ما غریبه نیستیم

فراموشی، ترس بزرگ اهالی هنر است؛ اینکه بعد از چند سال، کسی دیگر نام آنها را به یاد نیاورد و نتوانند آن محبوبیت و شهرت سابق را همراه خود داشته باشند
همین اتفاق است که موجب می‌شود برخی از آنها وقتی به اوج می‌رسند، به فکر بیفتند تا به هنرهای دیگر هم سرک بکشند؛ اگر چه همیشه از این شاخه به آن شاخه پریدن‌ها موفقیت‌آمیز هم نبوده. با این حال، آنها تلاش می‌کنند که روح سرکش و ناآرام‌شان را با هنر درهم بیامیزند. فراموشی، درد بزرگی است؛ کار هنری هم بدون درد، آغاز نمی‌شود. این گزارش بخشی از فعالیت‌های غیرسینمایی اهالی سینماست؛ کارهایی که شاید بسیاری از ما هیچ‌گاه درباره‌شان نخوانده باشیم.
● عباس کیارستمی و جعبه‌های چوبی
کارگردان مشهور سینمای ایران، مدت‌هاست در کنار فیلمسازی، به کارهای دیگری مشغول است. چند سال پیش، در حالی که همه منتظر فیلم جدیدی از او بودند، کیارستمی کتاب شعرش را منتشر کرد. «همراه با باد» نام مجموعه شعر کیارستمی بود که همه آن را با شعرهای ژاپنی (هایکو) مقایسه می‌کردند. اما این همه ماجرا نیست؛ به جز عکاسی، کارهای گرافیکی و شاعری، عباس کیارستمی یک نجار حرفه‌ای هم هست. او تمام دکوراسیون چوبی خانه‌اش را خودش ساخته و به غیر از این، مدت‌هاست جعبه‌های چوبی هم تهیه می‌کند.
چوب و اره، از سرگرمی‌های اصلی کارگردان ۶۷ساله سینما هستند. عکس‌های او از بیابان، کوه‌ها و پرنده‌ها هم شهرت جهانی دارند. یک نمونه از این کارهای او هم روی جلد آلبوم «به تماشای آب‌های سپید» حسین علیزاده کار شده است.
به همین دلیل هم بسیاری معتقدند که او یک آرتیست کامل است؛ کسی که در یک قاب مشخص نمی‌گنجد و خسته نمی‌شود؛ نمونه‌ای برای نسل جوان که خیلی زود خسته می‌شوند. عباس کیارستمی هنوز لذت کشف کردن را از دست نداده. او هنوز هم سؤال می‌پرسد و مخاطبش را با خود شریک می‌کند؛ درست مثل شعری که سروده: جای پای عابری در برف / از پی کاری رفته؟ برمی‌گردد؟ از همین راه؟
● هدیه تهرانی و شاعری
مدت‌هاست که نام هدیه تهرانی بر سردر هیچ سینمایی دیده نشده. او آرام آرام از بازیگری فاصله گرفته و سرش را با دستیاری عباس کیارستمی گرم کرده؛ این هم شاید ترفندی برای ماندگاری بیشتر باشد.
اما نزدیکان او می‌دانند که هدیه تهرانی اهل شعر و شاعری است و مدام شعر می‌گوید. شایعات خبر می‌دهند که کتابی از اشعار این بازیگر آماده چاپ است. اگرچه هنوز خبر رسمی آن منتشر نشده است. این هم راه‌حلی است برای اینکه ستاره به این راحتی‌ها از یاد مردم نرود.
● رضا کیانیان و صنایع دستی
رضا کیانیان به بازی در نقش‌های متفاوت مشهور شده است؛ کسی که تمام آنچه قبلا ساخته را تخریب می‌کند و بعد شخصیت جدیدی می‌آفریند. برای همین هم او به راحتی می‌تواند از یک مأمور امنیتی در «آژانس شیشه‌ای»، به یک افغانی در «روبان قرمز» تبدیل شود و بعد هم به راحتی در «فرش باد» یک اصفهانی تمام عیار باشد.
