فاصله با استانداردهای جهانی

فناوری اطلاعات و ارتباطات و زیرساخت های مخابراتی در اقتصاد كنونی جهان و كشورهای مختلف، اهمیت دوچندانی یافته اند.
در ایران، بخش مخابرات طی یك دهه اخیر رشد چشمگیری یافته، حال آنكه فناوری اطلاعات در كشورمان نسبت به متوسط جهانی از شرایط مطلوبی برخوردار نیست. بی گمان تحقق اهداف چشم انداز ۲۰ ساله كشور مستلزم توسعه فراوان زیرساخت های مخابراتی و ارتباطی كشور است. طی سالهای گذشته سرمایه گذاری قابل توجهی در بخش زیرساخت های مخابراتی كشور شده است و به منظور توسعه همگام بخش های مختلف اقتصادی، افزایش سرمایه گذاری در این بخش، ضروری به نظر می رسد. با این وجود، بخش مخابرات كشور همچنان با مشكلات و نواقص مهمی روبه رو است و در برخی موارد، این بخش با عقب ماندگی فاحشی نسبت به استانداردهای جهانی روبه رو است.
به منظور اطلاع از آخرین وضعیت صنعت مخابرات ایران و چالش ها و محدودیت های آن با وفا غفاریان رئیس هیات مدیره شركت مخابرات گفت وگو كرده ایم.
▪ ارزیابی شما از شرایط امروز مخابرات در ایران چیست و چه چشم اندازی از آینده دارید؟
- هر یك از برنامه های كلان كشور در بخش مخابرات شاخص های كمی و كیفی خاص خود را داشته و دارد.
براین اساس دولت گذشته معطوف به توسعه زیرساخت ها بود. به همین دلیل زیرساخت نسبتاً گسترده ای امروز در كشور وجود دارد و بالغ بر ۵۰ كیلومتر فیبر نوری در كشور وجود دارد. این شبكه زیرساخت بسیار خوبی است. امروز اغلب فعالیت ها براساس این زیرساخت ها انجام می شود. در عین حال توسعه همین زیرساخت نیز در برنامه های دولت نهم است. بسیاری از اقداماتی كه امروز به راحتی انجام می شود ناشی از وجود یك زیرساخت مناسب است. اگر امروز امكان واگذاری تلفن همراه به راحتی ممكن است به دلیل همین زیرساخت است.
اگر امروز امكان تقویت ارتباطات بین شهری وجود دارد به اتكای این زیرساخت است. اگر می توانیم رومینگ های بیشتری با كشورهای دیگر برای ارتباطات تلفن همراه داشته باشیم به دلیل وجود زیرساخت های مناسب است. ما نخستین كاری كه در بخش مخابرات انجام دادیم یك برنامه ریزی بود. شاخص هایی در برنامه ۵ ساله چهارم دیده شده بود كه باید به برنامه عملیاتی تبدیل می شد تا هر سال به سوی آن پیش برویم.
محورهای اصلی را انتخاب كردیم. محورها را با ساز و كارهای اجرایی هماهنگ كردیم و از آبان ماه اجرای آن را شروع كرده ایم. محورها به طور عمده متوجه كاربردی بودن برای مردم است. برای مثال یكی از محورها به روزرسانی تلفن ثابت در كشور است. امروز برای دریافت یك خط تلفن در كشور باید ثبت نام كرد و برای یك تا دو سال در نوبت ماند.
در بدو شروع كار ۵ استان را به روز واگذار می كردیم و برنامه ای برای به روز شدن ۳۰ استان در كشور را ارائه كردیم تا پایان برنامه عملی شود. این برنامه با دستور رئیس جمهوری به سال ۸۵ محدود شده است و باید در ۳۰ استان واگذاری تلفن به روز شود.
▪به نظر شما این كار در مدت باقی مانده سال جاری عملی است؟
- امروز در ماه پنجم سال هستیم و از كل استان های كشور ۱۵ استان به روز است و طبق برنامه ای كه ماهانه كنترل می شود امیدواریم كه درهمه استان ها از جمله استان تهران كه از پرتراكم ترین شهرهاست واگذاری تلفن به روز شود.
