در تمام استان ها حد اقل باید دو اپراتور وجود داشته باشد

ارائه سرویس های ارتباطی چه از نوع پرسرعت، چه از نوع معمولی در کشور ما همیشه با فراز و نشیب های زیادی همراه بوده است. بعضی مناطق و مراکز به دلیل نداشتن توجیه اقتصادی، سرمایه گذاران را از ارائه خدمات ارتباطی منصرف کرده اند. لذا کاربران این مناطق از خدمات محروم می باشند. آیا با ارائه سرویس Wimax، محرومیت از این نقاط رخت بر می بندد یا به قوت خود باقی می ماند؟
"پروانه وایمکس به صورت استانی صادر شده است، فقط به این خاطر که در تمام استان ها حداقل یک اپراتور باشد." ، این بود پاسخ علی ذوالقدریها، مدیر کل صدور پروانه سرویس ارتباطی سازمان تنظیم مقررات رادیویی، در گفتگویی با خبرنگار تلنا، که فقط نظرات وی را به تفصیل می خوانیم.
▪ قابلیت های طراحی شده در پروانه وایمکس چیست؟
ـ پروانه ارتباطات بی سیم مبتنی بر فناوری وایمکس با موضوع ارئه خدمات ارتباطات بی سیم بدون تحرک پذیری صادر خواهد شد. این نوع ارتباطات بی سیم قابلیت portability دارد اما در زمان حرکت نمی توان از آن استفاده کرد.
▪ روش کار مطرح شده در پروانه چگونه است؟
ـ مزایده. این مزایده در حال برگزاری است، مراحل اولیه آن انجام گرفته است.
شرکت های شرکت کننده در مزایده در صورتی که حداقل شرایط را داشته باشند، به مرحله بعد راه پیدا خواهند کرد. فاز دوم، بحث بررسی مدارک و... است.
▪ قلمرو فعالیت شرکت ها به چه صورت است؟
ـ قلمرو فعالیت ها، استانی است و برای هر استانی پروانه جداگانه در نظر گرفته می شود. اما متقاضیان می توانند، بدون محدودیت برای هرچند استان مورد تمایل خود، ارائه تقاضا کنند.
▪ مدت اعتبار این پروانه چه قدر است؟
ـ مدت اعتبار از زمان صدور حدود ۶۰ سال است که برای یک دوره ۵ ساله هم قابل تمدید است. بعد از ۱۱ سال در صورت تشخیص سازمان و قبول شرایط جدید، قابلیت تمدید وجود دارد.
▪ سازمان به منظور حفظ بازار و امنیت سرمایه گذاری چه راهکاری را مدنظر قرار داده است؟
ـ در واقع تعداد پروانه صادره در هر استان، درمدت ۶ سال، حداکثر ۳ تا خواهد بود. البته پروانه هایی که قبلاً صادر شدند، مشمول این بند نمی شوند، چون شرکت های pap هم قبل از این موضوع، مجوز وایمکس گرفته بودند که ما آنها را لغو کردیم.
▪ پس تکلیف سرمایه آنها چه می شود؟
ـ این مهلت به آن ها داده شده است که ظرف یک سال بعد از صدور اولین پروانه در هر استان، تعیین تکلیف کنند. تعیین تکلیف به این صورت است که باید مبلغی را که در مزایده به دست آمده است قبول کنند و بپردازند. با پرداخت این مبلغ می توانند پروانه دیگری مثل وایمکس بگیرند. در غیر این صورت باید فعالیت خود را در زمینه وایمکس متوقف کنند.
▪ تعهدات اجرا و توسعه در این پروانه چگونه مطرح شده است؟
ـ دارنده پروانه موظف است، حداکثر ظرف مدت ۹ ماه بعد از تاریخ صدور پروانه، ۸۰درصد محدوده جغرافیایی خدمات شهری مرکز استان مربوطه را تحت پوشش قرار دهد و آماده ارائه خدمات بیشتر به مشتریان باشد.
▪ حق امتیاز ها در این پروانه چگونه تعریف شده اند؟
ـ مبالغ پایه حق امتیاز برای هر استانی به طور مجزا تعیین شده که در مزایده به شرکت های متقاضی داده شده است.
