ارمنستان و سیاستمداری برای تمام فصول

در گرماگرم رویدادهای اخیر ارمنستان و در هنگامه پر آشوبی که اوج تحرکات اپوزیسیون این کشور حول شخصیت لئون ترپطروسیان همانگونه که انتظار می رفت به سرکوب شدید مخالفین منتهی گردید، اتفاقی در نوع خود عجیب روی داد که آشنایان با فضای سیاسی ارمنستان و چیدمان نیروها و فعالان سیاسی این کشور را در بهت و حیرت فروبرد. آرتور باغداساریان نامزد جوان انتخابات ریاست جمهوری ارمنستان که غرب گراترین گرایش سیاسی را در مبارزات انتخاباتی ماه فوریه نمایندگی می کرد در چرخشی ناگهانی و تصمیمی که از سوی برخی آگاهان «شوک سیاسی » بزرگ رویدادهای اخیر تلقی شد، در پی ملاقات و مذاکره با سرژ سرکیسیان رئیس جمهور منتخب، به حاکمیت ارمنستان پیوست. البته این اولین چرخش سیاسی و تصمیم غافلگیرکننده سیاستمدار ۳۹ ساله ارمنی نبود. چه او اوایل سال ۲۰۰۶ میلادی و در حالی که در کسوت رئیس مجلس نمایندگان ارمنستان یکی از متنفذ ترین چهره های سیاسی محسوب می گردید، طی اقدامی شگفت انگیز و با اتخاذ مواضعی عجیب، خروج از حاکمیت را به رادیکال ترین شکلش نمایش داد و با خروج خود و حزبش از ائتلاف حاکم، خبر از در پیش بودن تحولاتی مهم و اثرگذار در عرصه سیاسی کشوری که علی رغم برخی ادعاها همچنان در سیطره نظامی به شدت اقتدارگراست داد.
● مروری بر حیات سیاسی آرتور باغداساریان
سیاستمدار جوان و جویای نام ارمنی فعالیت جدی سیاسی خود را در سن ۲۴ سالگی و با پیوستن به جنبش ملی ارامنه در سال ۱۹۹۲ آغاز کرد. در آن سال ها این جنبش به رهبری لئون ترپطروسیان حزب حاکم در ارمنستان بود و باغداساریان جوان تحت لوای این تشکل سیاسی به نمایندگی از منطقه شنگاویت ایروان به پارلمان ارمنستان راه یافت. به گزارش ایراس حضور موثر و تعیین کننده وی در عرصه سیاسی ارمنستان از سال ۱۹۹۸ آغاز گردید. آنگاه که پس از پیوستن به مجموعه نمایندگانی که ضمن انتقاد شدید از ترپطروسیان استعفای وی از ریاست جمهوری ارمنستان را باعث گردیدند. این اولین تغییر جهت مهم سیاسی آرتور باغداساریان جوان بود. در همین سال وی حزب کشور قانونمند (Country of Law) را بنیان نهاد که به عنوان تشکلی سیاسی با گرایشات غرب باورانه و نماینده قشر روشنفکر، تحصیل کرده و متمایل به ارزش های لیبرال در ارمنستان شناخته می شد. اقبال این حزب در انتخابات سال ۱۹۹۹ به اندازه ای بود که وی موفق به شکلدهی فراکسیونی منسجم از نمایندگان متعلق به آن در پارلمان گردد و در تداوم رشد محبوبیت وی، حزب کشور قانونمند در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۰۳ با چنان توجه و استقبالی مواجه گردید که تشکیل دولت ائتلافی بدون مشارکت این حزب عملا ناممکن شد. از این پس آرتور باغداساریان و حزب متبوع وی به عنوان نیرویی موثر و تعیین کننده در فضای سیاسی ارمنستان بیش از پیش به چشم می آیند. انتخاب وی به سمت رئیس پارلمان و تعلق سه وزارتخانه به این حزب اوج قدرت نمایی و حضور مقتدر باغداساریان در ارمنستان سال های اخیر بود. در این دوران دامنه مقبولیت و نیز رشد و ترقی وی در ساختار سیاسی ارمنستان به حدی بود که بسیاری او را جانشین روبرت کوچاریان می دانستند. طی این سال ها، آرتور باغداساریان در عین حضور در ائتلاف حاکم (به همراهی احزاب جمهوریخواه و داشناکتسوتیون ) در باور و تحلیل آگاهان مسائل سیاسی ارمنستان نماینده جناح متمایل به ارزشهای اروپایی و لیبرال در حاکمیت محسوب می گردید. مواضع وی در خصوص آزادی های مدنی و نیز آزادسازی اقتصادی، بطور نسبی متاثر از آموزه های لیبرال دموکراسی بود و طبقه اجتماعی تکنوکرات های جوان عمدتا تحصیل کرده در اروپا یا دانشگاه های اروپایی ارمنستان (دانشگاه فرانسوی و آکادمی علوم اروپایی ایروان ) عمده ترین هواداران و یا به عبارت بهتر کادرهای تربیت شده وی بودند. چرا که این دو مؤسسه آموزشی ارمنستان توسط خود وی تأسیس گردیده و به گونه ای سازمانمند، تربیت نسل جوان ارمنی را بر اساس معیارها و الگوهای اروپایی و به ویژه فرانسوی هدف گرفته اند. بی سبب نیست که آرتور باغداساریان را بسیاری مهره فرانسوی ها در ارمنستان می خوانند. درخشش ستاره اقبال آرتور جوان البته چندان نپایید و در پی اتخاذ مواضع غریب وی در اواخر سال ۲۰۰۵ میلادی و اوایل سال ،۲۰۰۶ به استعفای وی از ریاست پارلمان و خروج حزب کشور قانونمند از ائتلاف حاکم در این سال منجر گردید. مواضعی که در آن لزوم تجدید نظر در سیاست خارجی ارمنستان و ضرورت گرایش به پیمانهای یورا-آتلانتیک مورد تأکید قرار گرفته بود. از سال ۲۰۰۶ به این سو، آرتور باغداساریان و حزبش یکی از مهم ترین جریانات اپوزیسیون ارمنستان را در برابر حاکمیتی مطرح و نمایندگی می نمایند که خود تا اندکی پیش یکی از ارکان آن محسوب می گردیدند.