▪ آیا این به روزرسانی مداوم و طولانی است یا در یك محدوده زمانی كوتاه رخ خواهد داد و سقف ظرفیت سازی برای واگذاری به میزانی هست كه از میزان تقاضا بالاتر و در طولانی مدت تداوم داشته باشد؟
- هدف ما همین است، همه مسئولان استان ها و مسئولان مناطق در تهران براساس مكانیسمی كه تهیه شده است وظیفه دارند كه برای منطقه خود آگهی واگذاری منتشر كنند و متقاضی جذب كنند و هر سه ماه یك بار گزارش قدیمی ترین فیش واگذار شده را بدهند كه نباید بیشتر از یكی دو هفته باشد. امروز در ۱۵ استان و برخی مناطق تهران به همین ترتیب عمل می شود.
در فاز اول، عقب ماندگی ها را جبران می كنیم و رشد عرضه را به میزانی می رسانیم كه متقاضی هایی كه در صف هستند را از شرایط جاری خارج كنیم و ۱۰ درصد ظرفیت نیز برای متقاضیان جدید ایجاد كنیم كه در سال ۸۵ عملیاتی می شود و از سال ۸۶ برنامه تداوم و حفظ این شرایط را دنبال می كنیم.
مشابه همین هدف گذاری ها در تلفن همراه دنبال می شود. طبق برنامه ۵ ساله ضریب نفوذ تلفن همراه ۳۵ درصد پیش بینی شده و تا پایان برنامه باید از هر ده نفر ۵/۳ نفر داشته باشند. یعنی تا پایان برنامه چهارم باید ۵/۲۴ میلیون نفر تلفن همراه داشته باشند. البته هدف ما این است كه تا پایان برنامه همه كسانی كه متقاضی تلفن همراه هستند از این خدمات بهره مند شوند.
به همین دلیل فشار برای راه اندازی اپراتور دوم و اپراتور سوم و توسعه فعالیت تلفن اعتباری تالیا را تشدید كرده ایم و اپراتور اول را به سوی واگذاری سیم كارت های بیشتر تشویق می كنیم. در حال حاضر ضریب نفوذ در تهران ۵۰درصد است، یعنی از هر دو نفر یك نفر تلفن همراه دارد. به همین دلیل پیش فروش سیم كارت در سال ۸۴ در تهران حدود ۵۰ درصد كاهش داشت. قصد داریم كه تا پایان برنامه، واگذاری تلفن همراه نیز به روز شود.
▪در این بخش نیز احتمال تجدیدنظر و كاهش زمان به دستور رئیس جمهوری را پیش بینی می كنید؟
- در بحث ارتباطات سیار كار از نظر فنی پیچیده تر است و از بازار آن نیز برآورد صحیحی نداریم. در تلفن ثابت تا حدی بازار مشخص تر است، ولی در مورد تلفن همراه هر وقت ثبت نام می كنیم، می فهمیم كه وضع چگونه است و در طول دو قرعه كشی راه های شناخت بازار به روی ما بسته است.
▪ بررسی هایی از نظر بازارسنجی و نظرسنجی انجام نمی دهید؟
- این كارها را كرده ایم، ولی اطلاعات به دست آمده با تقاضای واقعی همخوانی ندارد و بعد از ثبت نام، این اطلاعات باطل می شود.
▪وضع این بازار در حال حاضر چگونه است؟
- ما در وقت مقرر ثبت نام كردیم و قرعه كشی برای نوبت واگذاری انجام شده و كار طبق برنامه دنبال می شود. توزیع سیم كارت ها به موقع آغاز شده است و امروز كه ماه چهارم توزیع سیم كارت ها است، تقریباً دو برابر اولویت و نوبت قرعه كشی ها، سیم كارت توزیع كرده ایم. در اردیبهشت طبق برنامه، واگذاری نباید شروع می شد، ولی ۲۳۵ شهر را واگذار كردیم. در خرداد ماه كه دو اولویت بود یعنی ۱۶۰ هزار سیم كارت واگذار كردیم و ۱۵۵ شهر دیگر را خاتمه دادیم.
