دلایل و پیامدهای حمله آمریکا به سوریه

فرود چهار بالگرد نظامی آمریکایی در عمق هشت کیلومتری خاک سوریه و کشته شدن ۹ شهروند سوریه ای و زخمی شدن ۱۴ تن دیگر، حادثه ای بی نظیر در طول دوران اشغال عراق توسط آمریکایی ها بود که از خاک عراق صورت گرفت. در مورد دلایل این حمله از طرف آمریکایی ها گفته شده است که برای حمله به یک گروه از مظنونان همکاری با القاعده در عراق صورت گرفته است اما شواهد و مدارک دال بر این است که این حمله به دنبال اهدافی فراتر از این بوده و به نظر می رسد دلایل این امر را باید جای دیگری جستجو کرد.
حمله به خاک کشوری دیگر توسط ارتش آمریکا نمی تواند بدون موافقت بالاترین مرجع تصمیم گیری در این کشور صورت گرفته باشد و این بدان معنی است که شخص رئیس جمهور آمریکا دستور این اقدام را داده است. این ادعا که این حمله به بهانه کشتن اعضای القاعده در موقعیت زمانی که فعالیت این گروه در عراق به کمترین میزان خود رسیده است و عملا سوری ها روابط دیپلماتیک خود را با عراق پس از ۳۰ سال از سر گرفته اند، دروغی بیش نیست. دلیل این حمله را می توان ارسال پیامی صریح برای مقامات دمشق دانست که با در پیش گرفتن سیاستی مستقل و همگامی و همراهی با ایران و تشکیل محوری به نام مقاومت در منطقه عملا آمریکایی ها را به چالش فراخوانده اند.
اما نکته دیگری که در این میان به نظر می رسد، انجام این حمله درست یک هفته قبل از برگزاری رسمی انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست که می تواند نشان از کمک دولت بوش به نامزد جمهوریخواه این کشور باشد، امری که در آمریکا رواج دارد و جمهوریخواهان استاد این کار هستند. اما فارغ از این مورد، سیاستی که در بالا از آن سخن رانده شد، می تواند اهداف چندی را برای آمریکایی ها در پی داشته باشد. سوریه و ایران به همراه حزب الله لبنان با تشکیل یک اتحاد قوی در منطقه، سیاست های آمریکا را به شکست کشانده و متحد اصلی آمریکا، یعنی رژیم اسراییل را هم دچار بحران کرده است. پیروزی سال ۲۰۰۶ حزب الله لبنان بر اسراییل در جنگ ۳۳ روزه، این رژیم را دچار بحران سیاسی بی سابقه ای کرد که با استعفای تمام دست اندرکاران این جنگ، امروز تشکیل دولت در این رژیم را هم با مشکل مواجه کرده است و احزاب سیاسی اسراییل نمی توانند دولتی ائتلافی تشکیل دهند. کما اینکه همین بحران موجب شده است تا رئیس این رژیم بنابه درخواست نخست وزیر مکلف، دستور انتخابات زودهنگام را هم صادر کند. بنابراین حمله روز گذشته را می توان پیامی برای دمشق فرض کرد که باید راه مذاکره با اسراییل را که در شرایط بسیار سختی به سر می برد باز کند و با عدم حمایت از حزب الله و جنبش های فلسطینی اجازه نفس کشیدن به این رژیم را بدهد. در مورد شرایط سخت این رژیم تنها باید به این نکته اشاره کرد که آنها حاضر شده اند طرح صلح عربی را هم پذیرفته و در این مورد با اعراب به مذاکره بپردازند.
در بعد دیگر ماجرا آمریکایی ها سوریه را متهم می کنند که مرزهای خود را بر روی اعضای القاعده باز گذاشته و این کشور به خوبی از مرزهای خود مواظبت نمی کند و همین امر در داخل عراق برای نظامیان آمریکایی دردسر جدی ایجاد کرده است. این ادعا در حالی مطرح می شود که سوری ها تمهیدات شدیدی را در مرز خود با عراق اندیشیده و از ترس حمله احتمالی آمریکا همواره در آماده باش مرزی به سر می برند، اما ورود بالگردهای نظامی ارتش آمریکایی و حمله آنها به غیرنظامیان سوری، مشخص کرد که سوریه از کنترل کامل مرزهای خود ناتوان است و یا اینکه سیستم های اخلالگر