▪ نحوه پرداخت آن ها به چه صورت خواهد بود؟
ـ ۴۰ درصد حق امتیاز، در زمان صدور پروانه و باقی مانده آن در طول ۶ سال با اقساط مساوی دریافت خواهد شد.
▪ بیشینه و کمینه این حق امتیازها چه قدر بوده است؟
ـ بیشترین حق امتیاز مربوط به استان تهران است که تقریباً ۲۱ میلیارد تومان بوده و کمترین آن مربوط به خراسان جنوبی، کهکیلویه و بویراحمد و ایلام است که تقریبا ۴۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.
▪ شرایط متقاضیان شرکت در مزایده چه بوده است؟
ـ متقاضی باید شرکت غیر دولتی و ثبت شده در ایران باشد.
ـ متقاضیان در هر استان نباید سهام دار مشترک با بیش از ۲۰ درصد داشته باشند.
▪ آیا مبلغی هم به عنوان تضمین گرفته می شود؟
ـ برای شرکت در مزایده متقاضیان باید ۱۰درصد قیمت پیشنهادی در مزایده را به عنوان تضمین بپردازند. در واقع زمان تحویل مدارک باید ضمانت نامه ۱۰درصدی را هم ارئه دهند.
▪ پس در واقع ۵۰ درصد حق امتیاز را باید بپردازند؟
ـ خیر، این ۱۰ درصد فقط برای ضمانت شرکت در مزایده است و بعد از اعلام نتیجه آزاد خواهد شد.
▪ باند فرکانسی پیش بینی شده در این پروانه چند هرتز است؟
ـ باند فرکانسی پیش بینی شده GHz ۸/۳-۴/۳ است. که آن را به صورت تکه باندهایی درآورده ایم و در اسناد مزایده به شرکت ها تحویل دادیم. پهنای باند اختصاص یافته به دارنده پروانه هم ۲ باند MHz ۲۱ است.
▪ شرکت هایی که پروانه می گیرند، چه سرویس هایی را می توانند ارائه دهند؟
ـ ارائه سرویس صوت به کاربر ثابت
ـ ارائه سرویس صوت یک سویه به خارج از کشور، VOIP.
ـ ارائه خدمات اینترنت و اینترانت.
شرکت ها برای ارائه سرویس های تکمیلی ملزم به گرفتن مجوز از مراجع ذیربط هستند.
▪ آیا این مجوز تداخلی با مجوزهای صادر شده در بازار دارد؟
ـ خیر
▪ با پروانه شرکت هایPAP چه طور؟
نزدیک ۵ سال است که پروانه شرکت های PAP صادر شده. تا امروز نتوانستند انتظارات سازمان را برآورده کنند. مثلاًبیشتر در جاهایی تمرکز کردند که مشتری بیشتر بوده و در استان های محروم نرفتند.
▪ سرویس دادن به مناطق محروم از وظایف آنها نبوده است.
ـ خیر. از تعهدات نبوده اما سازمان از آنها این انتظار را داشته. پروانه PAP به صورت سراسری صادر شد. بنابراین شرکت ها طبیعتاً بهترین استان ها را انتخاب کردند. لذا پروانه Wimax را به صورت استانی صادر کردیم تا اپراتور در تمام استان ها حضور داشته باشد و هیچ منطقه ای از ارائه سرویس محروم نماند.
در خط اول پروانه شرکت های PAP به آن ها مجوز ارائه سرویس به صورت "بی سیم"و"با سیم" داده شده است. حال چه شده که نمی توانند سرویس
▪ بی سیم ارائه دهند؟
ـ شرکت های PAP فقط می توانند بستر سازی کنند. آن ها طبق پروانه خود نمی توانند محتوا را ارائه دهند. برای ارائه محتوا باید پروانه ISP یا ISDP بگیرند. که ما این مرحله را در پروانه وایمکس حذف کردیم. یعنی دارنده پروانه وایمکس به طور همزمان مجوز ISP یا ISDP را هم دارد.
▪ آیا سرویس وایمکس بر بازار ADSL نیز تأثیر می گذارد؟
ـ گمان نمی کنم. هر کدام از آن ها کاربران خاص خود را دارند. بازار آن قدر گسترده و نیاز آنقدر بالاست که بازار هیچ یک از بین نمی رود.