كار واگذاری سریع تر شده و هدف ما تسریع اجرای برنامه است و حتی جلوتر از برنامه تا تقاضای موجود را پاسخ دهیم.
▪ اولویت دیگر برنامه شما چیست؟
- توسعه مخابرات روستایی از دیگر اولویت های ماست. ۴۸ هزار شهر ما امروز مخابرات روستایی دارند. سال گذشته سه هزار روستا دارای ارتباطات مخابراتی شد. جمع این روستاها و آبادی ها ۶۸ هزار تاست و ۲۰ هزار تا باقی مانده كه روند آن با سرعت ادامه می یابد و در طول چهار سال این اهداف كلی در تلفن ثابت، تلفن همراه و مخابرات روستایی پیگیری می شود.
▪ در مورد كیفیت ارتباطات همراه كار ویژه ای دنبال نمی شود؟
- یكی از محورهای مهم، مسئله كیفیت تلفن همراه است كه در قالب توسعه كمی تلفن همراه دیده شده و در طول برنامه این مسئله نیز دنبال می شود و باید حتماً آن را به حد استاندارد برسانیم.
▪ در مورد كیفیت و استاندارد خیلی بحث شده، توضیحی در مورد اینكه استاندارد ما و استانداردهای جهانی ؛ چیست ، داده نشده است. متاسفانه در این زمینه اطلاع رسانی درستی انجام نمی شود و عدم اطلاع استفاده كنندگان از این خدمات برای آنان سوءتفاهم ایجاد می كند.
- كیفیت شبكه تلفن همراه دو بعد دارد؛ یكی بعد اعداد و ارقام و آمار است و بعد دیگر عملكردی است كه مردم شاهد آن هستند. میان این دو فاصله است. در بعد اعداد و ارقام یك شاخص این است كه چند درصد از مكالمات ما به طور ناخواسته قطع می شود. این باید زیر ۲درصد باشد، یعنی از صد تماس، دو تماس قطع شود. در حال حاضر در ایران این ۴درصد است.
دوم این است كه از هر صد شماره گیری باید ۵ مورد ناموفق باشد كه ما در این مورد هم ۴ الی ۵ درصد عقب هستیم. شاخص های ما به طور عمومی به لحاظ فنی ۴ الی ۵ درصد با استانداردها متفاوت است، ولی آنچه كه مردم احساس می كنند بالاتر است، چرا كه شبكه همراه یك شبكه پویاست و مثل تلفن ثابت نیست كه خراب و یا سالم است. وقتی یك منطقه خراب است همه در آن نقطه با مشكل روبه رو هستند. بنابراین اگر مشكل به طور متوسط ۴ درصد است در این منطقه صددرصد است و هر كس كه با این منطقه تماس می گیرد ارتباط برقرار نمی شود. بنابراین ۴ درصد اختلاف ما با معیارهای جهانی بسیار زیاد است و این اختلاف باید كاهش یابد و به نزدیك دهم درصد برسد تا مشكل برطرف شود و همزمان با توسعه مشكلات نیز رفع شود.
▪در زمینه فناوری اطلاعات چه برنامه هایی دارید؟
- در این زمینه به دنبال ارتباطات پرسرعت هستیم. ارتباطات از طریق شماره گیری تقریباً گسترده شده است، ولی مطلوب نیست و باید سریع تر شود. در حال حاضر از دانشگاه ها شروع كرده ایم و دانشگاه ها را به شبكه فیبر نوری متصل می كنیم و پهنای باند اینترنت پرسرعت در اختیار آنان قرار می دهیم.