ارتش آمریکا توانسته رادارهای سوریه را کور کرده و سپس اقدام به حمله نموده باشد. در مورد این موضوع باید اشاره کرد که آن روزهایی که القاعده در عراق به شدت فعال بود و روزانه ده ها حمله بزرگ و کوچک را علیه منافع آمریکا در عراق انجام می داد، چرا آمریکا به سوریه حمله نمی کرد، سوالی که پاسخ آن را تنها استراتژیست های آمریکایی می دانند، اما بر اساس برآورد موجود، دلیل این امر بیشتر به گرفتاری بیش از اندازه آمریکا در عراق بازمی گشت که اجازه ماجراجویی بیشتر را به آنها نمی داد.
از جانب دیگر، طی هفته های اخیر تنش بسیاری در منطقه بر سر توافقنامه امنیتی آمریکا و عراق در گرفته است و سوریه به همراه ایران از مخالفان جدی و سرسخت این توافقنامه هستند. آمریکایی ها بر اساس این توافقنامه اجازه خواهند داشت تا در مناطق مختلف عراق، به خصوص مناطق مرزی، پایگاه های نظامی ایجاد کرده و به کنترل تحرکات همسایگان عراق بپردازند. سوری ها و ایران این امر را مخالف منافع خود یافته و با آن مخالفت می کنند. برخی بر این باورند که حمله روز دوشنبه بالگردهای آمریکایی به خاک سوریه پیامی بوده به سران این کشور که دست از مخالفت با این توافقنامه برداشته و مخالفان داخلی عراق را در این مورد تحریک و تهییج نکنند، البته همین عده می گویند که چون آمریکا از واکنش احتمالی ایران در برابر هرگونه تجاوز به خاک خود می ترسد، متحد این کشور را هدف قرار داده تا با یک تیر دو نشان بزند و به این ترتیب پیامی هم به تهران ارسال کند. به هر حال به گفته وزیر امورخارجه سوریه حمله آمریکایی ها به خاک این کشور نخستین نشانه های توافقنامه امنیتی واشنگتن - بغداد است.
البته به نظر می رسد آمریکایی ها در برخی دیگر حوادث تروریستی در سوریه هم دست داشته اند. انفجار بمب در بزرگراه منتهی به فرودگاه دمشق در ۲۷ سپتامبر گذشته، به باور بسیاری از کارشناسان امنیتی، طراحی آمریکایی ها بوده است. نوع بمب و نحوه انفجار آن که به گفته مقامات سوری از یکی از کشورهای همسایه وارد شده و کار یک گروه تکفیری بود، مانند انفجارهای انتحاری صورت گرفته در عراق بوده است. در اوایل ماه اوت نیز سرهنگ محمد سلیمان، مشاور امنیتی و از نزدیکان بشار اسد در ساحل شهر بندری طرطوس ترور شد و در آن زمان کارشناسان نوع ترور را از شگردهای سازمان جاسوسی آمریکا دانستند.
حال سوالی که باقی می ماند این است که آیا سوریه به این حمله پاسخ خواهد داد؟ جواب منفی است. سوری ها در سپتامبر ۲۰۰۷ نیز شاهد حمله جنگنده های اسراییلی به تاسیسات خود در منطقه دیرالزور در منتهی الیه شمال شرق مرزهای خود بودند و هیچ واکنشی نسبت به این حمله نشان ندادند. هر چند در آن زمان گفتند که به این حمله پاسخ خواهند داد.
البته سوری ها برگه های فراوانی خواهند داشت تا آمریکایی ها را از کرده خود پشیمان کنند که شاید نخستین آن نزدیکی بیش از حد به روسیه و دادن امتیازهای فراوان به این کشور برای ایجاد پایگاه های نظامی باشد. در بعد دیگر آنها می توانند مرزهای خود را برای ورود و خروج اعضای ادعایی آمریکا در مورد القاعده به خاک عراق باز بگذارند و یک بار دیگر این کشور را در ناآرامی ببرند، کما اینکه این حمله پیوندهای سوریه با ایران را هم مستحکم تر خواهد کرد و سوریه که از اعراب ناامید شده است به ایران پناه خواهد آورد. در آخر نیز سوریه به حزب الله لبنان و گروه های مقاومت فلسطینی آزادی عمل بیشتری در خاک خود خواهد داد و اینها عواملی هستند که واشنگتن به شدت از آن هراس دارد.

منبع: دیپلماسی ایرانی

منبع : روزنامه جوان