افغانستان

افغانستان کشوری کوهستانی و محاط به خشکی است که در طول تاریخ مدرن خود مشکلات زیادی بواسطه بی ثباتی و منازعات بی وفقه متحمل شده است، به طوری که شالوده اقتصادی و زیربنایی این سرزمین از هم پاشیده و میلیونها تن از مردم آن به کشورهای دیگر پناه برده اند.
دولت مبتنی بر دمکراسی نوپای افغانستان با چالشهای زیادی برای توسعه حیطه کنترل خود بر نقاط خارج از کابل پایتخت و برقراری وحدت ملی روبروست.
افغانستان از اهمیت استراتژیک زیادی برخوردار است، زیرا میان منطقه خاورمیانه، آسیای میانه و شبه قاره هند قرار گرفته است و راه قدیمی ابریشم از خاک آن می گذرد به همین دلیل برسر تصرف آن جنگهای زیادی روی داده است، به رغم آنکه بخشهای گسترده ای از این کشور را کوهستانها و راههای سخت گذر تشکیل می دهد.
در قرن ۱۹ میلادی افغانستان به صورت مرکز رقابت امپراتوری های روسیه و بریتانیا برای نفوذ در هند در آمده بود.
در سال ۱۹۷۹ نیز با دخالت اتحاد جماهیر شوروی سابق که هزاران تن از نیروهای خود را برای حمایت از رژیم هوادار کمونیسم افغانستان به این کشور گسیل داشت، افغانستان به صورت جبهه جنگ سرد در آمد که برخوردهای بزرگی را با به میان کشیده شدن پای آمریکا و همسایگان افغانستان در پی داشت.
با خروج نیروهای شوروی سابق از خاک افغانستان، علاقه جامعه بین الملی نیز به افغانستان رو به کاهش گذاشت درحالیکه جنگ داخلی کماکان به شدت ادامه داشت
به قدرت رسیدن طالبان پس از دو دهه جنگ، ثباتی نسبی برای دوسال به همراه آورد. اما رژیم اسلامی افراطگرای طالبان با انتقادهای زیادی ازسوی جامعه بین المللی روبرو شد.طالبان که از اکثریت آنها پشتون هستند، با مخالفت ائتلاف جناحهای اقلیت افغانستان که مرکزشان در شمال این کشور بود مواجه شدند.
دولت طالبان که کنترل حدود ۹۰ درصد از خاک افغانستان را تا اواخر سال ۲۰۰۱ در دست داشت، تنها از سوی سه کشور پاکستان، عربستان سعودی و امارات عربی متحده به رسمیت شناخته می شد.
اما آنچه طالبان را با جامعه جهانی رودر رو قرار داد، حضور اسامه بن لادن، رهبر شبکه القاعده در خاک افغانستان بود که از طرف آمریکا متهم به طراحی بمب گذاری سفارتخانه های آمریکا درآفریقا در سال ۱۹۹۸و حملات ۱۱ سپتامبر۲۰۰۱ در آمریکا شده بود.
رژیم بنیادگرای طالبان، با حمله ائتلاف تحت فرمان آمریکا در سال ۲۰۰۱ سقوط کرد
در پی خودداری طالبان از تحویل دادن اسامه بن لادن، آمریکا دست به بمباران هوایی افغانستان زد که راه را برای بر کناری طالبان از قدرت توسط ائتلاف مخالفان آن هموار ساخت.
در ابتدای سقوط طالبان، ولایات مختلف افغانستان در کنترل فرماندهان محلی بود دولت کابل، تسلط چندانی بر ولایات نداشت.
به تدریج و با کمک نیروهای بین المللی یاری امنیتی (آیساف) و ائتلاف تحت فرمان آمریکا، دولت کابل توانست ارتش و پلیس "ملی" خود را نوسازی کند و کنترل خود را بر ولایات گسترش دهد.با این وجود، اعمال خشونت باری که به شبه نظامیان طرفدار رژیم برکنار شده طالبان نسبت داده می شود، همچنان در ولایتهای جنوب و شرق کشور ادامه دارد.