▪كار را شما دنبال می كنید یا بخش خصوصی؟
- كارهای علمی و آموزشی را خودمان انجام می دهیم، ولی خدمات مربوط به دیگر بخش ها را به عهده شركت های خصوصی گذاشته ایم. این كار را برنامه ریزی كرده ایم كه علاوه بر ارائه خدمات اینترنتی خدمات ارزش افزوده ای را نیز ارائه كنیم؛ مثل آموزش راه دور و یا خدمات مورد نیاز سرگرمی و نمایش فیلم و غیره.
مخاطب می تواند انتخاب كند و از طریق دستگاه تلویزیون از آن استفاده كند. كار آزمایشی آن انجام شده و زمستان امسال در محدوده ای از تهران مرحله دوم آن انجام می شود و از اول سال آینده فراخوان عمومی برای اشتراك و ارائه خدمات را آغاز می كنیم. ما زیرساخت را آماده می كنیم و خدمات عمومی را شركت های خصوصی ارائه می كنند.
▪ نحوه استفاده از آن چگونه است؟ در واقع یك شبكه ارائه خدمات و سرگرمی است؟
- یك اتصال به متقاضیان داده می شود و با استفاده از شبكه موجود هم امكان استفاده از تلفن هست، هم خط اینترنت سریع و هم خدمات پیشرفته ارتباطی را ارائه می كند.
با توجه به اینكه تلویزیون در همه خانه ها وجود دارد و افراد می توانند همه كارهایی را كه روی اینترنت انجام می دهند از طریق دستگاه تلویزیون نیز انجام دهند، كار قابل توجهی است. این ارتباط از طریق سیم موجود تلفن برقرار می شود و تجهیزاتی نیز در دو سوی این خط نصب می شود كه افراد می توانند از خدمات مختلفی استفاده كنند. این كار بعد اقتصادی و فرهنگی دارد و در ایجاد شغل نقش خواهد داشت. در فازهای بعدی در تبریز، اصفهان، شیراز و مشهد پس از تهران آغاز می شود و به تدریج كمیت آن اضافه می شود. البته هزینه كمی دارد كه برای همه خانواده ها قابل استفاده است.●بحران نیروی انسانی
▪ برای پیشبرد برنامه های فناوری اطلاعات با چالش هایی مواجه هستید كه به طور معمول سرمایه و تكنولوژی است. در زمینه نیروی انسانی با توجه به جوان بودن جمعیت و بیكاری، نباید مشكلی داشته باشید؟
-به دو نكته اساسی اشاره كردید ولی نباید از نیروی انسانی غافل شویم. به نظر من مخابرات سازمانی است كه با فناوری روز كار می كند و نمی تواند حتی یك گام از جهان عقب باشد. این مسئله موجب شده كه یكی از مشكلات ما منابع انسانی متخصص باشد. در فناوری های قدیمی مشكل نداریم، ولی در فناوری های پیشرفته عقب افتادگی در كل دانشگاه های كشور داریم و طبیعی است كه تبعات آن كمبود نیروست.
اگر بپرسید كدام مانع و گلوگاه برای ما مهم تر و آزاردهنده است، منابع انسانی است و به شدت در این مورد مشكل داریم.
▪ وزارت ارتباطات سال هاست كه دانشكده ای دارد و این اقدام برای پیشگیری از چنین مشكلی ایجاد شده است، چرا این خلاء نیروی انسانی باید بوجود بیاید؟
- این دانشكده هم عقب افتادگی جدی دارد و نكته مهمی كه باید اشاره كنم این است كه تا زمانی كه دانشكده همپای رشد ارتباطات كشور حركت می كرد، ما مشكلی نداشتیم ولی امروز داریم.
▪چرا این اتفاق رخ داده است؟
- ریشه یابی این مسئله دشوار است، ولی به هر حال امروز یك گلوگاه مهم در توسعه تكنولوژی ارتباطی همین نیروی انسانی است.