نوع نگاه و بینش سیاسی جریان حول باغداساریان و برخی مشابهت های شخصیتی بین وی و ساآکاشویلی در گرجستان، آرتور باغداساریان را در نگاه برخی تحلیلگران سیاسی ارمنی، گونه ارمنی رهبر جوان و ساختار شکن گرجستان و مجموعه تحرکات سیاسی وی را زمینه ساز تداوم سناریوی انقلابات رنگین در قفقاز جنوبی معرفی می نمود. همانندی ای که البته چندان بی وجه نیز نمی نمود. مجموعه فعالیت ها و تحرکات سیاسی باغداساریان به موفقیت نسبی وی در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۰۷ ارمنستان انجامید.آنجا که حزب وی با کسب ۶‎/۸۶ درصد آراء موفق به کسب هشت کرسی از ۱۳۱ کرسی پارلمان ارمنستان گردید. انتخابات ریاست جمهوری فوریه ۲۰۰۸ همانگونه که انتظار می رفت با حضور لئون ترپطروسیان اولین رئیس جمهور این کشور، به هماوردی و کارزاری جدی بدل شده بود. از هنگام اعلام نامزدی ترپطروسیان تقریباً تمامی تحلیلگران آشنا با تحولات سیاسی ارمنستان رقابت اصلی را بین وی و سرژسرکیسیان می دانستند و شکل گیری ائتلافی حول ترپطروسیان را یکی از شرایط اولیه توفیق اپوزیسیون ارمنستان در غلبه بر تیم حاکم فعلی این کشور تلقی می کردند. عدم توفیق ترپطروسیان در همراه ساختن آرتور باغداساریان با خود از همان آغاز، خبر از تفرق آراء و ناکامی ائتلاف اپوزیسیون می داد. از نتیجه نیز کمابیش تمامی علاقمندان آگاهند. پیروزی سرژ سرکیسیان در دور اول انتخابات و اعتراض اپوزیسیون به صحت و سلامت انتخابات سبب ساز مجموعه ای از رویدادها و تحولات گردید که پایان خونبار آن در اولین روز بهار ارمنستان (اول ماه مارس ۲۰۰۸ ) رقم خورد.
این بار انگار نوبت چرخش مهم دوباره در حیات سیاسی آرتور باغداساریان فرا رسیده بود. سیاستمدار جوان ارمنی باز در اقدامی شگفت انگیز و در حالی که بسیاری انتظار پیوستن وی به صفوف رو به انسجام اپوزیسیون را داشتند، پس از دیدار و مذاکره با سرژ سرکیسیان رئیس جمهور منتخب و با پذیرش سمت دبیری شورای امنیت ملی کشور، در کوتاه ترین زمان ممکن فاصله دو سوی طیف اپوزیسیون افراطی و حاکمیت ارمنستان را به مدد ویژگی خاص فرصت طلبانه خود پیمود و حزب « کشور قانونمند » پس از سه سال دوری از ارکان قدرت مجددا به ساختار حاکمیت ارمنستان بازگشت.
● چشم انداز آینده تحولات در ارمنستان
بی تردید حاکمیت ارمنستان بزرگترین جنبش اعتراضی در دوران پس از استقلال را در بهار ۲۰۰۸ با توسل به زور، سرکوب تظاهرکنندگان، محدودیت شدید و بی سابقه رسانه های جمعی مخالف و اعلام وضعیت فوق العاده پشت سر گذاشته است. رویدادهای فوق نوید دهنده فصل نوینی در آرایش سیاسی ارمنستان است. این بار بازی بزرگ روسیه و غرب در زمین ارمنستان، هماوردی قدرت های مهم و تأثیرگذار در منطقه را به نمایش گذاشته است. «بهار ۲۰۰۸ ایروان » با وجود «مردانی برای تمامی فصول سیاست » این کشور، سرنوشت محتوم تحولات سیاسی و اجتماعی جامعه ای است که همچنان اسیر در چنبره رویکرد اقتدارگرایانه حاکمیت و نگاه فرصت طلبانه کنشگران سیاسی آن است.

منبع : روزنامه ابرار