بررسی صنایع نساجی اندونزی

مجمع الجزایر جمهوری اندونزی مشتمل بر ۱۷۵۰۸ جزیره بین‌ اقیانوس هند و اقیانوس آرام، (که ۶۰۰۰ از آن جزایر دارای سکنه می‌باشد) تعدادی از وقایع متحول کننده را در خلال دهه گذشته تجربه نموده است. بحران مالی آسیا در سال‌های ۹۹ - ۱۹۹۷، تغییرات سیاسی اخیر و تسونانی در دسامبر ۲۰۰۴ (که موجب مرگ بیش از ۱۰۰،۰۰۰ نفر و ۴ میلیارد دلار آمریکا خسارت گردید) از جمله وقایعی است که تأثیر خود را بر روی این جمهوری و صنایع نساجی آن باقی گذاشته است. صنایع نساجی اندونزی، با پیش گرفتن راهبرد بازسازی، نوسازی و توسعه،جهت به حداکثر رسانی قابلیت رقابت آن، اقداماتی را جهت حصول اطمینان از این‌که می‌تواند چالش‌ها‌ی همواره رو به گسترش اقتصاد جهانی را پشت سر بگذارد، به انجام می‌رساند.
● زیر ساخت صنایع
صنایع نساجی اندونزی تقریباً در هر بخش از زنجیره تولید محصولات نساجی - از تولید الیاف مصنوعی گرفته، به‌خصوص پلی‌استر، نایلون و ریون، ریسندگی الیاف مصنوعی و بافندگی و کشبافی تا رنگرزی، چاپ و تکمیل و تولید پوشاک هماهنگی و احاطه دارد، طبق گزارش اتحادیه نساجی اندونزی (API)، که مرکز آن در جاکارتا، پایتخت این جمهوری واقع است، بخش ناسج و پوشاک شامل ۲۶۶۱ شرکت در سال ۲۰۰۴ بوده است. در آن سال، ۲۴ شرکت در بخش الیاف مصنوعی؛ ۲۰۴ شرکت در نخ ریسی؛ ۱۰۴۴ شرکت در بافندگی، کشبافی و تکمیل و ۸۶۱ شرکت در تولید لباس وجود داشتند. در سال ۲۰۰۵، اکثر آن شرکت‌ها (۵۷ درصد آنها) در منطقه جاوه غربی، پس از آن جاکارتا، (۱۷ درصد)، جاوه مرکزی، (۱۴ درصد) و جاوه شرقی، (۶ درصد) واقع شده بودند، دیگر مناطق با شرکت‌هائی مرتبط با نساجی شامل بالی، سوماترا و یوگیاکارتا می‌باشند.
صنایع نساجی به‌عنوان بزرگترین کارفرما در بخش صنعتی و تولیدی اندونزی، در سال ۲۰۰۵، ۸/۱ میلیون کارگر را به‌طور مستقیم در مقیاس بزرگ و کوچک و ۷/۳ میلیون نفر را به‌طور غیر مستقیم در عملیات مرتبط به آن به خدمت گرفته بود. تولید لباس (بخشی که سریع‌ترین رشد را داشت است) طبق API بیشترین تعداد کارگر، که بالغ بر بیش از ۳۵۳،۰۰۰ نفر در سال ۲۰۰۴ می‌شدند را در استخدام خود داشته است و به‌دنبال آن بخش بافندگی، کشبافی و تکمیل، با تعداد تقریبی ۳۴۴،۰۰۰ کارگر قرار دارد. کارگران صنعت نساجی مجموعاً ۹/۱ درصد از افراد استخدام شده در این جمهوری را تشکیل می‌دهند.