▪ در ایران ما به طور بالقوه مشكل نیروی انسانی نداریم، وجود جمعیت جوان سرمایه ای است كه می تواند در این زمینه كارآمد باشد ولی مدیریت و برنامه ریزی می خواهد. چه برنامه ای برای این جمعیت دارید؟
- همین طور است، ما برنامه ریزی هایی كردیم و با چند دانشگاه معتبر كشور مذاكره كرده ایم تا این مسئله حل شود. با كشورهای خارجی نیز مذاكراتی كرده ایم تا یك همكاری سه جانبه در این زمینه انجام شود.زیرساخت ها را ما انجام می دهیم، شركت ها و شریك خارجی به ما تجهیزات آموزشی را می دهند و دانشگاه ها نیز كار آموزش را انجام می دهند.
▪ به كجا رسیده اید؟
- در حال مذاكره هستیم. امیدواریم به شرایطی برسیم كه دانشگاه همپای ما حركت كند و نیازهای ما را پاسخ دهد.
▪ كشورها و شركت های خارجی را می توانید نام ببرید؟
- نه، هنوز در حال مذاكره هستیم و بهتر است كه در این مورد كمی صبر كنیم. ولی همه آمادگی خود را اعلام كرده اند و امیدواریم كه كار خوبی آغاز شود. البته ما وارد كار آموزش نمی شویم و قصد نداریم كه وارد شویم.
▪ در زمینه بودجه و سرمایه گذاری مشكلی وجود ندارد؟
- ما در حال حاضر در مورد تأمین سرمایه مشكلی نداریم، ولی بازده سرمایه گذاری مشكل جدی است.شركت های مخابرات اغلب سودده هستند و در مورد تأمین سرمایه مشكلی وجود ندارد، ولی سرمایه گذاری ها باید بازده داشته باشد و در زمینه ارزیابی طرح ها مشكل وجود دارد. اطلاعات كافی و مناسبی از شرایط بازار كشور در بخش مخابرات وجود ندارد و این یك مشكل اساسی است.
▪ به دلیل تحریم ها در مورد واردات تكنولوژی از خارج در برخی بخش ها با مشكلاتی مواجه بوده و هستیم. در بخش مخابرات در حال حاضر چنین مشكلی وجود ندارد؟
- برای تأمین تجهیزات مورد نیاز هیچ مشكلی نداریم. در صورت تشدید تحریم ها به دلیل پرونده هسته ای نیز این مسئله می تواند به توسعه فعالیت های تولیدی در كشور منجر شود و بخش هایی كه به دلیل واردات از تولید بازمانده اند، فعال شوند.
▪ برای خصوصی سازی در بخش مخابرات از گذشته برنامه ریزی شده و مطالعات و ارزیابی هایی انجام شده ، ابلاغ سیاست های اصل ۴۴ برای واگذاری شركت های دولتی نیز این روند را ناگزیر و اجباری كرده است، در این زمینه چه روندی طی خواهد شد؟
- از شركت های مخابرات استان ها ارزیابی دقیقی انجام شده و تصویر روشنی از این شركت ها داریم. شركت هایی كه در استان های بزرگ هستند و ضریب نفوذ تلفن بالاست، شركت های سوددهی هستند و شركت هایی كه در مناطق كم جمعیت با ضریب نفوذ پایین قرار دارند، زیان ده.
اطلاعات دقیقی از میزان استفاده تلفن در هر بخش كشور به دست آمده و حتی مشخص است كه مثلاً بیشترین استفاده از تلفن در استان فارس انجام می شود و كمترین میزان استفاده در آذربایجان شرقی.
▪ امروز در چه مرحله ای هستید؟
- ما چند شركت داریم كه بسیار سود آورند از جمله شركت ارتباطات سیار. این شركت ها ولی از سال ۸۴ تشكیل شده اند و طبق قانون ورود این شركت ها به بورس بدون سه سال سابقه سودآوری ممكن نیست.این امر ضرورت انتظار برای رسیدن به مهلت سه سال را ایجاب می كند.شركت های استانی اما قدمت دارند و امكان واگذاری و ورود به بورس را دارند. ولی از نظر سودآوری باید بررسی شوند و روند واگذاری آنها را مشخص كرد. علاوه بر این باید این مسئله به صورتی انجام شود كه شبكه زیرساخت مجزا شود.
