بزرگداشت شاعری که هرگز متوقف نشد

برای آنانی كه مدت‌ها بود خبر بیماری احمدرضا احمدی را می‌شنیدند و دنبال می‌كردند، پنجشنبه ۹ خرداد فرصت خوبی بود تا او را بار دیگر سرحال و سرخوش ببینند. ‌ در آن بعدازظهر مراسم از آن او بود و شعرهایی كه به تازگی در كتاب <چای در غروب جمعه روی میز سرد می‌شود> سروده بود؛ شعرهایی از خانواده‌اش، مرگ و زندگی، عشق و لحظه‌هایی كوتاه كه با كلمات احمدی شعر شده بودند.
خیلی‌ها آمده بودند تا در رونمایی این كتاب از شعرها و احمدرضا احمدی بگویند: بابك احمدی، آیدین آغداشلو، محمد حقوقی، پگاه احمدی، حافظ موسوی و بسیاری دیگر از دوستان و آشنایان؛ در روزی كه حال احمدرضا احمدی خوب بود و یكی از چشمانش كه بعد از ۶ ماه بینایی كاملی نداشت روشن شده بود و خوب می‌دید.چند نفری هم نیامده بودند كه احمدی دوست داشت باشند؛ مسعود كیمیایی و محمدعلی سپانلو و شمس لنگرودی.
● نگاه كردن به دنیا با شعرهای احمدی
آیدین آغداشلو اولین نفری بود كه درباره احمدی گفت، بدون اینكه از خاطراتش بگوید نكته‌های جذابی را از احمدی و شعرهایش گفت. ‌
آغداشلو گفت: <من درباره احمدرضا احمدی تا به حال كوتاهی نكرده‌ام. او یكی ازدوستان قدیمی من است. تا به حال در ۴ بزرگداشت او سخنرانی كرده‌ام، در فیلمی كه درباره‌اش بود، بازی كردم و حداقل ۱۰ مقاله برایش نوشتم. او یكی از شایسته‌ترین و تجلیل‌شده‌ترین شاعران نسل خویش است.>
این دوست سالیان گفت: <احمدی شاعری است كه هرگز دوران نزول و سكوت و در واقع توقف فعالیت نداشته است. این زنده ماندن نشانه هنرمندی است كه گزند نمی‌بیند. روح ظریف او جا داشته كه از لمس مرگ خاموش نشده. او همیشه كار می‌كرده و شعر ناب و خالصش مانند نجوایی طولا‌نی می‌ماند. احمدی در طول ۴۵ سال به تدریج شعر خود را به كمال رساند. شعرهای او راهی پر پیچ‌و‌خم را طی كرد تا توانست به موفقیتی صعودی دست یابد. شخصیت احمدرضا احمدی قوام‌یافته و غنی است و او با اشراف به جهان پیرامون خود می‌نگرد. با شعرهای او نگاه كردن به دنیا را یاد گرفتم. شعرهای او و سعدی شعرهای بالینی من هستند.>
آغداشلو در پایان گفت: <خدا او را برای ما نگه دارد، تعداد كتاب‌هایش را زیاد كند، عمرش همچنان زیاد، زبانش همچنان تلخ و گزنده، قهرهایش كوتاه و مهربانی‌هایش درازمدت باد.>
● در شعرهای دهه ۳۰ بسته شد
محمد حقوقی، شاعر و منتقد ادبی، با اینكه بیمار بود در مراسم حاضر شده بود و از همه چیز گفت؛ از اختلا‌ف‌های بین شاعران در آن سالیان دور دهه ۴۰، از برخورد با اولین كتاب احمدی (طرح)، از طنزهای زبانی شعر احمدی و از خاطرات گذشته و حال. ‌
به عقیده حقوقی: <كتاب احمدی با وجود اینكه اولین اثر وی به شمار می‌آمد در دهه ۳۰ را بست و دیگران را در پشت این دروازه قرار داد. انتشار این مجموعه تنها یك اعلا‌م حضور بود اما احمدی با ورود خود تاثیر مستقیم و فوق‌العاده‌ای بر شعر فارسی گذاشت. همه می‌خواستند بدانند این شاعر بعدا چه كار می‌كند و در آن سال‌ها شعر بیژن الهی و احمدرضا احمدی با هم به رقابت می‌پرداختند. این دو با هم متفاوت بودند و فرق داشتند.>
حقوقی در وصف طنز احمدی گفت: <شعرهای او وابسته به هیچ اسطوره‌ای نبود، عریان عریان بود. او وقتی حرف می‌زد شعر می‌گفت، می‌توانستی با كمی دستكاری آن را به شعری طنزآمیز تبدیل كنی. به نظر من اولین كسی بود كه شعر فرامعنا گفت. او مبانی تئوریك را در ذهنش تسویه می‌كرد و به صورت شعر می‌گفت.>
