روی میز روبه روی خودتان بگذارید. یک انگشت تان را کنار کتاب بگذارید انگار می خواهید آن را هل بدهید اما این کار را نکنید. در عوض از نزدیک و به دقت به انگشت تان نگاه کنید. ببینید پوست انگشت تان چطور جمع می شود. با این تمرین حالا می دانید فشار بدون به حرکت در آوردن یعنی چه.
این تمرین خیلی نزدیک به کاری است که هنگام گاز دادن باید انجام بدهید. با چنین حسی وقتی در بزرگراهی رانندگی می کنید باید طوری پدال گاز را فشار بدهید که نه گاز بدهید و نه گاز ندهید. این نقطه درست همان جایی است که مصرف بهینه بنزین در آن اتفاق می افتد البته به علاوه در نظر گرفتن سرعت کلی و مقاومت جاذبه و باد. اگر بتوانید گاز را همین طور نگه دارید در جاده مسطح سرعت تان کم نخواهد شد اما اگر جاده کمی سربالایی باشد سرعت خودرو به تدریج کم می شود. به هرحال باید تمرین کنید تا بتوانید در سربالایی یا سرپایینی سرعت متعادلی را حفظ کنید.
مصرف بهینه بنزین کار شاقی نیست. فقط باید خودروی خود را همیشه در شرایط مناسب نگه دارید، زیادی گاز ندهید و زیادی ترمز نگیرید. اما نکته مهم این است که مشارکت جمیع رانندگان و اصولی رانندگی کردن است که به دیگران هم امکان می دهد درست بنزین مصرف کنند.

نوشین دیانتی

منبع : روزنامه شرق