▪چه برنامه ای دارید؟
- در حال بررسی گزینه ها و راهكارهای مناسب هستیم.
▪ زمانبندی برای واگذاری ها نمی توانید اعلام كنید؟
- هنوز به این مرحله نرسیده ایم. شركت های بزرگ و سودده باید تا سال ۸۶ در انتظار باشند و شركت های استانی نیاز به راهكارها و مصوبات قانونی دارند. فكر می كنم كه در طول برنامه چهارم این امر رخ دهد.
▪ در مورد واگذاری و ایجاد فضا برای ورود بخش خصوصی به فعالیت های مخابراتی چه فعالیتی انجام داده اید؟
- دو قسمت دارد؛ یكی بحث پیمانكاری است كه ما در حال حاضر برخی خدمات را به بخش خصوصی واگذار كرده ایم. اجرای شبكه در اغلب مراكز خصوصی است. نصب و نگهداری در اختیار بخش خصوصی است.بحث دیگر اپراتوری است كه خدمات ارائه می كنند. اینها دیگر پیمانكار نیستند كه نمونه بارز آن اپراتور دوم است و تعداد زیادی شركت های خدمات اینترنتی فعالیت می كنند كه فعال هستند. علاوه بر این به تعدادی شركت های ارائه دهنده خدمات تلفن ثابت نیز پروانه داده ایم كه فعال هستند. مثلاً در كرج ولی فعال نیستند.
▪ به نظر می رسد كه تعرفه، مسئله اصلی است. اگر بخش ارتباطات سودآور نباشد انگیزه فعالیت وجود ندارد، به نظر می رسد كه مشكل نیروی انسانی متخصص هم به همین دلیل باشد؟
- در برخی موارد این امر رعایت شده است. مثل اپراتور دوم اجازه تعرفه بالاتر انجام شده است. ولی در مورد ثابت نه. دلیل این است كه تعرفه تلفن ثابت در سبد خانوارها نقش دارد و تغییر این تعرفه ها حساس است. اگر تغییری در تعرفه ها اعمال شود، باید با دقت انجام شود.
▪ اپراتور دوم چه شرایطی دارد؟ امروز پس از مدت ها تاخیر در آغاز كار آن و انتظار مردم برای ارائه سیم كارت های ۱۵۰هزارتومانی چه خبری برای مردم دارید؟
- اپراتور دوم جزو برنامه و در حال راه اندازی است. در قانون برنامه پیش بینی شده بود و ما نمی توانستیم از آن اجتناب كنیم. علاوه بر این، در رسیدن به ضریب نفوذ تلفن سیار طبق قانون فعالیت آن ضروری است. به رغم همه مشكلات كه در اغلب كشورها رخ داده، ما این كار را دنبال می كنیم و با نظارت دقیق در پی اجرایی شدن آن هستیم. حتی اپراتور سوم را نیز باید با سرعت دنبال كنیم كه در وقت تعیین شده فعال شود.▪ وظیفه شما به عنوان دولت، ایجاد یك بازار رقابتی با خدمات متنوع است. یك بازار رقابتی فعال به شرایط مطلوب منجر می شود و خدمات با قیمت مناسب به همه متقاضیان ارائه می شود. چرا در رسیدن به این شرایط در ارتباطات سیار، حركت كند است؟
- كار نو همیشه چالش دارد. كار اپراتوری دوم با ابعاد سیاسی، اقتصادی و امنیتی مواجه شد و جالب است كه موارد مشابهی در اپراتوری سوم آفریقای جنوبی رخ داده است كه شباهت زیادی به ایران داشت.اپراتور دوم یك تصمیم كشوری بود و با چالش گسترده ای مواجه شد كه احتمال برخوردهای مشابه در مورد اپراتور سوم رخ دهد. البته امیدواریم حساسیت ها كمتر شود و این روند سریع تر باشد و تجربه اپراتور دوم به آن كمك كند.