▪ اگر در این مزایده (Wimax) باز به سراغ استان های محروم نرفتند تکلیف چیست؟
ـ در هر سی استان تقاضا داشتیم. در مزایده ای که برگزار شد تمام استان ها تحت پوشش قرار گرفتند. حتماً در استان های محروم هم بازار دیده اند که پیشنهاد شرکت در مزایده را داده اند. این به معنی این است که امکان سرمایه گذاری در آن استان ها هم وجود دارد و خوشحال کننده است.
▪ استقبال از مزایده مطابق انتظار شما بوده است؟
ـ هنوز نمی توان در این باره نظر داد. نتیجه مزایده در دست بررسی است. اگر خوب نباشد، بازنگری خواهیم کرد.
▪ یعنی مشکلی در مزایده دیده شده است؟
ـ مشکل این است که در بعضی استان ها، تک پیشنهاد داشتیم. این موضوع کمی نگران کننده است.
▪ احتمال انحصاری شدن می رود؟
ـ بله. که به این خاطر سازمان روی شرایط، تجدید نظر خواهد کرد. ممکن است قیمت ها را کم کند. هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده است. اگر شرکتی در یک استان تنها باشد و رقیبی نداشته باشد این روند ممکن است در قیمت و کیفیت آن تأثیر بگذارد.
▪ شرایط تک پیشنهادی در چند استان بوده است؟
ـ دقیقاً مطلع نیستم.
▪ حدوداً؟
ـ نمی دانم.
▪ تعداد زیاد بوده یا خیر؟
ـ نسبتاً زیاد بوده. در واقع هدف سازمان، ارائه سرویس خوب با قیمت مناسب است. اگر حس کند که این اتفاق نخواهد افتاد، مطمئناً نگران خواهد شد و بازنگری خواهد کرد.
▪ پس مزایده انتظار شما را برآورده نکرده است. حق امتیازهای در نظر گرفته شده غیر منطقی نبوده اند؟
ـ خیر.
▪ میزان حق لیسانس تعیین شده برای هر یک از استان ها طبق بررسی های صورت گرفته توسط کارشناسان، برمبنای هیچ یک از پارامترهای جمعیتی نبوده؛ پس مبنای تعیین حق لیسانس استان های مختلف بر اساس چه پارامتری بوده است؟
ـ پارامترها به شرح ذیل است:
۱) جمعیت استان
۲) ضریب نفوذی که سازمان برای باند پهن خواهد داشت.
۳) سهمی که وایمکس از بازار باند پهن خواهد داشت.
۴) ضریب استانی به لحاظ محروم بودن و ابعاد استان.
۵) هزینه هایی که در راه ایجاد شبکه متحمل خواهیم شد (میزان سرمایه گذاری و هزینه های اجرایی)
۶) درآمد پیش بینی شده هر اپراتور در هر استان.
البته در این محاسبه فقط ۶ سال، مفید در نظر گرفته شده است.
اگر میزان حق لیسانس تلفیقی از این پارامترها باشد، باید اختلاف بین بیشترین و کمترین سرباری حق لیسانس در استان های مختلف صفر بوده یا درصد اختلاف کمی را نشان دهد. در حالی که اختلاف میزان سرباری حق لیسانس بر هر نفر در استان ها که حد اقل ۲/۳ برابر و حداکثر ۲۳/۷ برابر بوده است، این نگرانی را در میان کارشناسان حوزه ICT به وجود آورده که مبلغ تعیین شده مبنای مهندسی نداشته و تا حدودی احساسی است.
ما تمام این پارامترها را در نظر گرفته ایم. فرضاً جمعیت تهران در مقایسه با ایلام خیلی بیشتر است. بافت جمعیت، بافت شهری،بحث شهرنشینی و میزان درآمد را در نظر گرفته ایم. نمی دانم این آمار از کجا آمده.
▪ شما چه جمعیتی را در نظر گرفته اید؟
ـ ما ضریب نفوذ باند پهن را ۲۰ درصد در نظر گرفتیم. یعنی ۲۰ درصد کل کشور. از این مقدار دوباره ۲۰ درصد آن حق Wimax است. عملاً ۴ درصد کل جمعیت در نظر گرفته شده اند. نمی دانم این آمارها بر چه اساسی است. پارامترها مشخص است.
