چهره جدیدی از رهبری طالبان

سازمان های اطلاعاتی پاکستان و سیا معتقدند بیت الله محسود، چهره تازه شناخته شده طالبان در رسانه ها و مطبوعات جهان، در قتل بی نظیر بوتو، نخست وزیر اسبق پاکستان و رهبر حزب مردم دست داشته است. اما خبر هولناکی که نگرانی های بیشتری در پی داشته این است که قتل بوتو تنها چیزی نیست که در دستور کار محسود قرار دارد؛ او رویاهای جاه طلبانه یی در سر دارد که با ترور بوتو آغاز شده اند.
محسود، مردی که با صورت گرد کودکانه و ریش و تنک و بلاغت کلامش شناخته شده از چندی پیش جنبشی را تحت عنوان «تحریک طالبان» آغاز کرده و با عملیات آشوب طلبانه منظم در استان وزیرستان و نواحی اطراف، منطقه بحران زده مرزی پاکستان و افغانستان را در آستانه انتخابات پارلمانی پاکستان به آشوب و بی ثباتی بیشتر تهدید می کند.
نیروهای تحت فرمان محسود در هفته های اخیر به دفعات به دژ هایی که ارتش پاکستان برای مقابله با فعالیت گروه های افراطی و تروریست ها در مناطق مرزی پاکستان و افغانستان ساخته، حمله کرده اند و هر بار پس از وارد کردن تلفات سنگین و به یغما بردن تسلیحات، بی هیچ دردسری به کوه های جنوب وزیرستان، جایی که قلمرو محسود محسوب می شود، بازگشته اند. این عملیات محسود به نوعی موجب استهزای نیروهای نظامی پاکستان شده است.
در همین اثنا و در حالی که محسود به حملات خود به دژهای ارتش پاکستان در وزیرستان جنوبی ادامه می دهد، حملات نیروهای طالبان در وزیرستان شمالی به خطوط انتقال برق و باروها و استحکامات ارتش باعث شده بسیاری چنین نتیجه گیری کنند که آنچه در وزیرستان شمالی نیز رخ می دهد در هماهنگی با عملیات محسود در جنوب و احتمالاً تحت رهبری او انجام می شود.
اکنون بالاگرفتن تنش ها در مناطق تحت نفوذ محسود که در سال های گذشته جزء مناطق آرام و باثبات پاکستان بوده است، برای افرادی مانند محمد امیر رعنا تحلیلگر مسائل تروریسم به مثابه زنگ خطری است. او در این باره می گوید؛ «چیزی که الان شاهدش هستیم حملات همزمان در مناطق مختلف است. این بی تردید نشانه یی از همکاری گروه های مختلف با یکدیگر است. آنها حملات شان را با یکدیگر هماهنگ می کنند و در دستیابی به اهدافی مشترک با یکدیگر سهیم می شوند.»
محسود سی و چند ساله اولین تجربه های خود در جنگ های نامنظم را در مبارزات اسلامگرایان افغانی علیه نیروهای اشغالگر اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۸۰ در افغانستان کسب کرده است و آغاز جاه طلبی های سیاسی او به زمانی باز می گردد که طالبان قدرت را در افغانستان به دست گرفت و محسود به طور مستقیم در خدمت رهبر طالبان افغانستان، ملا محمد عمر قرار گرفت، شخصی که او هنوز امیرالمومنین خطابش می کند. اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مسائل ترور، محسود به طور بالقوه مبارز جهادی به مراتب تیزهوش تر و باکفایت تر از مراد و پیشوای مذهبی اش، ملا عمر است.
احمد موفق زیدان، دبیر بخش پاکستان در شبکه الجزیره که اخیراً موفق شده با محسود ملاقات و مصاحبه کند، او را شخص شوخ طبع و خوش مشربی توصیف می کند که همیشه روی لباس سنتی پشتون ها که به تن دارد اورکتی نظامی با طرح های در هم و بر هم که برای استتار استفاده می شوند، به تن می کند. او در ماه دسامبر، چند روز بعد از اینکه محسود از سوی دیگر رهبران جنبش های پراکنده طالبان به عنوان رهبر «حرکت طالبان» برگزیده شد، با وی دیدار کرد. این مصاحبه زیدان با محسود اولین مصاحبه تلویزیونی این رهبر طالبان با رسانه های بین المللی به شمار می رود و همین امر او را در تضاد آشکار با رهبر معنوی اش، ملا محمد عمر قرار می دهد که تقریباً در تمام دوران حکومت و گریزش همیشه حتی از دوربین های عکاسی خبرنگاران نیز دوری کرده است.
