ژاپن در رویای پیوستن دائم به شورای امنیت

ژاپن كه در جریان جنگ جهانی دوم به همراه آلمان و ایتالیا طعم تلخ شكست را از نیروهای متفقین تجربه كرد و به دلیل این شكست تامدتی بیرون از محدوده كشورهای بانفوذ جهان بسر می برد، قصد دارد با افزایش نقش خود در سازمان ملل متحد دوباره نفوذ خود در جهان را گسترش دهد.
ژاپن هرچند از دیدگاه نظامی ابرقدرت بشمار نمی آید،اما اكنون از دیدگاه اقتصادی، پس از آمریكا در رده دومین ابر قدرت اقتصادی جهان قرار دارد.این ابرقدرتی ژاپن سبب شده است تا سهم این كشور برای تامین بودجه سازمان ملل متحد در سطح بالای ۱۹‎/۵ درصد قرار گیرد و پس از آمریكا كه ۲۲درصد از بودجه این سازمان را تامین می كند، در رده دوم قرار گیرد.
سهم ژاپن در تامین بودجه سازمان ملل متحد، از كل سهم پرداختی چهار كشور روسیه، چین، فرانسه و انگلیس كه عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند، بیشتر است.پرداخت این بودجه هنگفت سازمان ملل متحد از سوی ژاپن سبب شده است، توكیو انگیزه خوبی برای پیوستن به جمع اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد پیدا كند.هم اكنون پنج كشور آمریكا، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و دارای حق وتو بوده و همگی مسلح به سلاح اتمی هستند.
با وجود آنكه سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۵میلادی پس از پایان جنگ جهانی دوم از سوی كشورهای پیروز برای پیشگیری از جنگ بنیانگذاری شده بود اما ژاپن به علت قرار داشتن در فهرست كشورهای متحدین نتوانسته بود بیدرنگ حق عضویت این سازمان را بدست آورد.ژاپن حدود ۱۱سال پس از بنیانگذاری سازمان ملل متحد، یعنی ۵۰سال پیش موفق شد تا حق عضویت در این سازمان را بدست آورد.
ژاپن كه تاكنون ۹بار به عضویت غیر دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد درآمده، از چندسال پیش اراده كرده است كه با زمینه سازی برای پیشبرد اصلاحات در سازمان ملل، حق عضویت دائم در شورای امنیت این سازمان را بدست آورد.اما با توجه به اینكه پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد، هیچ كدام علاقه جدی به افزایش شمار اعضای این شورا نداشته و ژاپن هم از دیدگاه نظامی ابر قدرت نبوده، این هدف برای توكیو به آسانی قابل دسترس نیست.
ژاپن درآخرین تلاش خود برای برای پیوستن دائم به شورای امنیت سازمان ملل متحد كوشش كرد كه در چارچوب همكاری با كشورهای هند، آلمان و برزیل كه آنها هم خواهان عضویت دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند،به طور گروهی به این هدف خود برسد اما این تلاش گروهی به دلیل مخالفت بسیاری از كشورها، از جمله آمریكا نافرجام ماند.
از سوی دیگر تلاش های دولت ژاپن برای پیوستن دائم به شورای امنیت سازمان ملل متحد سبب شده تا این علاقه در میان مردم ژاپن هم بوجود آمده و بیش از نیمی از آنها خواستار عملی شدن این هدف شوند.آخرین نظرسنجی روزنامه «آساهی» در این زمینه نشان می دهد كه ۵۶درصد ژاپنی ها خواستار آن هستند كه ژاپن به عضویت دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد درآید.در این نظرسنجی تنها ۱۷درصد از پاسخ دهندگان با عضویت دائم ژاپن در شورای امنیت، مخالفت نشان داده اند.«شینزو آبه» نخست وزیر جدید ژاپن هم با وجود شكست دولت «جونیچیرو كویزومی» نخست وزیر پیشین ژاپن برای عملی كردن این هدف دشوار، از پیوستن دائم ژاپن به شورای امنیت سازمان ملل متحد ناامید نشده و هنوز به دنبال یافتن راهی برای عملی شدن این رویای بزرگ است.
آبه به مناسبت پنجاهمین سالگرد پیوستن ژاپن به سازمان ملل متحد گفته است كه توكیو قصد دارد با گرفتن كرسی دائم در شورای امنیت سازمان ملل متحد، به مسوولیت خود در برابر جهان عمل كند.آبه افزود: نیاز به این است كه كشورهایی كه اراده و شایستگی لازم برای حفظ صلح و استواری جهان را دارند، در شورای امنیت سازمان ملل متحد به طور دائمی حضور پیدا كنند. نخست وزیر ژاپن تاكید كرده است كه باید در شورای امنیت سازمان ملل متحد، اصلاحاتی بوجود آید كه با واقعیت های قرن ۲۱همخوانی داشته باشد.
هم اكنون حدود ۱۹۲كشور در عضویت سازمان ملل متحد هستند كه در بلوك های مختلف تقسیم بندی شده و ژاپن كه همپیمان آمریكا است، برای پیوستن دائم به شورای امنیت باید علاوه بر بدست آوردن موافقت آمریكا، موافقت بیش از نیمی از اعضای سازمان ملل متحد را هم بدست آورد.از این رو دولت ژاپن تلاش می كند كه با نزدیك شدن به بلوك اتحادیه آفریقا كه ۵۲رای در سازمان ملل متحد دارد، خود را یك گام به شورای امنیت نزدیك كند. اما از سوی دیگر كشور چین كه در همسایگی ژاپن بوده و با داشتن حق وتو، عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد است،به علت داشتن اختلافات تاریخی با ژاپن، از پیوستن دائم توكیو به شورای امنیت پشتیبانی نمی كند.
از این رو به نظر می رسد چین كه یكی از اهدافش گسترش نفوذ درمنطقه آفریقا است، سد بزرگی در برابر حركت های ژاپن برای بدست آوردن پشتیبانی كشورهای دیگر برای پیوستن دائم به شورای امنیت سازمان ملل متحد است.از سوی دیگر با نزدیك شدن پایان دوره كاری «كوفی عنان» دبیركل سازمان ملل متحد كه دیدگاهش با ژاپن در زمینه ضرورت پیشبرد اصلاحات در سازمان ملل متحد نزدیك بود، كار توكیو برای رسیدن به هدفش دشوارتر شده است.
جانشین عنان «بان كی مون» وزیر امور خارجه و بازرگانی كره جنوبی دیگر كشور همسایه ژاپن است كه این كشور هم به دلیل اختلافات تاریخی با توكیو، تمایلی به پیوستن دائم ژاپن به شورای امنیت سازمان ملل متحد نشان نمی دهد.به نظر می رسد كه هم اكنون ژاپن برای رسیدن به این هدف بزرگ خود، دو راه بیشتر نداشته باشد كه یكی از آنها استفاده از ابزار هشدار برای كاهش دادن سهم خود در بودجه سازمان ملل متحد و اشاره به ضرورت بالا بردن سهم تامین بودجه از سوی كشورهای دیگر همچون چین و روسیه است.
دیگر راه ژاپن برای رسیدن به این هدف نیز،استفاده از قدرت بزرگ اقتصادی خود برای تاثیرگذاری بر روی كشورهای مختلف جهان بویژه كشورهای درحال رشد، برای بدست آوردن موافقت قطعی آنها در این زمینه است.

منبع : روزنامه ابرار