اما رضا کیانیان به جز بازیگری، مشغول کارهای دیگری هم هست. سال‌ها پیش او فیلمنامه می‌نوشت و طراحی صحنه و لباس هم انجام می‌داد، اما این روزها بیشتر وقتش صرف نوشتن کتاب در مورد بازیگری و البته ساخت و ساز می‌شود.
ساخت و ساز با چوب برای رضا کیانیان یک سرگرمی و البته یک کار جانبی اساسی است. او تکه‌های چوبی که در جنگل، کنار دریا و... پیدا می‌کند را تراش می‌دهد و اشکال مختلفی با آنها می‌سازد و به صورت فیگورهای مختلفی آنها را آماده می‌کند؛ قطعاتی که معمولا در نمایشگاه‌ها نشان داده می‌شوند. امسال او یکی از این نمایشگاه‌ها را برگزار کرد و کارهای چوبی‌اش را ارائه داده.
● نیکی کریمی و عکاسی
ستاره آخرین سال‌های دهه ۶۰شمسی و اوایل دهه ۷۰شمسی، این روزها تنها به سینما فکر نمی‌کند؛ بعد از تجربه کارگردانی فیلم، حالا بیشتر اوقات او صرف کارهای فرهنگی- هنری دیگری می‌شود. مدتی پیش، ۲ کتاب با ترجمه او وارد بازار شد؛ اولی «آوازهایی که مادرم به من آموخت» بود که در واقع زندگینامه مارلون براندو به حساب می‌آمد و دیگری «نزدیکی» حنیف قریشی.
با این همه، اینها بخش اعظم فعالیت‌های این بازیگر نیست؛ بیشتر وقت او صرف عکاسی می‌شود و نیکی کریمی هرگاه که بیکار می‌شود، باید سراغش را در جنگل یا کویر گرفت؛ مناطقی که باعث شده او آرشیو کاملی از عکس برای خودش تهیه کند.
کریمی به طور حرفه‌ای عکاسی می‌کند و اگرچه تا به حال آنها را نمایش نداده اما این کار یکی از مهم‌ترین بخش‌های زندگی‌اش است.
● مسعود کیمیایی و موسیقی
نام مسعود کیمیایی در ذهن خانواده‌های ایرانی یادآور فیلم‌های ماندگار است؛ چه فیلم‌های قبل از انقلاب او که نمونه کامل مبارزه بود و چه آثار بعد از انقلاب‌اش. مسعود کیمیایی اما از جوانی عاشق موسیقی بود؛ برای همین در نواختن ۳ سازمهارت دارد؛ اگرچه کمتر کسی صدای سازش را شنیده اما کیمیایی نوازنده حرفه‌ای ترومپت، پیانو و گیتار است.
به جز اینها، او نویسنده‌ای حرفه‌ای هم هست. کتاب «جسدهای شیشه‌ای» او مدت‌ها در صدر پرفروش‌ها بود؛ قصه‌ای درباره خانواده‌ای در سال ۱۳۳۲ که فضایی عجیب و غریب و نثری متفاوت با آثار نویسندگان ایرانی داشت. به این کارهای او باید ترانه‌سرایی هم اضافه شود. او با نام مستعار برای مانی رهنما و خوانندگان دیگر ترانه‌های مختلفی گفته است.
اگر نقاشی را هم به مجموعه کارهای او اضافه کنید، می‌توانید حجم فعالیت‌های هنری‌اش را ببینید؛ اگرچه بخشی از کارهای او همیشه زیر سایه شخصیت سینمایی‌اش قرار گرفته. مسعود کیمیایی همچنان پرکار است.
● ستاره اسکندری و موزاییک
ستاره اسکندری هم به جز بازیگری، سرگرم کارهای دیگر است و تمام وقتش را صرف تلویزیون نکرده. او مدت زیادی است که با موزاییک، قطعات تزئینی مختلف و متفاوتی می‌سازد و ارائه می‌کند و البته کلاس آموزشی هم دارد؛ یک سرگرمی و کار که بیشتر وقت او را گرفته.