▪ واضح تر درباره نحوه احتساب حق لیسانس صحبت کنید.
ـ فرمول دقیق در ذهن من نیست. پارامترهای موثر را بیان کردم، حال اگر این پارامترها منطقی نیست باید بررسی شود. به نظر من اگر حق امتیاز ها مساوی بود، غیر منطقی می شد. مثلاً استانی ۴۰۰ میلیون و استان تهران ۲۱ میلیارد باشد، کدام استان انتخاب می شود؟ منظورم این نیست که فقط حق امتیاز مطرح است بازار نیز مهم است. اگر شرکتی ببیند وسع تهران را ندارد، استان های دیگر را انتخاب می کند. از این موضوع، این استنباط می شود که استان های ارزان قیمت، مشتری بیشتری خواهند داشت.
▪ پس مسئله بازار چه می شود؟ آیا واقعاً نسبت به آنچه سرمایه گذاری می کنند، این بازار وجود دارد؟
ـ بحث اصلی پیش بینی سازمان برای توسعه ضریب نفوذ باند پهن درآینده است که باید ظرف ۱۰ سال به آن رسید. با این حساب ۴ درصد رقم بالایی نیست. یک شرکت باید توانایی جذب ۴ درصد در استان خود را داشته باشد.
▪ مسأله بعدی، مسأله نقدینگی است. مجموعه پرداخت نقدی و ضمانت نامه ها، رقم بسیار زیادی از نقدینگی شرکت های متقاضی پروانه را پیش از آغاز به نصب و راه اندازی شبکه، به خود اختصاص خواهد داد. مثلاً در استان تهران جمع کل نقدینگی درگیر سرمایه گذار، حدود ۸ میلیارد تومان تخمین زده خواهد شد. به نظر شما مبلغ کلانی نیست؟
ـ راهکاری نداریم. هر چه قدر می گفتیم زیاد بود. اگر ۲۰ درصد بود، خوب بود؟
▪ پس هیچ منطقی پشت این قضیه وجود ندارد؟
ـ البته که وجود دارد. چاره ای نیست.
▪ به هر حال این تکنولوژی خیلی جدید است. سرمایه گذار هم از بازار آینده مطلع نیست. در این صورت ریسک کار بسیار بالاست.
ـ خیر، اصلاً این طور نیست. شرکت های سرمایه گذار حتماً بازار را مطالعه می کنند و Business plan دارند. این تجربه در کشور ما جدید است، در کشورهای دیگر پیاده شده.
▪ در کشورهای دیگر هم جدید است. این تکنولوژی، نوبر است. لذا در دنیا هم تجربه جدیدی در این زمینه وجود ندارد. شرکت هایی از قبیل Intel و Google به تازگی شروع به ارائه سرویس کردند.
ـ شما فکر می کنید مزایده ما ریسک بالایی دارد. آخر چه ریسکی؟
▪ غیر کارشناسی بودن میزان حق لیسانس برای هر استان، بالا بودن نقدینگی درگیر سرمایه گذار برای دریافت پروانه، استانی بودن محدوده فعالیت و کاهش خدمات، به دلیل استانی بودن پروانه. در ضمن نو بودن تکنولوژی و آینده نامعلوم آن هم بی تأثیر نیست.
ـ البته این ۴۰ درصد نقدینگی برای استان تهران خیلی زیاد است. برای استان های دیگر این طور نیست. برای سرمایه گذار فکر نمی کنم پول زیادی باشد. البته پول کمی نیست. اما بالاخره حق امتیاز، پولی است که باید به حساب دولت واریز شود. این را هم باید در نظر گرفت.
▪ وقتی انتظار شما از مزایده برآورده نشده است، حتماً مشکلی بوده.
ـ به هر حال سازمان دوباره بررسی خواهد کرد و بعد از بررسی ممکن است تجدید نظر کند. اگر بازنگری لازم باشد حتماً این کار را خواهیم کرد.