بنا به گزارش آمار بین‌اللملی حمل و نقل ماشین‌آلات نساجی در سال ۲۰۰۵ که از سوی فدراسیون بین‌المللی تولید کنندگان نساجی (ITMF) واقع در کشور سوئیس، ظرفیت ماشین‌آلات ریسندگی نصب شده در صنایع نساجی در سال ۲۰۰۴ بالغ بر ۸/۷ اسپیندل الیاف کوتاه، ۱۰۳۰۰۰ اسسپیندل الیاف پلیمر و ۹۰۰۰۰ روتور اپن‌اند گردیده‌اند. با مقایسه این جمهوری با دیگر صنایع در آسیا و اقیانوسیه، معلوم می‌گردد که ظرفیت الیاف کوتاه کشور اندونزی در سال ۲۰۰۴ رتبه چهارم را پس از چین، هند و فیلیپین کسب نموده است. ظرفیت‌های الیاف بلند و اپن‌اند این صنایع به ترتیب هفتم و پنجم بوده است.
در سال ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ ظرفیت‌های بخش بافندگی بالغ بر ۲۹۰۰۰ ماشین بافندگی بدون ماکو، ۱۹۷،۰۰۰ ماشین بافندگی با ماکو و ۳۴،۰۰۰ ماشین بافندگی فیلامنتی بوده است. در مقایسه با دیگر صنایع در آسیا و اقیانوسیه، ظرفیت بدون ماکو در سال ۲۰۰۴ رتبه چهارم طبق گزارش جداگانه‌ای از کشور چین که توسط ITMF صورت گرفته است، پس از کشورهای چین، تایلند و تایوان بدست آورده است - و ظرفیت با ماکو آن کشور رتبه سوم را پس از چین و پاکستان به‌دست آورده است.
در بخش الیا مصنوعی، انجمن تولید کنندگان الیاف مصنوعی اندونزی واقع در جاکارتا (APSYFI)، کل ظرفیت‌های تولید را برای الیاف کوتاه پلی‌استر ۵۰۰۰۰۰ تن، برای نخ فیلامنتی نایلونی ۳۰۰۰۰ تن گزارش می‌نماید. APSYFI نماینده ۱۴ تولید کننده الیاف مصنوعی در این جمهوری می‌باشد.
بیشتر کالاهای تولید شده در زنجیره تولید محصولات نساجی اندونزی در سال گذشته در داخل کشور مورد مصرف قرار گرفته‌اند API یادآور می‌شود که مجموعاً ۷۵۲۰۰۰ تن الیاف تولید شده است که از آن مقدرا ۵۵۹۶۲۱ تن جهت استفادهداخلی و ۱۹۲۳۷۹ تن صادر گردیده است. از ۶/۱ میلیون تن نخ تولیدی در صنایع ریسندگی، ۵۱ درصد صادر گردیده است. در بخش بافندگی ۶۳ درصد (۴۵۱/۵۹۱ تن) از کالاهای تولیدی در داخل استفاده شده است و ۷۴۸/۳۴۴ تن صادر گردیده است. نهایتاً، بخش پوشاک و دیگر محصولات نساجی ۶۳ درصد از ۶۹۰۸۶۰ تن از محصولات تولیدی را صادر نموده است و برای ۲۷۳۲۳۸ تن از محصولات نهائی خریداران داخلی یافته است. اکثر بیشتر محصولات پارچه و نخ مصرفی در اندونزی در همان کشور تولید می‌شود.
در ارتباط با واردات صنایع ریسندگی اندونزی ۹۸ درصد از پنبه‌ای که در سال ۱۹۹۵ تبدیل به نخ نموده است را وارد نموده است. کمیسیون تجارت بین‌المللی آمریکا در گزارش خود در سال ۲۰۰۳ تحت عنوان، ”منسوجات و پوشاک: ارزیابی رقابت تولیدکنندگان خارجی در بازار آمریکا یادآور می‌شود که پنبه تولید شده در داخل آن کشور تکافوری کمتر از ۴ درصد از مصرف کشور را تأمین می‌نماید.
