مبارزه ناتمام زوج تبعیدی پاکستان

ماجرای پرهیجان بازگشت ۲ رهبر تبعیدی پاکستان همچنان با تردیدها و بن بست های جدی روبه رو است.
نواز شریف و بی نظیر بوتو که به انگیزه شرکت در انتخابات ماه اکتبر خیز برداشته اند، اکنون برای بازگشت، علاوه بر جواز محاکم قضایی که پرونده اتهامی سنگین برای آنان تشکیل داده اند، رأی موافق ارتش و شخص ژنرال مشرف را به دست آوردند. بی نظیر بوتو نخست وزیر سابق پاکستان که پیش از نواز شریف، عزم خویش برای بازگشت را علنی کرده و حکومت ژنرال پرویز مشرف رئیس جمهور را به چالش طلبید، رسماً از به بن بست رسیدن مذاکرات تقسیم قدرت با مشرف خبر داد. اما در عین حال تأکید کرد که حتی بدون رسیدن به توافق نیز بزودی به تبعید خود پایان داده و به وطن باز خواهد گشت.
بوتو با آن که همتای تبعیدی اش - نواز شریف - در محاکم قضایی پاکستان تبرئه شده، هنوز در کشورش با اتهام فساد روبه رو است. بوتو در کنفرانسی خبری در لندن اعلام کرد که مذاکرات وی با ۳ نماینده مشرف نتیجه قابل توجهی نداشته و هنوز تفاهمی حاصل نشده است.
با این همه، گزارش ها حاکی از آن است که انعطاف ناپذیری ارتش تأثیری در روحیه مبارزه جویی بوتو و نوازشریف دیگر نخست وزیر سابق پاکستان نگذاشته است. آنها در آستانه انتخابات سراسری کشور فرصتی تاریخی برای تغییر ساختار حکومت نظامی مشرف پیش چشم می بینند، لذاست که شریف گفته پیش از ماه مبارک رمضان به پاکستان باز می گردد و بوتو نیز ۱۴ سپتامبر تاریخ بازگشتش را اعلام خواهد کرد.
از میان این ۲ مدعی رهبری سیاسی آینده پاکستان، اقبال بوتو زودتر درخشید، چه آن که در هفته های اخیر بیشترین ارتباطات مشرف با بوتو برقرار شد و شریف عمدتاً از گوشه دنج خود در لندن که یک سالی است به آنجا رفته، فقط ناظر و منتقد اوضاع بوده است . بوتو ابتدا در ابوظبی با مشرف دیداری محرمانه انجام داد و این ارتباطات هنوز به واسطه نمایندگان مشرف ادامه دارد، اما بوتو از نتایج این گفت و گوها ناراضی است و می گوید با وجودی که مذاکرات حزب وی - حزب مردم - با فرستادگان مشرف تا ۸۰ درصد موفقیت آمیز بوده، اما به دلیل مقاومت اعضای حزب حاکم پاکستان مسائل به بن بست رسیده است.
بانوی سیاستمدار دیروز پاکستان در بروز این ناملایمات دست پنهان همراه ایام تبعید خویش را می بیند. وی تندروهای حزب مسلم لیگ وابسته به مشرف را مشوق حرکت های خشونت آمیز و تخریب مذاکرات معرفی کرده است. بوتو اصرار دارد که اگر این دست های مزاحم کنار رود، توافق مشرف با کناره گیری از فرماندهی ارتش و سپردن پست نخست وزیری به وی به دست خواهد آمد. البته در کنار این، بوتو همچنین خواستار لغو اتهام فساد علیه خود و سایر مقام هایی است که در دهه ۱۹۹۰ با وی همکاری می کردند. به هر حال اکنون روشن شده، اما مخالفت مسلم لیگ احتمال توافق با بوتو را به خطر انداخته و مشرف نیز
۳ فرستاده را مامور خروج از حیطه این خطر کرده است. اما در پشت پرده ماجرای پر مناقشه تقسیم قدرت در پاکستان، آمریکا و انگلیس ۲ بازیگر اصلی هستند. به باور برخی ناظران و طراحان فرمول تقسیم قدرت، بوتو دانش آموخته دانشگاه آکسفورد را متحدی مناسب برای مشرف می دانند. این سیاستگذاران بیم آن دارند که تداوم بحران کنونی زمینه را برای جولان افراط گرایان فراهم کند. با این حال نواز شریف در آخرین مذاکراتش از غرب خواسته تا از مشرف «حمایت کورکورانه» به عمل نیاورد و میان دموکراسی و «حکومت نامطلوب» مشرف تمایز قائل شود. شریف، مشرف را دیکتاتور خوانده و گفته: او از ارتش برای تداوم حکومت غیر قانونی خود استفاده می کند.
تأکید هر یک از ۳ ضلع این داستان بر مواضع خود سبب عمیق تر شدن بحران شده و وضعی مبهم و سردرگم کننده را به وجود آورده است.
به احتمال فراوان، حزب نزدیک به مشرف برای تشکیل دولت بعدی نیاز به یک شریک مطمئن خواهد داشت که حزب بوتو نمونه قابل اعتنایی است و این مسأله احتمال مصالحه مشرف و بوتو را بالا می برد. اما مسلم لیگ گزینه های دیگری نیز دارد و آن وارد کردن احزاب سنتی مذهبی و در صورت لزوم گروه های نزدیک به طالبان به دولت ائتلافی آینده است.
پائیز پیش رو شاهد رقابت پرتنش و پرحرارتی میان مشرف، بوتو و شریف خواهد بود که نتیجه آن آغاز دوران گذار پاکستان به دموکراسی یا تداوم بحران خواهد بود.

هرمز برادران

منبع : سایت انجمن یاری