حقوقی در بخشی از صحبت‌هایش گفت: <شعر احمدی برای كسانی كه از سطح معمولی گذشته‌اند و در واقع قشری روشنفكر را تشكیل داده‌اند شعری جذاب است.>
● شعر غیروابسته ‌
پگاه احمدی از شاعران جوان دهه ۷۰ متنی را خواند كه بخشی از آن قبل‌تر در روزنامه چاپ شده بود. به نظر او، این كتاب به همراه عزیز من و ساعت ۱۰ صبح بود یك سه‌گانه را تشكیل می‌دهند. در عین حال یك فصل بازنگری و مرور در كتاب جدید وجود دارد كه آن را مجزا كرده است. ‌ او درباره ویژگی‌های شعر احمدرضا احمدی گفت: او از معدود شاعران با نگاهی ویژه و متفاوت است كه توانست طی سال‌ها منشاء اثر واقع شود. درباره كتاب <چای در غروب...> باید بگویم كه این كتاب كتابی كاملا‌ متفاوت است. احمدی از معدود شاعران دهه ۴۰ و ۵۰ بود كه نسل‌های بعد از خود را تحت‌الشعاع قرار داد و مدعی آفرینشی جدید در شعر شد. سطرسازی‌های بلند، تركیب پاساژهای معنایی، استفاده از زبان فاخر و عناصر ملموس و در ارتباط با جهان و... مهم‌ترین مولفه‌های شعر احمدی را تشكیل می‌دهد. در جریان شعر او به دو جریان بر‌می‌خوریم: اینكه شعر او غیروابسته بود و شعرهای خود را و همچنین مضامین آنها را از پیرامون خود می‌گرفت و با ضرورت حس و خیال پرورش‌شان می‌داد. ساده و بی‌تكلف بودن زبان هم از دیگر ویژگی‌های شعر وی بوده‌اند. شعر او شناسنامه دارد و حتی غیرشاعرانه‌ترین كلمات را در كسوت شاعرانه مزین می‌كند.
● ‌ شعر منثور ایران با احمدی آغاز شد ‌
از نظر حافظ موسوی در تاریخ ۸۰ ساله فارسی اسماعیل شاهرودی، نیما و شاملو و احمدرضا احمدی در نسل‌های بعد از خود تاثیرات بسزایی گذاشتند و در عین حال اولین شاعر شعر منثور ما است. ‌ موسوی با بیان اینكه به تازگی مقاله‌ای نگاشته و در آن به مساله نثر در شعر فارسی پرداخته است، افزود: نیما از آغاز جوانی هدفش این بوده است كه شعر را به نثر نزدیك كند. شعر باید نثر موزون باشد. ‌ موسوی تاكید كرد: <در واقع احمدی را می‌توان در این زمینه شاگرد خلف نیما دانست، البته از این نمونه‌ها در شعر هوشنگ ایرانی هم می‌توان مشاهده كرد. احمدی طبعا به پیروی از نیما كوشید تا نظم و نثر را با یكدیگر همسو كند، بنابراین شعر وی مبتنی بر نثر و كاركردهای توصیفی است. او در كاركردهای توصیفی به ساختارهای مدرنیستی دست می‌یابد و میل تقلید را در دیگر شاعران بر‌می‌انگیزد. زبانی كه وی در شعر انتخاب كرده ظرایف بسیاری دارد. شعر او همه‌جانبه است و با رویكردی گسترده و وسیع به مسائل اجتماع خود می‌نگرد.>
● مسائل فراموش نشده
قرار است به زودی ویژه‌نامه‌ای در فصلنامه گوهران مخصوص احمدرضا احمدی منتشر شود. بابك احمدی هم مقاله‌ای برای این ویژه‌نامه نوشته بود كه بخش‌هایی از آن را در مراسم خواند. ‌ منتظر بودیم بابك احمدی، از اهالی فلسفه، سخنرانی سختی ارائه دهد، اما او سختی‌ها را آسان كرده بود و به توضیح رابطه شخصی‌اش با شعر احمدرضا احمدی پرداخت؛ خاطراتی كه از خلا‌ل خاطره‌ها و تجربه‌هایش روایت می‌شد و بسیار جذاب بود. او از دغدغه‌های فراموش نشده اجتماعی احمدی هم گفت.
● خیلی كوتاه ‌
احمدرضا احمدی هم به همراه ماهور (دخترش) و شهره (همسر غمگین و مهربانش) در مراسم حضور داشت. او در پایان یكی از اشعار خود را با نام <تو در باد آشفته‌ای> روخوانی كرد، هرچند در طول مراسم هر آن كس كه برای صحبت می‌آمد یكی از اشعار او را می‌خواند.

گیسو فغفوری

منبع : روزنامه اعتماد ملی