زیدان در توصیف بیشتر شخصیت محسود می گوید او به طور غیر منتظره یی غبرای فرمانده جنگ های پارتیزانیف فربه است و شیوه برخورد دوستانه او با همرزمانش کاریزمای قدرتمند شخصیت و تمرکز آهنین اش را می پوشاند. زیدان اینگونه رفتار و همچنین عملکرد زیرکانه تر محسود را به حساب این می گذارد که او زمان بیشتری را با مربیان القاعده و فرماند هان رده بالای این گروه سپری کرده و روی هم رفته در مقایسه با افرادی نظیر ملا عمر از آموزش بهتری غاز لحاظ کیفی و نه محتواییف بهره مند بوده است. او می گوید؛ «رهبران فعلی جنبش های اسلامگرای غافراطیف در مرکز توفان حوادث زندگی می کنند و هر یک دقیقه از زندگی آنها تجربه هایی به همراه دارد که شاید طالبان در یک سال هم نمی توانست چنین تجربه یی بیندوزد.»
زیدان در مقایسه دقیق تر محسود و ملا عمر می گوید؛ «یک بار در سال ۱۹۹۵ با ملا عمر مصاحبه کردم. او هم درست مثل بیت الله محسود بود. اما بیت الله رهبری بسیار بهتر و قوی تر از او است.»
به نظر می رسد دولت پاکستان نیز در این مورد با زیدان هم عقیده است. سازمان های اطلاعاتی این کشور در پی ترور بی نظیر بوتو، محسود را به عنوان عامل هدایت کننده این عملیات معرفی کرده اند و مایکل هایدن، رئیس سازمان سیا، نیز بر این ادعا صحه گذاشته است (هر چند خود محسود این اتهام را تکذیب کرده است). در حال حاضر مقامات دولتی پاکستان مشغول بازپرسی از اعتزازشاه، نوجوان ۱۵ ساله یی، هستند که در برنامه ترور بوتو همکاری می کرده است. این شبه نظامی افراطی جوان که ۲۷ دسامبر در محل ترور بوتو در راولپندی حضور داشته موظف بوده در صورتی که اقدامات دو تروریست اول (اشخاصی که ابتدا به بوتو شلیک کرده و سپس خودرو او را منفجر کردند) در کشتن بوتو بی نتیجه ماند، با کشیدن ضامن جلیقه انتحاری که به تن داشته، مرگ نخست وزیر اسبق پاکستان را تضمین کند. به ادعای مقامات پاکستانی رابطه سلول تروری که این جوان و هم دستانش به آن تعلق دارند با بیت الله محسود کشف شده است.
البته با این حال نظرسنجی که اخیراً توسط موسسه گالوپ انجام شده نشان می دهد که بیش از نیمی از مردم پاکستان این ادعاهای دولت را نپذیرفته اند و معتقدند که حتی ممکن است خود دولت در قتل بوتو دست داشته باشد. اما به رغم این مسائل و با اینکه سخنگوی محسود نیز تاکنون بارها این ادعا را تکذیب کرده است، زیدان معتقد است که محسود انگیزه های کافی برای ترور بوتو داشته است.
او می گوید؛ «اگر خودم را جای او بگذارم، می بینم که مطمئناً من هم مسوولیت غترور بوتوف را نمی پذیرفتم. چرا باید پاسخی روشن و راحت به سرویس های امنیتی پاکستان بدهم که به آنها کمک کنم راحت تر به کارشان ادامه دهند؟ قتل بوتو کاملاً با منافع محسود جور درمی آید. مشرف دیگر مصرفی برای غرب ندارد و البته محسود هم صاحب محبوبیتی نیست اما بوتو کسی بود که می توانست تغییر ایجاد کند. او از حمایت مردمی برخوردار بود. به این خاطر اینها می توانستند فکر کنند که با کشتن بوتو ضربه مهلکی بر دولت پاکستان وارد کرده اند.»

ترجمه؛ آرش مومنیان

منبع : روزنامه اعتماد