▪ با همه این مسائل، اپراتور دوم چه زمانی فعالیت خود را آغاز می كند؟
- طبق قرارداد، اپراتور دوم باید نه ماه پس از صدور پروانه، فعالیت خود را آغاز كند و سیم كارت را واگذار كند.كمیته نظارتی داریم كه به طور دائم در سازمان تنظیم مقررات این كار را دنبال می كند. آخرین گزارش آنان نشان می دهد كه طبق برنامه، فعالیت های خود را آغاز می كند و در طول یك سال باید دو میلیون و دویست هزار سیم كارت واگذار كند.
▪با توجه به فعالیت های انجام شده تاكنون، این كار عملی است؟
- به نظر من امكان پذیر است و نیاز به كار فشرده جدی و فعال دارد.
▪به طور طبیعی به نظر می رسد كه در نظام دولتی به شركت های طرف قرارداد دولت در بخش خصوصی خدمات مناسب ارائه نمی شود!
- در چند نقطه كار اپراتور دوم به شركت مخابرات برخورد می كند و اگر ما كار را انجام ندهیم این شركت نمی تواند كاری انجام دهد؛ از جمله استفاده از شبكه زیرساخت است. در این زمینه همكاری مناسبی انجام شده و در حال تدوین كارهای حقوقی و قراردادی هستیم و مشكل فنی و اجرایی نداریم. در مورد باند فركانس اپراتور دوم باید سازمان تنظیم مقررات، خالی بودن باند فركانس اپراتور دوم را اعلام كند ولی این باند در حال حاضر توسط تالیا استفاده می شود و باید تغییر باند دهد و به باند دیگری انتقال یابد. البته در حال حاضر هنوز به مرحله استفاده از باند نرسیده اند.
▪ البته سؤال من در مورد همه پیمانكاران و مراجعه كنندگان به بخش دولتی بود؛ فقط اپراتور دوم نبود؛ آیا تمهیداتی برای ارائه خدمات به بخش خصوصی دارید؟
- حداقل در كارهای بزرگ و قراردادهایی كه داریم كمیته های نظارتی داریم و اجازه اینگونه تاخیر ها رخ نمی دهد و هماهنگی های لازم انجام می شود.
▪ شما به مردم اطمینان می دهید كه اپراتور دوم امسال قطعاً فعال می شود؟
- ما با امیدواری زیاد اطمینان داریم كه اپراتور دوم راه می افتد و این كار را با جدیت دنبال می كنیم.
▪ یك مسأله گسترش فعالیت اپراتور اول است. پیش فروش سیم كارت چگونه و طبق چه اهدافی انجام می شود؟ این فعالیت با رقابتی شدن بازار مغایر است. اخیراً مصوبه ای داشته اید كه به دولت ارائه شده و دولت نیز تصویب كرده كه به شركت ارتباطات سیار از سوی نهادهای دولتی ۲۵متر مكان و خدمات لازم ارائه شود، در صورتی كه باید به همه شركت های طرف قرارداد دولت، این خدمات برای توسعه امكانات مخابراتی ارائه شود!
- این نكته سه بعد دارد؛ اول اینكه شركت مخابرات در كل، باید به برنامه ای كه دارد عمل كند. این شركت در مقابل تقاضای مردم قرار دارد و همه مردم در صف هستند تا سیم كارت دریافت كنند.بنابر این باید در این مورد اقدام كرد؛ چه اپراتور اول، چه دوم و چه سوم.
دوم اینكه شركت های موجود نیز در نهایت خصوصی می شوند و نیت، بزرگ كردن دولت نیست ،بلكه ارائه خدمات است. نكته سوم این است كه هیچ محدودیتی برای ارائه خدمات و توسعه شبكه نیست.در واقع رقابت در بازار نیست؛ رقابت در امكانات است. اگر همین امروز شركتی یك میلیون سیم كارت بدهد متقاضی وجود دارد.
▪ ولی كسی نمی تواند مانند اپراتور اول، سیم كارت پیش فروش كند و یك سال بعد تلفن بدهد.