مواد مخدر در افغانستان هم چنان منبع حدود ۶۰ درصد از درآمد اقتصادی است. از زمان سرنگونی طالبان تجارت مواد مخدر رونق فراوانی پیداکرده است و افغانستان عمده ترین کشورتولید کننده تریاک در جهان است.
●اطلاعات کلی
جمعیت: ۲۶ میلیون (سازمان ملل ۲۰۰۵)
پایتخت: کابل
مساحت: ۶۵۲،۲۲۵ کیلومتر مربع
شهرهای بزرگ: هرات، قندهار، مزارشریف، جلال آباد
زبان اکثریت: فارسی دری، پشتو،
مذهب اکثریت: اسلام (اکثریت سنی حنفی)
امید به زندگی: ۴۳سال (مردان) - ۴۳سال (زنان) (سازمان ملل)
واحد پول: افغانی = ۱۰۰ پول
صادرات عمده: میوه، خشکبار، فرش، پشم، تریاک.
درآمد سالانه: آماری دردست نیست
نشانه حوزه اینترنتی: af.
کد بین اللملی تلفن:۹۳+
●رهبران سیاسی
▪رییس جمهور: حامد کرزی
آقای کرزی در اکتبر سال ۲۰۰۴ در نخستین انتخابات آزاد ریاست جمهوری در افغانستان با بدست آوردن ۵۵.۴ درصد از آراء به عنوان رییس جمهور برگزیده شد. به گفته مقامات ناظر بر انتخابات، تخلف درآن به میزانی نبود که برنتیجه انتخابات تاثیری داشته باشد.
پارلمان افغانستان که برای یک دوره پنج ساله انتخاب می شود، قانون اساسی این کشور را که توسط لویه جرگه، مجمع بزرگ نمایندگان قبایل افغانستان، مورد تصویب قرار گرفته است به اجرا می گذارد.
تحت این قانون، ریاست جمهوری تحکیم می شود و حکومت افغانستان جمهوری
اسلامی توصیف شده است که در آن شهروندان زن و مرد در مقابل قانون از حقوقی یکسان برخوردارند.
حامد کرزی که پشتون است، در صحنه بین الملی نقش موثری ایفا می کند و از حمایت زیاد آمریکا برخورداراست.
در سال ۲۰۰۲ او از کمک دهندگان جامعه بین الملی، قول پرداخت ۴ میلیارد دلارکمک برای بازسازی کشورش را گرفت.
حامد کرزی در سال ۱۹۵۷ در شهر قندهار در جنوب افغانستان زاده شد. او در هند و فرانسه به تحصیل پرداخت و در بیشترین دوران اشغال کشورش توسط نیروهای شوروی و حکومت طالبان در مهاجرت به سرمی برد.
انتخابات پارلمانی کشور، برای گزینش اعضای مجلس قانونگذاری دوگانه کشور (مجلس نمایندگان و سنا) در ماه سپتامبر سال ۲۰۰۵ برگزار شد.
مجلس نمایندگان افغانستان، نمایندگانی از طیفهای گوناگون سیاسی در افغانستان، اعم از تکنوکراتها، اسلامگرایان تندرو، گروههای مجاهدین، کمونیستهای سابق، هواداران پیشین گروه طالبان و اطرافیان شاه سابق را در خود جای داده است.
▪رییس مجلس نمایندگان: یونس قانونی
▪رییس مجلس سنا: صبغت الله مجددی
▪وزیرخارجه: رنگین دادفر اسپنتا
▪وزیردفاع: عبدالرحیم وردک
▪وزیر داخله (کشور): ضرار احمد مقبل
▪وزیر مالیه (دارایی): انورالحق احدی
●رسانه ها
اواخر سال ۲۰۰۱ رادیوی افغانستان پس از فروپاشی طالبان دوباره پخش برنامه های خود را از سرگرفت.