بنابراین وقتی او را در سینما یا تلویزیون نمی‌بینید، خیالتان راحت باشد که مشغول آماده‌کردن چند کار دکوری است.
● امین حیایی و خوانندگی
وقتی امین حیایی در فیلم «بوی بهشت» بازی ‌کرد و گیتار به دست، آواز خواند، کمتر کسی فکر می‌کرد که او با عشق و علاقه، پیگیر نواختن و خواندن شود اما حالا، حیایی جز بازیگری، دلمشغولی دیگری هم دارد؛ او تا مدتی پیش به دنبال انتشار آلبومی بود که ترانه‌هایش را خودش خوانده بود. اگرچه این اتفاق تا به حال رخ نداده اما او مشتاقانه دوست دارد که روزی بتواند کنسرت هم برگزار کند. بازیگر فیلم‌های «شام عروسی»، «مهمان‌مامان» و «اخراجی‌ها»، یکی از طرفداران پروپا قرص موسیقی است که کنار بازیگری آن را هم دنبال می‌کند.
▪ یک نکته: محمدرضا فروتن هم بعد از فیلم «شب یلدا» به موسیقی و خوانندگی علاقه‌مند شده. او هم ۲ سال پی‌درپی به دنبال انتشار آلبوم بود که تا به امروز امکانش فراهم نشده.
با این همه، محمدرضا فروتن حالا یک مجری رادیویی است. او روزهای پنجشنبه در رادیو فرهنگ برنامه گفت‌وگو با اهالی هنر را اجرا می‌کند و البته قصه هم می‌خواند؛ یک کار دیگر برای گذشتن از مرزهای بازیگری.
● وودی‌آلن و نوازندگی در کافه‌ها
دلخوشی‌ها و تلاش برای ماندگاری، تنها محدود به هنرمندان ایرانی نیست. در تمام جهان، هنرمندان به دنبال راه‌هایی برای حضور در ذهن و یاد مردم می‌گردند.
وودی‌آلن یکی از آنهاست؛ کارگردانی که فیلم‌های «نفرین عقرب پشمی» و «پول رو بردار و فرار کن» او را تلویزیون ایران نمایش داده.
آلن در ایامی که در نیویورک به‌سر می‌برد، شنبه‌شب‌ها به کافه‌ای می‌رفت و در کنار گروه کوچکی، کلارینت می‌زد؛ سازی که از دوران کودکی با آن زندگی کرده. او یکی از نوازندگان اصلی این ساز بادی در فیلم‌هایش هم هست.
به‌جز موسیقی که در کنار سینما دل‌مشغولی وودی آلن است، باید نوشتن داستان‌ها و نمایشنامه‌های کمدی را هم بررسی کرد؛ آثاری که جزء کارهای طنز سیاه در جهان به حساب می‌آیند و اتفاقا طرفداران فراوانی هم دارند.
● اریک امانوئل اشمیت و فیلمسازی
اگر سینماگران ایرانی با اشتیاق به دنبال کارهای دیگری هستند تا مردم مدام از آنها حرف بزنند، بعضی از افراد مشهور به سینما می‌آیند تا این‌گونه به رؤیاهایشان جان ببخشند.
اریک امانوئل اشمیت نویسنده نمایشنامه‌های خرده‌جنایت‌های زن و شوهری و داستان مسیر ابراهیم و گل‌های قرآن و گل‌های معرفت مدتی است که دست به کار فیلمسازی شده. او گفته فیلم‌هایی که از آثار او ساخته‌اند، آن ارزش واقعی را ندارند، برای همین هم خودش شروع به کار کرده است. او اکنون در فرانسه مشغول کارگردانی فیلمی براساس داستانی از خودش است. اگرچه قصه و جزئیات فیلم هنوز لو نرفته اما بسیاری معتقدند که فیلم این فیلسوف، اثری دیدنی و جذاب خواهد بود.

منبع : روزنامه همشهری