● تأثیر اقتصادی
جهت حصول اطمینان، صنایع نساجی اندونزی به ارتباط اقتصادی با داخل و در سطح جهانی ادامه می‌دهد. به نقل از API، صادرات محصولات نساجی و لباس بالغ بر ۶/۸ میلیارد دلار آمریکا یا تقریباً ۳ درصد از تولید ناخالصی ملی این جمهوری در سال ۲۰۰۵ می‌شود که در کل به‌طور تقریبی ۲۸۰ میلایدر دلار با استفاده از نرخ رسمی ارز، می‌باشد. این رقم ۵/۱۲ درصد افزایش در سال ۲۰۰۴ و ۳/۳۲ درصد افزایش در سال ۲۰۰۳ را نشان می‌دهد. در سال گذشته، این صنایع مازاد تجاری معادل ۷ میلیادر دلار پس از واردات کالا به ارزش ۶/۱ میلیارد دلار داشته است. تنها پس از صنایع معدن، بخش نساجی و پوشاک یکی از بزرگترین صادر کنندگان اصلی در اندونزی می‌باشد.
به نقل از API و به استناد سازمان تجارت جهانی (WTO)، کشور اندونزی رتبه یازدهم در میان صادرکنندگان عمده جهان و ۱/۶ درصد از کل سهم بازار در سال ۲۰۰۴ را بدست آورده است. همچنین این کشور رتبه نهم در میان صادرکنندگان بزرگ پوشاک، را با بدست آوردن ۷/۱ درصد از کل سهم بازار کسب نموده است. همچنین این جمهوری هنوز هم تولید کننده عمده محصولات نساجی و پوشاک در جامعه کشورهای جنوب شرقی آسیا محسوب می‌شود. چهار مقصد عمده برای محصولات این صنایع در سال ۲۰۰۵ شامل ایالات متحده، (وارد کننده ۳۶ درصد از محصولات نساجی و پوشاک اندونزی)، اتحادیه اورپا (EU)، (۱۶ درصد)، ژاپن (۵ درصد) و امارات متحده‌عربی، (۴ درصد) می‌گردد. به نقل از API، صادرات محصولات نساجی اندونزی به آمریکا از ۴/۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۳ به ۱/۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۵ افزایش یافته است، علاوه بر این، به گزارش اداره نمایندگی تجارت آمریکا این جمهوری، پنجمین تأمین کننده عمده محصولات نساجی و پوشاک ایالات متحده به لحاظ ارزش می‌باشد.
در گزارش ارسال کنندگان عمده، که در وزارت بازرگانی آمریکا، دفتر محصولات نساجی و لباس مورخ ۸ سپتامبر ۲۰۰۶ موجود است، اندونزی ۹۳/۳ درصد به میلیون دلار و ۹۶/۲ درصد برحسب متر مربع معادل از کل واردات محصولات نساجی و پوشاک به آمریکا به خود اختصاص داده است.