یکی از اولین نشانه های تغییر در افغانستان شنیدن صدای موسیقی از این رادیو برای نخستین بار پس از گذشت ۵ سال بود.
چند روز پس از آن شبکه تلویزیونی افغانستان کار خود را از سرگرفت و گوینده آن یک زن بود.
روزنامه های افغانستان که قدرت تازه ای پیدا کرده اند از آزادی بیان چشمگیری برخوردارند، اما تعداد آنها زیاد نیست.
پس از سقوط طالبان چندین ایستگاه رادیو و تلویزیون خصوصی نیز آغاز به کار کرده اند.
در سال ۲۰۰۴ قانونی به تصویب رسید که تحت آن انتقاد از اسلام و ادیان دیگر ممنوع اعلام شد.
ایستگاه های رادیویی دیگری نیز از خارج برای افغانستان برنامه پخش می کنند. از جمله بی بی سی، سرویس جهانی فرانسه، رادیو اروپای آزاد ( رادیو آزادی که بودجه آن از سوی آمریکا تامین می شود)، صدای آمریکا صدای آزادی (از سوی نیروهای آیساف)
برنامه های سرویس جهانی بی بی سی بر روی امواج کوتاه و اف ام نیز در نقاط دیگر افغانستان به گوش می رسد.
در زمان حکمرانی، طالبان رسانه های افغانستان شدیدا کنترل می شدند. رادیوی افغانستان به رادیوی "صدای شریعت" تغییر نام داد و منعکس کننده ارزشهای اسلام بنیادگرای طالبان بود. تلویزیون نیز به عنوان "منشاء فساد اخلاق" ممنوع شده بود.
●روزنامه های دولتی
۱ـ انیس (به زبان فارسی)
۲ـ هیواد (به زبان پشتو)
۳ـ اصلاح (به زبان فارسی و پشتو)
۴ـ کابل تایمز (به زبان انگلیسی)
۵ـ اتفاق اسلام (به زبان فارسی در هرات)
●روزنامه های غیر دولتی
۱ـ چراغ
۲ـ آرمان ملی
۳ـ ویسا
۴ـ صدای بامداد
۵ـ افغانستان
۶ـ راه نجات
۷ـ اراده
۸ـ به سوی فردا
۹ـ ترقی
۱۰ـ اوت لوک افغانستان (انگلیسی)
●هفته نامه ها
۱ـکابل
۲ـ پیام مجاهد (ارگان ائتلاف شمال)
۳ـ اقتدار ملی
۴ـ پنجره
۵ـ مشارکت ملی
۶ـ کلید
۷ـ مردم
۸ـ جامعه
●رادیوها
۱ـ رادیو ملی افغانستان (دولتی)
۲ـ رادیو صبح به خیر افغانستان
۳ـ رادیو هرات
۴ـ رادیو بلخ
۵ـ رادیو قندهار
۶ـ رادیو کلید (غیردولتی در کابل و ولایات)
۷ـ آرمان اف ام - (بازرگانی سرگرمی در کابل و ولایات)
۸ـ رادیو افغان آزاد - خصوصی
●تلویزیونها
۱ـ تلویزیون ملی افغانستان - دولتی
۲ـ تلویزیون بلخ
۳ـ تلویزیون هرات
۴ـ آیینه - غیردولتی
۵ـ تلویزیون طلوع (غیردولتی سراسری)
۶ـ تلویزیون آریانا (غیردولتی سراسری و ماهواره ای)
۷ـ تلویزیون افغان
●خبرگزاریها
۱ـ آژانس اطلاع رسانی باختر(دولتی)
۲ـ خبرگزاری پژواک (غیردولتی)
۳ـ خبرگزاری اسلامی افغان (به زبان پشتو و انگلیسی در پیشاور)
۴ـ خبرگزاری صدای افغان