فیلترینگ دیواری دیگر در برابر کاربران

اگر جزو فعالان حوزه اینترنت هم نباشید و تنها برای سرگرمی وارد این دنیای شگفت انگیز شده باشید، حتماً بارها این اتفاق برای شما افتاده است که درست زمانی که قصد دارید اطلاعات معمولی را از یک سایت به دست بیاورید به جای مطلب با این پیام روبه رو شوید «کاربر گرامی طبق قوانین، دسترسی به سایت مورد نظر مجاز نمی باشد.» این صفحه بارها شما را برافروخته و این سؤال را در ذهن شما تداعی کرده که مگر چه اطلاعاتی را جستجو کرده ام که با قوانین کشور تداخل داشته است.
● فیلترینگ از نوعی دیگر
فیلترینگ در تمام کشورهای دنیا به شکل های گوناگون انجام می شود و تنها اختلافات موجود در این زمینه بر سر مصادیق آن است. حفظ امنیت ملی، فصل مشترک اصول تمام حکومت ها در ورود به مسأله فیلترینگ است. کشورهایی چون آمریکا و اروپا به نوعی به فیلترینگ نهایی اعتقاد دارند که در آن خانواده ها و نهادهای آموزشی و خصوصی، خود در مورد مسدود کردن سایت ها تصمیم می گیرند. اما مسأله فیلترینگ در ایران هم چون دیگر حوزه های آی تی کشور با مشکل متولیان بی شمار رو به رو است.وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت علوم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت اطلاعات، قوه قضائیه، صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی تنها تعدادی از نهادهایی هستند که در سال های اخیر در زمینه فیلترینگ وارد شده اند. حالا در تازه ترین مورد، شورای عالی اطلاع رسانی نیز وارد حوزه فیلترینگ شده است.در همین راستا، دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی اعلام کرد: به منظور فرهنگ سازی درخصوص استفاده صحیح از اینترنت در خانواده ها، طی فراخوانی از همه شرکت های خصوصی که در زمینه نرم افزارهای فیلترینگ و امنیت کامپیوتر، دارای سابقه کار هستند، دعوت به تولید نرم افزار فیلترینگ کرده است. این درحالی است که تاکنون ده ها میلیون دلار صرف تولید نرم افزارهای فلیترینگ شده است. خادمی، عضو کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه ای می گوید: «فیلترینگ خانگی نوعی فیلترینگ است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا در حال اجرا شدن است و اگر این روش نیز در کشور ما آغاز شود، به نظر من با استقبال خانواده ها مواجه خواهد شد.» با این حال مشخص نیست در حالی که ایران هم اکنون از سیستم فیلترینگ پرهزینه و نسبتاً قوی استفاده می کند چه نیازی به تولید نرم افزار خانگی است.برخی کارشناسان اعتقاد دارند، فیلترینگ خانگی در صورتی موفق خواهد بود که فیلترینگ دولت وجود نداشته باشد. در مقابل اما طرفداران فلیترینگ دولتی معتقدند آشنایی نوجوانان و جوانان به کامپیوتر و اینترنت ممکن است فیلترینگ خانگی را بی اثر کند. خادمی در این زمینه می گوید: «وجود این مشکل را نمی توان انکار کرد؛ ولی درواقع این سازمان ها در پی این هستند که با فرهنگ سازی درست علاوه بر آشناسازی خانواده ها به تکنولوژی های روز کاری کند که خانواده ها نظارت کامل بر نحوه فعالیت کودکان خود در فضای مجازی داشته باشند. درواقع انجام این گونه فیلترینگ باعث می شود که چندین سایت مجاز نیز به دلیل وجود پاره ای از کلمات مشابه، فیلتر نشوند.»
