آلرژیهای بینی

ذرات آلرژی‌زا عبارت از گروههای گیاهان، گرد و غبار، كپك‌ها و هاگ كپك‌ها و پشم حیوانات هستند. این ذرات با آنتی‌بادیهای موجود در سلولهای بینی موسوم به IGE واكنش نشان می‌دهد. این امر باعث آزاد شدن هیستامین می‌شود. هیستامین باعث عطسه، گرفتگی بینی و آب ریزش بینی می‌شود. این سلولهای بینی مواد دیگری نیز ترشح می‌كنند. این مواد باعث نفوذ گروهی از سلولهای موسوم به ائوزینوفیل به دیواره‌ بینی می‌شود. این سلولها طی یك دوره ۶ تا ۲۴ ساعته به دیواره بینی سفر می‌كنند. این سلولها موادی آزاد می‌كنند كه می‌توانند چندین ساعت پس از بروز علائم اولیه به این علائم بیافزایند. واكنش اول «واكنش ابتدایی» نامیده می‌شود و علایمی كه چندین ساعت بعد از واكنش ابتدایی بروز می‌كنند، واكنش مرحله‌ آخر نامیده می‌شوند. برای مثال فردی كه نسبت به پشم گربه‌ها حساسیت دارد به محض برخورد با یك گربه واكنش آلرژیك فوری از خود نشان می‌دهد. این جلمه ابتدایی ممكن است تا زمانی كه فرد با حیوان در تماس است ادامه پیدا كند. هنگامی كه فرد محیط را ترك كند، علایم فروكش می‌كند. پس از آن حركت سلولهای ائوزنیوفیل منجر به بروز موج دیگری از علایم می‌شود. علایم و نشانه‌های آلرژی بینی شامل ترشحات بینی به صورت مایع سفید و آبكی، سرفه، خارش گوش، آب ریزش چشم و قرمز شدن آن، خارش بینی، خشك شدن بینی، سختی تنفس و عطسه هستند كه واكنشهای مرحله‌ دوم نیز بسیار شبیه هستند. در مورد افرادی كه مبتلا به آلرژی مزمن هستند علائم دیگری نیز ممكن است مشاهده شود كه عبارت از خشكی مداوم بینی، كاهش حس بویایی، سردردهای سینوسی، معمولا در ناحیه پیشانی، چانه و بین چشمها هستند. افرادی كه مبتلا به آلرژی مزمن هستند حتی ممكن است با محركهای غیر آلرژیك نیز علائم آنها آغاز شود. این محرك‌ها شامل هوای خشك، هوای سرد، دود سیگار و غبار موجود در هوا هستند. عامل اصلی بروز آلرژی‌های بینی همانطور كه در بالا ذكر شد واكنش میان سلولهای دیواره‌ بینی و ذرات آلرژی‌زاست. برای پیشگیری از بروز این حالت باید توجه داشت كه بسیاری از ذرات آلرژی، در هوا موجود هستند، بنابراین شاید برای برخی افراد پیشگیری امر دشواری باشد. اما اگر عامل آلرژی فرد گربه‌ها و سایر حیوانات خاص باشد خارج كردن این حیوانات از منزل در امر پیشگیری بسیار اهمیت دارد. همچنین افرادی كه از گرد و غبار موجود در فضا دچار حالت آلرژی می‌شوند، می‌توانند در آپارتمانهایی با سقف، كف و دیوارهای چوبی زندگی كنند. افراد مبتلا به آلرژی شدید بینی باید از مجاورت با دود تنباكو و دخانیات خودداری كنند. آنتی‌هیستامین‌ها از جمله دیفن هیدرامین یا كلورفنیرامین می‌توانند علائم بیماری را متوقف كنند. همچنین، استفاده از افشانه‌های استروئیدی مانند كرومولین به توقف آزاد شدن مواد سلولهای بینی به داخل مجرای بینی كمك می‌كند. این افشانه‌ها مانع از ترشح سلولهای بینی و در نتیجه بروز علائم اولیه می‌شوند. تشخیص آلرژیها اغلب با یك آزمایش سابقه‌ بیماری یا آزمایش جسمی صورت می‌گیرد. فرد ممكن است در مورد بروز علایم پس از تماس با عوامل آلرژی‌زا مانند تماس با گربه گزارش دهد. برخی افراد ممكن است این علائم را در فصلهای خاص داشته باشند. برای افرادی كه با علائم پیش‌رو مانند خشكی بینی مواجه می‌شوند آزمایشهای دیگری نیز تجویز می‌شود. آزمایش آلرژی معمولا برای تشخیص فاكتورهای ویژه كه باعث بروز علائم به طور منحصرا در افراد می‌شود صورت می‌گیرد. در خصوص تاثیرات بلندمدت این حالت باید خاطرنشان كرد كه این تاثیرات اغلب در افرادی بروز می‌كند كه در دوره‌های طولانی و پی در پی از بیماری آلرژی رنج می‌برند. بروز حالت آلرژیك در درازمدت احتمال ابتلا به آسم را تا ۴ برابر افزایش می‌دهد. افرادی كه مبتلا به آلرژی‌های مزمن هستند، مانند افراد حساس به گرد و غبار، نیز بیشتر در معرض علائم مزمن و بلند مدت این بیماری قرار دارند. هم چنین ابتدا به آلرژی برای دوره‌های طولانی مثلا از ابتدای فصل بهار تا آخر فصل پاییز دچار علائم مزمن و بلند مدت این بیماری می‌شوند. این علائم مزمن شامل سرفه‌های مزمن، گرفتگی شدید و دائمی بینی، كاهش ضمانت موكوس ( مایع مخاطی) بینی، درد در صورت، خستگی، فقدان حس بویایی، سردردهای سینوسی و در حالتهای شدید عفونتهای سینوسی و آسم می‌باشد. بهترین و مهمترین راه درمان جلوگیری از مواجهه با عوامل آلرژیك وحساسیت‌زا است. در موارد كوتاه مدت اغلب مصرف آنتی هیستامین به طور خوراكی توصیه می‌شود. در موارد شدیدتر تجویز دارو بر عهده پزشك خواهد بود. همچنین هر نشان جدید یا شدیدتر حتما باید با درمانگر در میان گذاشته شود.

نویسنده : دكتر مهدی رحیمی

منبع : انجمن درمانگران ایران