گاهی نقش های منفی دوست داشتنی ترهستند

نشست تخصصی انجمن بازیگران سینما با موضوع «بازیگری درون» و سخنرانی «بهرام بیضایی»، کارگردان برجسته سینما و تئاتر، با حضور اعضا» خانه سینما و جمعی از دانشجویان و علاقه مندان این عرصه در سالن کنفرانس خانه سینما برگزار شد.
«بیضایی» با اشاره به این نکته مهم که ما بعنوان بازیگر در هر سطح و مکانی که قرار داریم نباید فکر کنیم که پایان حرفه است، چراکه با آغاز این فکر تکرار شروع می شود و تکرار خود به معنای مرگ هنرپیشه است، گفت: «هر کسی که به دنیا می آید درون خود بازیگری دارد، همه ما از بچگی برای بدست آوردن چیزی که به دنبال آن هستیم دست به اعمال و رفتارهای گوناگونی از جمله: قهر، گریه و... می زنیم تا بتوانیم آن را بدست آوریم. وظیفه «بازیگر درون» کمک کردن به ما برای رساندنمان به هدف مورد نظر است. اینگونه است که ما به گونه ای رفتار می کنیم که خوش آیند دیگران است. این نقش بازی کردن ها در مدرسه، اداره و... ادامه می یابد و ما همچنان نقش های نانوشته را برای رسیدن به اهدافمان بازی می کنیم.» این کارگردان تئاتر و سینما در ادامه افزود: «برخی از بازیگران ما همین که تصویرشان روی جلد مجلات چاپ شد تصور می کنند به پله آخر رسیده اند و خود را بی نیاز از کسب دانش و تجربه می دانند، در حالیکه تازه در پله نخست قرار گرفته اند. ما بعنوان هنرمند وظیفه داریم آنچه را که در زندگی به چشم نمی آید، روی صحنه تئاتر یا پرده سینما به نمایش بگذاریم. چراکه روی پرده یا صحنه به حقیقت دست نمی یابیم و تنها می توانیم آرزوی نزدیک شدن به آن را داشته باشیم و می دانیم که به محض انتخاب یک زوایه، از واقعیت دور شده ایم چون واقعیت هزاران زاویه دارد که ما به آن ها بی توجه بوده ایم.» به گفته او بازیگر از راه کلمات و رفتارها تلاش می کند آنچه را که در زندگی دیده نمی شود، برای تماشاگر دیدنی کند و اینگونه است که برای دستیابی به حقیقت وارد قلمرو بازیگری می شویم.» کارگردان «سگ کشی» همچنین با بیان اینکه با اصطلاح «نا بازیگر» مشکلی ندارد، عنوان کرد: «این اصطلاح سال هاست که وجود دارد.
گاه یک نا بازیگر محدود، چیزی محدود را به ما ارایه می دهد و گاه یک نا بازیگر نامحدود، اثری فوق العاده ارایه می دهد. چون به تمام ابعاد نقش دست یافته و گاه نیز یک بایگر حرفه ای نقش خود را آنچنان خوب بازی می کند که این تصور را پدید می آورد که او تبدیل به خود نقش شده است.» بیضایی همچنین درباره ضرورت آموزش بازیگری; گفت: «دوره های آموزشی می توانند کمک رسان باشند اما نمی توانند از کسی که گوهر بازیگری را در خود ندارد، بازیگر بسازند. با این دوره ها می توان شیوه های مطالعه و تمرین را آموزش داد، البته می توان بازیگری را از طریق شخصی و با تکیه به مطالعات و تجربیات فردی، آموخت.» کارگردان «مسافران» با اشاره به درهم آمیختن عقل و احساس در کار بازیگری، اضافه کرد: «عقل، احساس و فن به کمک بازیگر می آیند تا او بتواند با آنچه غیرواقعی است، واقعیات را به تماشاگر نشان دهد.» او سپس درباره خط کشی نقش های مثبت و منفی نیز چنین توضیح داد: «امروزه دیگر این خط کشی ها وجود ندارد. شاید تنها در آثار حماسی بزرگ این خط کشی ها رعایت شود. اما حال که در عصر فناوری و عقل گرایی قرار داریم نمی توان نقش ها را به بدجنس و خوش جنس تقسیم بندی کرد. با این حال نمی توان منکر شد که گاه نقش های منفی حتی در آثار شکسپیر دوست داشتنی تر هستند و اصولا دوره ما زمان تحصیل و روان شناسی نقش هاست چون دیگر دوره نقش خوب و بد در تئاتر و سینما گذشته است.» این کارگردان تصریح کرد: «بازیگر باید پهنه بازی را از شرق تا غرب و... بداند و فلسفه تئاتر و بازی شرق را تحلیل کرده باشد.
به دلیل عدم آگاهی بازیگران ما از این اصول هنگام آغاز کار او حرف های ما را نمی شناسد و در ذهن خود به دنبال تقلید قسمت های مختلف از افراد مختلف است. این بازی، بازی درستی نیست. بازیگر باید در هر بازی شخص جدیدی شود. بازیگر با تقلید آدم های دیگر به خود اهانت می کند چراکه این تصور پدید می آید که او قادر نیست با استفاده از خلاقیت خود شخص جدیدی را پدید آورد.» کارگردان نمایش هایی همچون «افرا» و «شب هزارویکم» در قسمت دیگری از سخنان خود و در توضیح خلاقیت در کار بازیگری، نیز یادآور شد: «خلاقیت بازیگر اینست که نقش را طوری بازی کند که از آن، او شده باشد، نه اینکه متن یا دیالوگ ها را به دلخواه خود و به بهانه خلاقیت در بازیگری تغییر دهد.
ضمن اینکه متاسفانه گاه برخی از بازیگران تصور می کنند موفقیت شان در ویران کردن کار بازیگر مقابل است و حتی گاه بازیگر اصلی تلاش کرده تا کار بازیگر فرعی را کمرنگ کند. البته بازیگران دیگری هستند که موفقیت خود را در موفقیت مجموعه می بینند، چون اگر کل مجموعه ناموفق باشد بازی خوب بازیگر آن دیده نمی شود.»

منبع : روزنامه ابتکار