عباس پور خصالیان، کارشناس حوزه آی تی در زمینه فیلترینگ خانگی معتقد است فیلترینگ خانگی مکمل فیلترینگ دولتی است که این از نظر قانونی اصلاً درست نیست؛ چرا که وقتی دولت تصمیم می گیرد اجرای فیلترینگ را در اختیار خود خانواده ها بگذارد پس دیگر دخالت نهاد های دولتی در این زمینه اصلاً به صلاح کاربران نخواهد بود». به اعتقاد وی، فیلترینگ خانگی باعث تعامل هر چه بیشتر میان ISPها و کاربران می شود و در این میان نقش واسطه ای شرکت هایی مثل دیتا و... حذف می شود؛ چرا که اجرای این طرح باعث می شود نظارت نهایی را خود خانواده ها انجام داده و در صورت دیدن تخلف آن را به ISPها گزارش دهند و ISPها هم با بررسی های لازم سایت را مسدود کنند. وی در ادامه می گوید: «در حال حاضر ISPها به صورت مستقیم نقشی در مسدود کردن سایت ها ندارند؛ چرا که شرکت دیتا لیستی از سایت های غیرمجاز را تهیه و به ISPها ابلاغ می کند.» وی با تأکید این موضوع می گوید: «در حاضر حاضر بزرگترین انتقادی که به کشور ایران می شود، اجرای سخت گیرانه مسدود کردن سایت های مختلف است.به اعتقاد این کارشناس زمانی فیلترینگ خانگی مفید خواهد بود که اولاً اطلاع رسانی کامل در این زمینه برای مردم انجام شود، دوم اینکه آموزش های لازم در این زمینه به خانواده ها داده شود. همچنین مسأله مهم و اساسی وجود یک مرجع صلاحیت دار است؛ که از نظر قانونی پشتوانه این نوع نرم افزارها باشد. چرا که ممکن است این نرم افزارهای مدیریتی که وارد رایانه شخصی کاربری می شوند به حریم شخصی کاربر لطمه وارد کنند و در واقع یک جاسوس افزار باشند.» وی در ادامه بیان داشت:«وجود یک نهاد قانونی که اطمینان لازم را به کاربران در زمینه استفاده از نرم افزارهای مدیریتی بدهد، کاملاً لازم و ضروری است که همان طور که دیده می شود هنوز چنین نهادی در کشور به وجود نیامده است.
● کنترل و نظارت به جای فیلترینگ
در زمینه فیلترینگ خانگی یکی از کارشناسان شورای عالی اطلاع رسانی این چنین توضیح می دهد که کار این نرم افزار صرفاً نظارت و کنترل خانواده ها بر نحوه عملکرد فرزندانشان در فضای مجازی است و به هیچ وجه کار فیلتر کردن سایت توسط این نرم افزار صورت نمی گیرد؛ چرا که در حال حاضر همه سایت های غیرمجاز فیلتر شده اند، با نصب این نرم افزار روی کامپیوتر های شخصی والدین می توانند فرزندان خود را در ایام خاص یا ساعاتی از شب کنترل کنند.
● فیلترینگ اشتباهی
به گفته کارشناسان در حال حاضر مسدود کردن یک سایت بدون هشدار به صاحبان آن و فیلترینگ اشتباهی آن بزرگ ترین مشکل فیلترینگ در چند سال اخیر بوده است.فیلتر شدن اشتباهی گاهی به صورتی است که حتی سایت های خبری غیرفارسی یا سایت های علمی نیز مورد فیلتر قرار می گیرند. فقدان روشی برای مشخص شدن یک سایت فیلتر شده یا اعلام یک سایت به اشتباه فیلتر شده نیز سردرگمی بسیاری از کاربران را به همراه داشته است.میزان فیلترینگ اشتباهی سایت ها در حال حاضر به گونه ای در پهنه اینترنت فارسی رشد پیدا کرده که بسیاری نمی دانند سایتی را که با کلمات غیرقابل دسترسی پوشانده شده واقعاً فیلتر است یا به اشتباه قابل دستیابی نیست.

itiran.com

منبع : روزنامه ابرار اقتصادی