تئاتر انقلاب / انقلاب تئاتر

در مورد انقلاب و تئاتر انقلابی ،با توجه به این که رشد کمی و کیفی تئاتر مذهبی در سال‌های اخیر چشمگیرتر بوده است،می توان گفت همه هنرها ، به خصوص تئاتر، بزرگترین نقش را در آگاهی عمومی و زمینه سازی برای انقلاب ها ایفا می کنند . پیش از انقلاب اسلامی،‌ تئاتر مذهبی آهسته آهسته و کم رنگ از سوی برخی از هنرمندان کشورمان پیگیری می‌شد که این حرکت خودجوش که در آن دوران به هیچ وجه سفارشی نبود، پس از انقلاب اسلامی ایران، از طریق مساجد، کانون‌های فرهنگی مذهبی،‌ مدارس و بسیج و سپاه و حوزه هنری تبلیغات اسلامی پیگیری شد وتوانست به رشد کمی بسیاری دست پیدا کند.
در این دوره زمانی، مطرح شدن مسایل مذهبی ملاک بود و تئاتر، راهی بسیار مناسب برای آموزش احکام و فرامین دینی به عموم بود. بنابراین تئاتر مذهبی آغازین پس از انقلاب، کاملاً ساده و آموزشی بود تا در فضای مذهبی باز آن زمان، هر آن‌چه پیش از انقلاب ممنوع شده بود به عنوان شعائر مذهبی در اختیار عموم قرار دهد.
در زمان جنگ، باورهای مذهبی مانند ایثار،‌ جهاد، ‌شهادت و ...جزء مضامین تئاترهای مذهبی شدند، تا از این طریق آدم‌ها برای حضور در جنگ آمادگی ذهنی و روانی بیشتری پیدا کنند. تعداد این آثار زیاد بود و در هر مدرسه و مسجد و جبهه‌ای می‌شد این نوع کارها را با حضور رزمندگان،‌ دانش‌آموزان،‌ دانشجویان و غیره دید. این نوع تئاتر،اثری ساده مردمی شده بود و در بین توده‌ها به دنبال اهداف انقلابی و تبلیغی بود و رفته رفته با پایان گرفتن جنگ از رونق افتاد. اما هنوز هم رگه‌هایی از آن را در تئاتر دفاع مقدس می‌بینیم، که شاید این بار سادگی و آموزشی بودن و تبلیغی شدنش جزء آسیب‌های آن به شمار آید. اما روزگاری جزء لاینفک آن تئاترها به شمار می‌آمد.
می توان برداشت کرد که پیشرفت در همه چیز به خصوص هنر، نتیجه تحولات مثبت جامعه و انقلابهاست که هنر تئاتر نیز از این جریان برخوردار می شود.تئاتر انقلابی،مذهبی،دفاع مقدس و ... پس از پیروزی انقلاب اسلامی به اوج شکوفایی خود دست پیدا کرد.البته همیشه تئاتر متاثر از یک جریان سیاسی اجتماعی نیست بلکه گاهی خود تئاتر نیزمی توانند جریان ساز باشد،که در طول تاریخ پس از انقلاب ،شاهد این گونه آثار بوده ایم.
ارائه دادن تعریفی مشخص برای تئاتر کاری بسیار دشوار است به دلیل این که تفاوت در هویت انقلاب ها، ما را در ارائه یک تعریف واحد از تئاتر انقلاب دچار مشکل می کند اما در یک تعریف کلی می توان گفت که تئاتر انقلاب، تئاتری است که بر مبنای بستری سیاسی، فلسفی و ایدئولوژیک نقش خود را در آگاهی بخشی ، تبیین اصول انقلاب و ترویج اندیشه های انقلاب در بستر مبارزه جویانه ایفا می کند.
پس از گذشت سالیان متمادی از انقلاب ها می توانیم به معیارها و شروطی برای انقلابی بودن تئاتراشاره کنیم. شرط اول و از همه مهمتر این گونه آثار،وجود نیروهایی است که ضرورت انقلاب را ایجاد کند ودر مقابل آن ها نیروهایی که برای بروز اشکال در کار گروه اول اعتراض کنند به طوری که امکان مصالحه بین دو نیروی یاد شده وجود نداشته باشد.
اگر تئاتربه معنی واقعی در جامعه ای وجود داشته باشد و مردم آن جا قابلیت های آن را بشناسند و در کنار آن ها هنرمندانی معتقد و متعهد به انقلاب حضور داشته باشند،تئاتر انقلاب می تواند از رشد کمی و کیفی بیشتری برخوردار شود.
چیزی که در این میان ایجاد مشکل می کند این است که اکثرمتون نمایشی انقلابی بر اساس تجربیات ذهنی خود هنرمندان است و شناخت دقیق ازانقلاب و انقلابیون که چند لایه و پیچیده هستند به وجود نیامده که این امر می تواند لطمه ای بزرگ بر پیکر این گونه تئاتری وارد کند.
حضور انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس به مدیریت حسین مسافرآستانه در میان سایر انجمن های تئاتری در ایران که دارای کانون های متفاوتی است و پشتیبانی آن ها از تئاترهای دفاع مقدس و انقلابی، کمک قابل ملاحظه ای برای هنرمندان تئاتری است که علاقمند به دنبال کردن این گونه تئاتری هستند و می تواند راهگشای بسیاری از موانع و مشکلات هنرمندان باشد و آن ها را در جهت بالا بردن سطح کیفی آثار کمک کند.

منبع : برنا نیوز