آداب جهانی شدن

«جهانی شدن»از تحولات سریع و غیرقابل اجتناب دنیای امروزی است. از این رو کمتر کتابی را می توان یافت که در حوزه اقتصاد چاپ شود و اما از «جهانی شدن»حرفی نزند. بنا بر آمارهای ارائه شده در دو سال گذشته حدود ۲۵۰ عنوان کتاب در حوزه اقتصاد منتشر شده است که از این تعداد ۹۰ درصد آن مربوط به بحث «جهانی شدن»بوده است.
همچنین می توان گفت یکی از پرفروش ترین کتاب های دو سال گذشته جهان کتاب «The world is flat» توماس فریدمن است که باز موضوع اولیه آن «جهانی شدن» و تاثیر آن بر سیاست و فرهنگ جهان است. با این حال با وجود مهم بودن این بحث و نگاهی که دنیا بر این موضوع دارد به طوری که همه کشورها به دنبال تطبیق سیاست های خود با «جهانی شدن» هستند در ایران و کشورهای مشابه نه فقط این بحث جدی گرفته نشده است بلکه کارهای اجرایی به سمت و سویی است که انگار هیچ اتفاقی در حوزه جهانی شدن رخ نمی دهد و همه کارها بر وفق سه دهه گذشته است.
نمونه این «انگارها» را می شود در سیاست های راهبردی حوزه اقتصاد و نگاه های «کلان نگر» دید. در خصوص این اشتباهات و اینکه این راه به کجا می رود، نوشته های فراوانی وجود دارد. اما متاسفانه در خصوص این تحلیل که سرنوشت عینی این نوع کشورها به کجا می رود نوشته های خوب کمی وجود دارد. یکی از نوشته های خوب در این زمینه کتاب «صحنه نمایش بعدی جهانی - چالش ها و فرصت ها در دنیای بدون مرز» است که توسط «کینچی اومایی» امریکایی ژاپنی الاصل نوشته و از سوی دکتر مسعود کرباسیان به فارسی ترجمه شده است.
مسعود کرباسیان با ترجمه این کتاب که سومین ترجمه وی در خصوص «جهانی شدن» است نشان داده که بحق به «جهانی شدن» بیش از هر امور دیگری در اقتصاد اهمیت می دهد.
«کینچی اومایی» در مقدمه کتاب خود که در سال ۲۰۰۵ نوشته، آورده است «بیش از ۲۰ سال صرف مرور استدلال هایی کرده ام که محور اصلی این کتاب را تشکیل می دهد.» با این حال او با اشاره به این نکته که «اصول اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، تجاری و شخصی که امروز اعمال می شوند با اصولی که دو دهه قبل قابل اعمال بودند چندان رابطه ای ندارد» می افزاید «شرایط جدید نیاز به نمایشنامه ای جدید دارد.»
به نظر می آید که جمله آخر کتاب، خودش را هم شامل شود. چرا که در این کتاب آمار و ارقامی ارائه و شرایطی توضیح داده می شود که با موقعیت فعلی اقتصاد جهانی کاملاً متفاوت است. برای مثال در این کتاب به موقعیت چین با توجه به آمار و ارقام سال ۲۰۰۴ اشاره شده است در حالی که در سال ۲۰۰۷ جایگاه چین نسبت به سال ۲۰۰۴ کاملاً فرق کرده و ارتقا یافته است. در سال ۲۰۰۴ چین تهدیدی برای اقتصاد جهانی نبود اما الان اتحادیه اروپا و ایالات متحده از رشد روزافزون این اژدهای زرد بسیار نگران هستند و به دنبال تمهیداتی هستند که بتوانند مانع نفوذ چین در بازارهای خود شوند.
اما نکته قابل توجهی که در کتاب «صحنه نمایش جهانی» وجود دارد باز کردن پنجره های جدیدی برای خواننده است که او را به سمت واقعیت های نوین جهانی شدن سوق می دهد. یکی از این واقعیت ها که جذاب است ارائه یک تاریخ جدید برای روند تازه جهانی شدن است. اومایی در این کتاب شروع جهانی شدن را به «قبل و بعد از گیتس» تقسیم می کند و مبنای سال صفر جهانی شدن را سال ۱۹۸۵ می داند.
اما چرا سال ۱۹۸۵ برای این منظور انتخاب شد. اومایی در این خصوص می نویسد؛ «اما چرا سال ۱۹۸۵؟ در واقع در این سال هیچ حادثه تکان دهنده ای در دنیا رخ نداد... در عوض بذرهایی کاشته شد که هر چند بلافاصله رشد زیادی نکردند اما غیرفعال و بی جان نبودند.» از نگاه اومایی در سال ۱۹۸۵ سه اتفاق بزرگ رخ داد که پی جهانی شدن را ریختند. انتخاب گورباچف به رهبری شوروی، پیمان پلازا که بر اساس آن دلار امریکا شناور شد و پس از آن عرضه اولین نسخه ویندوز سه اتفاق مهمی بودند که در سال ۱۹۸۵ رخ دادند.
کتاب «صحنه نمایش بعدی جهانی - چالش ها و فرصت ها در دنیای بدون مرز» در سه بخش و ۱۰ فصل تنظیم شده است. بخش اول این کتاب که صحنه نمایش جهانی است با پرده ای از «ریور دانس» (river dance) - رقص سنتی ایرلندی ها - در سال ۲۰۰۳ در تالار بزرگ خلق چین آغاز می شود که می توان آن را پیوند دنیای غرب با چین و ورود چین به بازارهای جهانی دانست.
از اینجا نویسنده پرده های نمایش جهانی شدن را به تدریج کنار می زند و بازیگردان های آن را مانند یک نمایش نویس نشان می دهد. اما اینکه چه کسانی در این نمایش بازی می کنند و جهانی شدن را پیش می برند برخلاف برداشت ما نه امریکا و نه اروپا است بلکه بازارهای نوظهوری هستند که اومایی با توجه به سال نوشتن - ۲۰۰۴ - کشف کرده است. بازارهایی که اکنون خود را به تدریج نشان می دهند.
کتاب «صحنه نمایش بعدی جهانی - چالش ها و فرصت ها در دنیای بدون مرز» توسط شرکت انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است که خواندن آن بسیار مفید است.

منصور بیطرف

منبع : روزنامه شرق