تاثیر رشد قیمت نفت روی بخش‌های مختلف اقتصاد

رشد قیمت نفت در بازارهای جهانی و پیش‌بینی رسیدن قیمت هر بشکه به مرز ۱۵۰ دلار آمریکا بسیاری از صنایع تولیدی و خدماتی را با تحولات بزرگی مواجه کرده است. طبق گزارش‌های موجود، رشد قیمت نفت در اولین گام موجب سقوط بازار سهام در کشورهای مختلف جهان شد. البته این سقوط در بازار نیویورک و لندن بیشتر از دیگر بازارها نمایان بود و موجب شد تا انتظار رکود اقتصاد جهانی دوباره در اذهان عمومی زنده شود. با افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی شاخص داوجونز به یکباره ۳۰۰ واحد کاهش یافت. مجموع کاهش این شاخص در عرض یک هفته گذشته ۵۰۰ واحد بود. در این هفته شاخص S&P نیز ۵۰۰ واحد و شاخص FOX۵۰ بیشتر از ۸۹۰ واحد کاهش یافت. مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه کمبریج پیش‌بینی می‌کند نرخ رشد اقتصاد جهانی در سال جاری میلادی باز هم کاهش یابد. این مرکز یکی دیگر از تبعات افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی را افزایش قیمت بنزین و کاهش مصرف آن برای اولین بار طی دو دهه اخیر می‌داند که می‌تواند به صنایع بسیاری از جمله صنعت خوردوسازی و صنعت تولید فولاد و... آسیب وارد کند.
از دیگر تبعات اقتصادی رشد قیمت نفت می‌توان به رشد تورم اشاره کرد که هم‌اکنون بزرگ‌ترین مشکل در اقتصاد آمریکاست. بسیاری معتقدند این مشکل در کشورهای مصرف‌کننده و تولید‌کننده به‌طور یکسان وجود دارد و نمی‌توان تاثیر رشد قیمت نفت روی نرخ تورم کشورهای نفت‌خیز و مصرف‌کننده را از یکدیگر جدا کرد.
در مورد تاثیر تورمی نفت روی اقتصاد کشورهای تولید‌کننده می‌توان به این مسئله اشاره کرد که کشورهای نفت‌خیز محصول خود را با قیمت بالا به کشورهای صنعتی می‌فروشند، زیرا اغلب کشورهای نفت‌خیز تکنولوژی مورد استفاده برای فرآوری نفت و تبدیل آن به محصول قابل مصرف در صنایع را ندارند. به همین دلیل نفت خام تولید شده در کشورهای نفت‌خیز به کشورهای صنعتی فروخته می‌شود و آنها بعد از انجام فعالیت‌های صنعتی روی آن و فرآوری محصول تازه‌ای از قبیل بنزین یا محصولات پتروشیمی، آن را به بازار عرضه می‌کنند. بدون شک این فرآورده‌های نفتی نیز با قیمت بالاتری به مصرف‌کنندگان که نه‌تنها کشورهای نفت‌خیز بلکه تمامی جهان هستند، فروخته می‌شود. از طرف دیگر برخی از فرآورده‌های نفتی در صنایع تولیدی استفاده می‌شوند و این رشد قیمت موجب افزایش هزینه اولیه تولید آنها می‌شود. همه این عوامل در کنار هم زمینه رشد تورم در جهان را فراهم می‌کند و سبب می‌شود تا کشورهای نفت‌خیز نتوانند از رشد قیمت نفت سود چندانی ببرند. به عبارت بهتر با وجود اینکه درآمد اسمی کشورهای نفت‌خیز در اثر ارتقای قیمت نفت رشد کرد ولی درآمد حقیقی آنها افزایش چشمگیری نیافت و یک فاکتور مخرب- که رشد تورم است- هم به اقتصاد اضافه شد.
رشد تورم ناشی از افزایش قیمت نفت، حتی فروشگاه‌های مواد غذایی را نیز تحت تاثیر قرار داد زیرا مردم قدرت خرید خود را از دست داده‌اند. فروشگاه زنجیره‌ای Gruppo Coin که در ایتالیا قرار دارد، اعلام کرده است در سه ماه اول سال جاری برای اولین بار طی سال‌های حضورش در بازار ایتالیا با کاهش ۶۱ درصدی سودآوری نسبت به سه ماه پیش از آن روبه‌رو شده است. این در حالی است که فروشگاه‌های Carrefour که بزرگ‌ترین مراکز خرده‌فروشی در اروپا محسوب می‌شوند نیز پیش‌بینی کردند در سال جاری سطح فروش و سودآوری آنها کمتر می‌شود.
با رشد قیمت نفت، قیمت تمامی کالاهای صنعتی در جهان افزایش یافت. برای مثال قیمت فولاد، سیمان، مس و دیگر فلزات صنعتی رشد کرد و به دنبال آن صنایع مصرف‌کننده به خصوص صنعت عمران که از تمامی این مواد اولیه در کنار هم استفاده می‌کند، با رشد هزینه مواجه شدند. در چنین شرایطی، قیمت مسکن در کشورهای مختلف ارتقا یافت و بعد از مدتی به دلیل ناتوانی مردم در خرید مسکن با قیمت‌های بالا بازار مسکن وارد رکود شد. در این شرایط با وجود اینکه قیمت مسکن به دلیل ضعف تقاضا سیر کاهش قیمت را طی می‌کند ولی متوسط قیمت آن نسبت به سال‌های قبل بسیار بالاست و همچنان بی‌خریدار مانده است.
رشد فشارهای اقتصادی ناشی از افزایش قیمت نفت بسیاری از کارخانه‌ها را به ورشکستگی کشاند و آنها را از چرخه فعالیت اقتصادی باز داشت. ورشکسته‌شدن کارخانه‌ها و تعطیل‌شدن آنها سبب شد تا هزاران نفر از مردم جهان بیکار شوند. از طرف دیگر، بسیاری از شرکت‌ها برای مقابله با بحران‌های اقتصادی موجود و پشت سر گذاشتن این شرایط طرح تعدیل نیرو را اجرا کردند و هزاران نفر از نیروهای خود را اخراج کردند. این وضعیت در شرکت‌های بزرگی همچون جنرال موتورز، تویوتا و زیمنس بیشتر از شرکت‌های کوچک مشهود است. به این ترتیب رشد قیمت نفت سبب رشد نرخ بیکاری، از بین رفتن هزاران فرصت شغلی و در نهایت وخیم‌تر شدن وضعیت اقتصادی مردم جهان شد.

منبع : روزنامه کارگزاران