▪ چه بازنگری؟ شما می فرمایید همه پارامترها را در نظر گرفته اید. اگر همه چیز منطقی است، بازنگری چه تأثیری دارد. چه چیز تغییر خواهد کرد؟
ـ مثل صحیح و خطاست. ما نمی دانیم نتیجه درست است یا غلط. شما می گویید غلط است اما از نظر سازمان درست بوده است. شما به نتایج اشاره می کنید، بحث نتایج نشان می دهد که کار خیلی خوب نبوده. من نمی دانم، شاید شرکت ها هم به بحث سرمایه گذاری نگاه کردند و وارد این قضیه نشدند. عمدتأ دید شرکت ها روی شهرهای اصلی است، مطمئن هستید بازار خوبی وجود دارد ولی مطمئنأ در استان های محروم هم اگر سرمایه گذاری شود بازار وجود خواهد داشت.
▪ فکر نمی کنید همین فیکس بودن وایمکس، بر دلسرد شدن شدن شرکت ها تأثیر گذاشته باشد؟
ـ تحرک پذیری در اپراتور سوم دیده شده است، اگر همه چیز در وایمکس باشد دیگر بازاری برای اپراتور سوم نمی ماند. درآینده احتمال بازنگری وجود دارد. در پروانه اپراتور سوم تا ۲ سال، پیش بینی حفاظت بازار دیده شده است. بنابراین تا دو سال، اجازه تحرک پذیری نداریم، اما بعد از این زمان ممکن است بر حسب شرایط و نیاز، این امکان به آنها داده شود.
▪ وضعیت جغرافیایی شهر تهران، این اختلاف ارتفاع ۱۰۰۰ متری از شمال تا جنوب، از نظر شما تأثیری روی طراحی شبکه نخواهد داشت؟
ـ خیر. باند، اختصاصی است.
▪ بالاخره Shair می شود.
ـ بله اما در طراحی شبکه درست می شود.
▪ این طراحی جدید است آیا در ایران باید کشف شود؟ تجربه کافی در طراحی شبکه وجود ندارد.
ـ حتماً شرکت ها قبلاً به این مسئله فکر کرده اند. خیلی از آن ها هم سرمایه گذار خارجی دارند. آنها تکنو لوژی را هم با خود می آورند.
▪ مزایده روی "تکنولوژی" چه معنایی دارد؟ همیشه روی "فرکانس" مزایده داشتیم.
ـ این سیاست هایی است که سازمان داشته و کمیسیون مصوب کرده. در حقیقت من چیز مشخصی نمی دانم.
ـ نحوه واگذاری استان به استان دلایل دیگری هم دارد؟
▪ خیر، فقط به این خاطر است که اپراتور در تمام استان ها باشد.
ـ این روش با این که مزیت هایی هم دارد اما در این صورت می تواند قیمت را بالا ببرد. اگر کل ایران را یک package با قیمت ۱۰۰-۹۰ میلیاردی در نظر
می گرفتیم، قیمت ایـن قدر بالا نمی رفت. شاید یک یا دو شرکت سرمایه گذاری می کردند و قیمت این قدر متغییر نمی شد.
آن وقت کسی در مزایده شرکت نمی کرد. اگر شرایط ارائه سرویس در همه استان ها مطرح می شد، ضریب ریسکش هم که بالاست، پس هیچ کس شرکت نمی کرد.
▪ پس ریسک بالای آن را می پذیرید!
ـ نه، شما این طور می فرمایید.
▪ این جزیره ای شدن ممکن است روی قیمت تمام شده اثر بگذارد.
ـ قیمت را بازار تعیین می کند. بحث رقابت حتی با ADSL، این شبهه را از بین می برد.
▪ مسأله دیگری هم که مطرح است این است که ما فرهنگ سازی لازم نداریم. به عنوان مثال هنوز بحث E-government و E-learning در کشور ما مطرح نیست. Applicationها وجود ندارند. به اعتقاد شما، صحبت از وایمکس زود نبود؟
ـ قضیه مرغ و تخم مرغ است. همیشه کسی هست که انتقاد کند. اگر سرویس را ارائه نمی دادیم، انتقاد می کردند که جلوی ورود تکنولوژی را گرفته ایم. من معتقدم وقتی بستر فراهم شود، خیلی ها در ارائه سرویس مشتاق می شوند و محتوا تولید می شود. شاید یکی از دلایل محقق نشدن محتوا تا امروز، نبود بستر باشد. تا ده سال دیگر حتماً فرهنگ سازی می شود. این طور نیست؟
▪ یعنی سرمایه گذاران با دید ده ساله وارد مزایده شده اند؟
ـ من نپرسیدم، اما مطمئناً باید این طور باشد. واقعاً صحبت ۱ یا ۴ سال نیست. بازار را تا ده سال بعد تخمین زدیم. اگر چهار سال اول را به حساب شبکه سازی، طرح و فرهنگ سازی بگذاریم، سال های بعد این قضیه حل می شود.