● رویاروئی با چالش، نگاه به آینده
همان‌گونه که تولیدکنندگان محصولات نساجی در جهان با آن مواجه می‌باشند، کشور اندونزی نیز با رقابتی جدید در صنایع جهانی نساجی به‌خصوص در بازارهای آمریکا و اتحادیه اروپا روبه‌رو می‌باشد. به نقل از API، چین با محصولات ارزان قیمت خود بر بازار آمریکا مسلط گردیده است، اما رقبای حقیقی اندونزی، هند، ویتنام و بنگلادش برای پوشاک، تایلند و برزیل برای پارچه و پاکستان برای نخ می‌باشند. در تلاش برای جلوگیری از ارسال غیرقانونی محصولات نساجی و لباس از طریق اندونزی به آمریکا، این دو کشور اخیراً یادداشت تفاهم امضاء نموده‌اند و خواستار همکاری جهت جلوگیری از ارسال چنین محموله‌هائی شد‌ه‌اند. در بازار اتحادیه اروپا، اندونزی سهم بازار را از دست داده و از رقابت با چین و اروپای شرقی بازماند. در داخل کشور، این صنایع ۳۹ درصد از سهم بازار را در سال ۲۰۰۵ نسبت به ۲۰۰۴، عمدتاً به واردکنندگان غیرقانونی همچنین درصد کوچکی از وارد کنندگان رو به رشد قانونی واگذار نمود. چالش دیگری که این صنایع با آن روبه‌رو است و موجب کاهش کاربری آن می‌شود، ماشین‌آلات کهنه، به‌خصوص در بخش ریسندگی و بافندگی می‌باشد. API متذکر می‌شود که در سال ۲۰۰۵، بخش‌های الیاف، ریسندگی و بافندگی و لباس، به ترتیب ۶۹ درصد، ۶۷ درصد، ۵۴ درصد و ۵۷ درصد از ظرفیت‌های نصب شده خود استفاده کردند. همچنین در همان سال، ۶۶ درصد از ماشین‌آلات بافندگی عمری بالای ۲۰ سال، ۲۶ درصد عمری معادل ۱۰ تا ۲۰ سال و ۸ درصد عمری کمتر از ۸ سال داشتند. در ارتباط با ماشین‌آلات ریسندگی، ۳۵ درصد عمری بالای ۲۰ سال، ۶۰ درصد عمری معادل ۱۰ تا ۲۰ سال و ۵ درصد عمری کمتر از ۱۰ سال داشتند. وزارت صنایع اندونزی عنوان نموده است که نیمی از کارخانجات تولید محصولات نساجی اندونزی عمری بالای ۱۵ سال دارند.
با وجود چنین چالش‌هائی، APIگزارش می‌دهد که این صنایع راه‌کار بازسازی و نوسازی ظرفیت‌های موجود را در پیش گرفته‌اند - از آن جمله ارتقاء ۵/۲ میلیون ماسوره در بخش ریسندگی و تعویض ۲۰۰۰۰۰ ماشین بافندگی با ماکو با ماشین‌های بدون ماکو - و اضافه نمودن ۲۰ واحد تولیدی الیاف مصنوعی، ۴/۲ میلیون دوک، ۶۳۵۰۰ ماشین بافندگی بی‌ماکو ۱۶۶۰۰ ماشین بافندگی، ۲۲۱ واحد تکمیل و ۱۷۹۰۰۰ ماشین‌های دوخت می‌باشند.
API پیش‌بینی می‌کند که این راهکار موجب افزایش صادرات به ۱۴ میلیارددلار تا سال ۲۰۱۰، اضافه شدن ۴۶۹۰۰۰ کارگر به جمع نیوری کار و هزینه تخمینی معادل ۱۹/۵ میلیارد دلار که نیاز به پشتیبانی مالی از سوی بخش بانکی دارد. هدف افزایش ظرفیت تولید در کل طول زنجیره عرضه محصولات نساجی می‌باشد. همچنین این صنایعنقاط قوت خود - مانند هزینه‌ەای پائین کار و انرژی، و ساختار هماهنگ خود - و به حداکثر رسانی مزیت‌های سهمیه‌ها که بر روی محصولات نساجی چیناثر بگذارد، موافقت نامه‌های تجارتآزاد و ابتکارات مزایای تجاری - شامل سیستم عمومی مزیت‌های اتحادیه اروپا، منطقه آزاد تجاری ASEAN و موافقت‌نامه شراکت اقتصادی ژاپن - اندونزی که در حال حاضر تحت مذاکره می‌باشد - جهت تلاشی برای رقابتی ماندن به‌طور وسیع تبلیغ می‌نماید.

مترجم: مهندس راضیه تقویان آذری
کارشناس صنایع، وزارت صنایع
مأخذ:
Textile World Asia Des.۲۰۰۶.

منبع : ماهنامه نساجی امروز