پول نفت یا دموکراسی؟

هنوز به طور قاطع مشخص نیست که چه سخن، اصطلاح، یا کلمه یی هنگامی که از زبان کدام شخصیت سیاسی یا مسوول بلندپایه صادر می شود بازتاب گسترده یی در جامعه خواهد داشت؟
بر همین اساس بسیار اتفاق می افتد که یک چهره شاخص بدون توجه به عواقب یک اظهارنظر سخنی بر زبان جاری می سازد و ناگهان با چنان بازتاب گسترده یی در جامعه مواجه می شود که ناگزیر از آن در می گذرد و باز هم مشاهده شده است که سخنی با استقبال گسترده مردم روبه رو می شود در صورتی که صاحب سخن اصلاً میزان این استقبال را حتی حدس نمی زده است. در واقع سیاستمداران پیروز کسانی هستند که ذائقه مردم را به خوبی تشخیص داده شعار و برنامه یی را متناسب با محدودیت ها و شرایط روز و موافق با تمایلات معقول جامعه ارائه نمایند. در این راستا زیرکان عرصه قدرت گاهی از یک جمله یا اصطلاح پایه های یک ظفر و فتح عظیم را فراهم می آورند، و گاهی به غفلتی و به سخنی مقدمات یک هزیمت بزرگ چیده می شود.
سخنان و برنامه های سیدمحمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری به رغم پیش بینی ها با استقبالی گسترده روبه رو شد و به خلق حماسه دوم خرداد منجر گردید ولی همین رویکرد سال ها بعد از حمایت آنچنانی برخوردار نشد که باعث فشار افکار عمومی جهت عدم رد صلاحیت گسترده اصلاح طلبان شود.
در حال حاضر اصلاح طلبان پس از تقبل شکست های سنگین و با ایمان به برنامه ها و شعارهای خود و در اوج محرومیت رسانه یی بیشتر از هر زمان دیگر نیازمند دقت و وسواس روی سخنان خود هستند چه اینکه اگر شعار و حرف یا سخنی که در جامعه دارای بازتاب منفی است از آنها منتشر شود امکان توضیح پیرامون آن چندان وجود ندارد و رسانه های پرتعداد و مختلف محافظه کار به محض رویت کوچکترین نقطه ضعفی چنان بر آن تمرکز می کنند که بعضاً هوش ها و عقل ها را توان مقاومت در مقابل آن نیست.
اکنون اصلاح طلبان به درستی دریافته اند که صحت شعارها و برنامه ها بدون ترجمه صحیح آن در جامعه و بدون اولویت بندی مردم پسند و فارق از نیازهای ملموس جامعه اگر کاری آرمانی باشد به هیچ وجه دارای عقلانیت سیاسی نیست.
مسلماً مردمی که در تنگنای معیشت هستند قبل از هر چیز طالب بسامانی زندگی خویشند کما اینکه این قاعده ساده در مورد بسیاری از بزرگان و صاحب نظران و آزادیخواهان هم صدق می کند.
«در واقع یک انسان نوعی اگر میان نان و آزادی مخیر شود نان را بر می گزیند تا زنده بماند و آزادی بخواهد، منتها در زمانه ما از طریق آزادی و دموکراسی بهتر می توان نان مطمئن و عادلانه تری را تصاحب کرد.»
این معنا هنوز در جامعه ما جا نیفتاده است و اصلاح طلبان راه بسیاری در پیش دارند تا فواید مستقیم و غیرمستقیم دموکراسی را برای مردم شرح دهند؛ فوایدی که بعضاً در درازمدت حاصل خواهد آمد و در حال حاضر تصرف مستقیمی در زندگی روزمره مردم ندارد.
اینکه بردن پول نفت روی سفره مردم به سرعت در جامعه طنین افکند و شنیده شد بیشتر حاکی از غفلت از نیازهای اولیه یی بود که حتماً باید به جدیت روی آن کار می شد. والا قالب این سخن چیزی نبود که اکنون اصلاح طلبان بدان تمسک کنند و بگویند؛ «به جای پول نفت دموکراسی را روی سفره مردم می بریم.» این شعار یک اشتباه استراتژیک است و خدا کند که هیچ کس آن را به حساب اصلاح طلبان اصلی نگذارد چرا که ایجاد تقابل میان رفاه مردم با دموکراسی مثل ایجاد تقابل میان دین و مردم سالاری و آزادی است.
این اشتباه اگرچه در حال حاضر از سوی بزرگان اصلاح طلب صورت نگرفته ولی به اندکی ممکن است این معنا را در جامعه نفوذ دهد که گویی هنوز هم اصلاح طلبان روشنفکرند، مطالبات قشری از اقشار را مدنظر دارند و آزادی و دموکراسی را به قیمت زحمت و مشقت توده های مردم طالبند. اگر در دوران اصلاحات آن همه تلاش ها و زحمات اقتصادی و پیشرفت ها و توسعه ها در ویترین دولت و مجلس و روزنامه های اصلاح طلب قرار می گرفت و بالاتر از آن نیازهای روزمره و مقطعی توده ها هم در برنامه های کوتاه و میان مدت در حد توان برآورده می شد، قطعاً توسعه سیاسی خواستنی تر و توفیقش عملی تر بود. ضمن اینکه تمرکز محافظه کاران روی معیشت مردم از اثر فرو می افتاد.
نگاهی به برنامه های اعلامی ائتلاف اصلاح طلبان در شورای شهر گویای شناختی ارتقا یافته از طبیعت مردمان و احوال خانواده های ایرانی است. این شناخت قابل تعمیم و تعمیق و تاکید است. اگر هزار بار گفته شود که زندگی آرام و امن و پرنشاط از طریق دموکراسی دست یافتنی تر و عدالت با آزادی اجرایی تر و رفع نیازهای یومیه مردم با مردم سالاری دائمی تر است، کم گفته شده است. دوران برنامه های تک بعدی باید سپری شود.
جامعه ما به برنامه های جامع نیازمند است، معنویت به همراه آسایش و عدالت با آزادی همه با هم خواستنی هستند و هیچ اشکال نیست اگر ضمن تعقیب درازمدت توسعه متوازن به مردم وام داده شود، خیابان هایشان آسفالت گردد و شیر و شکری به سفره هایشان افزوده شود. راستی اگر دموکراسی را به سفره های مردم ببریم تکلیف پول نفت چه می شود؟

منبع : روزنامه اعتماد