- این جزو شرایط و مقررات فعالیت قانونی است كه بر عهده آنان گذاشته شده و اجازه داده نشده است، ولی این شركت ها هنوز امكانات عرضه را آماده نكرده اند. یعنی اپراتوری نیست كه امكان واگذاری داشته باشد و ما مانع آن شویم و اپراتور اول را مجاز بدانیم. فعال شدن این اپراتورها به نفع ماست و ما از آن ها حمایت می كنیم و هیچ مانعی در راه فعالیت آنان ایجاد نمی كنیم چرا كه بدون حضور آنان به ضریب نفوذ تعیین شده در شبكه تلفن همراه و ۲۴میلیون مشترك در برنامه چهارم نمی رسیم.
▪ در خدمات مخابراتی، به طور معمول، هر سال با كاهش قیمت ها و كیفیت خدمات بهتر مواجه هستیم، ولی در ایران شرایط، عكس است. البته در تلفن ثابت یك روند طی شده ولی در تلفن سیار هزینه هایی كه دریافت می شود، هر سال كاهش نمی یابد. جز ودیعه تلفن سیار، دیگر خدمات برای متقاضیان هزینه دارد. در این زمینه چه برنامه ای دارید؟
- چند نكته در این مورد وجود دارد و باید توجه كرد. اول اینكه در این بخش، هنوز خدمات اولیه را نتوانسته ایم برای مردم ارائه كنیم. البته در تهران مشكل نداریم، ولی در مناطق دورافتاده، داشتن یك تلفن برای مردم آرزو است.مسأله دوم فقدان فضای رقابتی است؛ ارائه خدمات بهتر و قیمت مناسب، در فضای رقابتی ممكن است كه این مسأله وجود ندارد و باید كمك كرد كه اپراتورهای خصوصی فعال شود كه امیدواریم ابلاغ سیاست های بند «ج» اصل ۴۴ به این مسأله كمك كند.فضای رقابتی نیاز به زمان دارد و بخشنامه و اجبار نمی تواند كارساز باشد. اگر می خواهیم فضای رقابتی ایجاد شود باید زودتر واگذاری ها را شروع كنیم و زودتر اپراتورهای متعدد را وادار به فعالیت كنیم من اطمینان دارم كه اگر اپراتور دوم و سوم در بخش ارتباطات سیار فعال شوند، خیلی از خدمات مناسب به طور طبیعی ارائه می شود؛ كاری كه ما به عنوان مدیران دولتی باید انجام دهیم، تسریع در كار خصوصی سازی است.
▪ ورود این شركت ها به بورس، در عین حال به رونق بورس هم كمك می كند و اخیراً نیز از سوی وزیر، ایده سهامدارشدن مشتركان تلفن سیار مطرح شده كه مسأله زیان ودیعه های متفاوتی را نیز كه مشتركان پرداخت كرده اند با این رویكرد می توان جبران كرد!
- این مسأله نیاز به طرح هایی اجرایی دارد و كمیته ای تشكیل شده و در هیأت دولت، این مسأله را پیگیری می كند و وزیر شخصاً در آن شركت می كند كه این مسأله را دنبال می كند.
البته كار هم باید با پختگی انجام شود و اگر ناكارآمدی هایی وجود داشته باشد، بعدها جبران آن مشكل است. بنابراین شتابزدگی در اجرای برخی طرح ها، هزینه های اقتصادی و اجتماعی دارد كه جبران ناپذیر است. من ضمن تایید این مسأله كه هر چه خصوصی سازی سریع تر رخ دهد برای مردم بهتر است، ولی محدودیت این را باید در نظر بگیریم. در دولت، چهار كمیته خاص این كار تشكیل شده است و این كمیته ها مسئول هماهنگ كردن روند خصوصی سازی است. در عین حال، هرچه سریع تر این روند رخ دهد منافع عمومی بیشتر تأمین شود.

محمد علی توحید

منبع : روزنامه همشهری