▪ برمی گردیم به ۴۰ درصد. با این حساب نقدینگی زیاد نیست؟۱۰ سال بعد که ما فرهنگ سازی کردیم، قطعاً قیمت تکنولوژی کاهش زیادی پیدا کرده. تکلیف سرمایه گذاران چیست؟
ـ با سرمایه گذاران خارجی و کارهای جانبی جبران خواهد شد. شرکت هایی که در مزایده برنده می شوند به احتمال ۹۰ درصد، سرمایه گذار خارجی هم دارند، پس ضرر نمی کنیم. در چند سال اخیر تقاضاهای زیادی برای وایمکس داشتیم، حدود دو سال است که سازمان در حال بررسی تکنولوژی وایمکس است.
▪ آقای ذولقدریها،وقتی فعالیت شرکت ها به صورت جزیره ای باشد، سرویس ها حذف می شوند .
ـ به عنوان مثال اگر حوزه فعالیت کشوری بود ، پهنای باند ارزان وکلی ، خدمات تلفن ثابت و ارزش افزوده ، خدمات دریافت تلفن بین المللی ، ، بستر VPN کشوری ، بستر ارتباط تضمین شده ، سرویسهای VOD، wireless TV، E – learning و E-government - نیز ارائه می شدند، اما اکنون این امکانات وجود ندارد.
استانی بودن به این معنا نیست که هرمشترک در استان خود محصور است و با جایی ارتباط ندارد این شرکتها خود با هم ارتباط متقابل دارند . ما محدود نکردیم ، یک شرکت می تواند در همه استانها پروانه بگیرد . پهنای باند را می تواند در یک استان بگیرد و به بقیه استانها پخش کند تا بحث اختلاف قیمت نباشد . محدودیتی نداریم بستگی به شرکت دارد. به هر حال اگر سازمان تناقضی ببیند حتما تجدید نظر خواهد کرد . ممکن است در همین چند روز به این نتیجه برسد .
تکلیف شرکت های قبلی که با طناب شما به چاه رفته اند چه می شود ؟ مثلا شرکت های pap با وایمکس ، بازار آنها ازبین نمی رود . پروانه شرکت های pap ، ۱۰ ساله است . هم اکنون ۵ سال از زمان صدور آن گذشته . تا ۵ سال دیگر به قوت خود باقی است . سازمان تا چه وقت باید به فکر شرکتهای pap باشد؟ تا حدی می توان پشتیبانی کرد . من اعتقادی ندارم که اتفاقی خواهد افتاد، اما اگر هم اتفاق بیفتد ، بازار به این سمت رفته و شرکتهای pap باید ریسک سالهای آینده را در نظر بگیرند. با احتساب تجربه سالهای گذشته ، ریسک فعلی مزایده و وضعیت ۵ سال آینده تصمیم گیری کنند .
▪ این شرایط سخت نیست ؟
ـ سخت است . اما باید قبول کرد . با مطالعه حل می شود . حتما مطالعه کردند وبه نتیجه رسیدند و هیچ کدام نیامدند . به هر حال سازمان ، تا مدتی بازار را حفظ می کنند ، دیگر بیشتر از آن مقدرو نیست .
▪ مجوزهای سابق رگولاتوری ، موفق نبوده اند . همیشه با شرکتها ی مخابرات استانی مشکل داشته اند تکلیف این مجوز چیست ؟
ـ بله . اتفا قا این پروانه ، یکی از آن پروانه هایی است که مخابرات ، هیچ نقشی در آن ندارد. شرکت های pap به خاطر مسئله رانژه کردن با مخابرات همکار بودند . یکی از دلایل صدور این پروانه این است که ارتباطی با مخابرات استانها ندارد . دارنده این مجوز خود به تنهایی شبکه ایجاد می کند ، با مشترک برخورد مستقیم دارد و هیچ واسطه ای نیست که خدشه وارد کند.

منبع : روزنامه فناوران