اندوه مینی مال

آروو پارت آهنگساز و تنظیم کننده موسیقی کلاسیک، متولد کشور استونی است. او را یکی از پرکارترین آهنگسازان نسل خودش می دانند. پارت معمولاً با آثار «مینی مالیستی اش» شناخته می شود. او به همراه دو تن از آهنگسازان معاصرش، هنریک گورکی و جان تاونر، پیشگام در ساختن کارهایی است که به آنها «مینی مال رازآلود یا مقدس» می گویند.
پارت از هفت سالگی به تحصیل موسیقی پرداخت و ده ساله بود که شروع به آهنگسازی و تنظیم قطعه کرد. استادانش در کنسرواتوار تالین درباره او می گفتند؛ «به نظر چنین می رسد که کافی است فقط دست هایش را تکان دهد تا نت ها پشت سر هم ردیف شوند،»
هر چند استونی یک کشور مستقل به شمار می رفت اما در سال ۱۹۴۰ توسط اتحاد جماهیر شوروی اشغال شد و پارت که نمی توانست با دستورات و تاثیرات شوروی در آثار موسیقی مقابله کند، طی جدال هایی که با مقامات رسمی اتحاد جماهیر شوروی داشت، مجبور شد در سال ۱۹۸۰ به همراه همسر و دو پسرش از استونی به تبعیدی خودخواسته برود. ابتدا ساکن وین شد و تابعیت اتریشی دریافت کرد و سپس به برلین مهاجرت کرد و تا امروز هم در آنجا سکونت دارد.
آثار پارت را عموماً به دو دوره تقسیم می کنند. کارهای اولیه او، بیشتر در زمره آثار نئوکلاسیک و تحت تاثیر اشخاصی چون شوستاکوویچ، پروکوفیف و بارتوک بود. سپس با استفاده از شیوه شونبرگ (آهنگساز بزرگ آلمانی) که شامل تکنیک دوازده صدایی و سریالیسم بود، شروع به تنظیم قطعات کرد.
روح موسیقی چندصدایی اروپایی دوره رنسانس و قرون وسطی در تنظیم سمفونی سوم پارت به خوبی حس می شود. بعد از آن هم پارت خودش را غرق در دنیای موسیقی دوره رنسانس و تحقیق درباره آن کرد و درباره آوازهای تک صدایی مذهبی و اهمیت موسیقی چندصدایی در دوره رنسانس مطالعاتی انجام داد. موسیقی که پارت در این دوره و بعد از تحقیق و مطالعه ارائه داد به شدت با قبل از آن تفاوت داشت. در این دوره تنظیمات جدیدی انجام داد مانند قطعه کانتوس به یاد بنجامین بریتن. (کانتوس فرمی است که در آن ملودی ثابت از صداهای نسبتاً طولانی تشکیل شده و در موسیقی چندصدایی مبنای آهنگ قرار می گیرد.) خود پارت آن را شبیه صدای زنگ ناقوس توصیف می کند که از لحاظ ریتمیک بسیار ساده است و تمپو در آن تغییر نمی کند. ویژگی بعدی کارهای پارت در دوره دوم این است که غالباً برای متون مذهبی تنظیم شده اند. خودش اکثراً زبان لاتین یا زبان کلیسایی اسلوونی را به جای زبان مادری اش انتخاب می کند.
پارت بیشتر به خاطر کارهای اخیرش معروف است و شاید برای آهنگسازان مدرن غیرعادی باشد که او در زمان حیاتش به چنین شهرتی دست پیدا کرده است. آثار پارت به لطف مانفرد ایشر که بسیاری از قطعات او را پارت از سال ۱۹۸۴ برای ECM records ضبط کرده، به بازار آمد و توجه عموم را به خود جلب کرد. پارت درباره آثار خودش می گوید آنها مانند نوری هستند که از منشور عبور می کنند و ممکن است برای هر شنونده معنای متفاوتی داشته باشد.
پارت آهنگساز محبوب فیلمسازان هم هست و از آثار وی در بیش از ۵۰ فیلم استفاده شده است؛ از Vaike Motoroller (۱۹۶۲) تا سرزمین موعود (۲۰۰۴). از گوشه هایی از «کانتوس به یاد بنجامین بریتن» در فیلم «عشاق پن نف» (۱۹۹۱) اثر لئو کاراکس استفاده شده است و قسمت دیگری از اثرش در فارنهایت ۹۱۱ مایکل مور به گوش می رسد؛ آنجا که تماشاگران بعد از حمله ۱۱سپتامبر نیویورک با فاجعه مواجه می شوند. فیلم wit مایک نیکولز که از روی کتاب برنده جایزه پولیتزر ساخته شده، مستند کوهنوردی «دست یافتن به فضا» (۲۰۰۳) و «بهشت» کار تام تیکور (۲۰۰۲) همه شامل قطعاتی از موسیقی (speigel im speigel) پارت است. در فیلم «جری» گاس ون سنت (۲۰۰۳) هم قطعه کوتاهی از آهنگ «برای آلینا» شنیده می شود. سکانس افتتاح مستند«عکاس جنگ»، برنده اسکار ۲۰۰۱ درباره جیمز نچوی، عکاس و روزنامه نگار، نیز با موسیقی Tabula Rasa پارت همراه است.از قسمتی از یکی از کارهای پارت برای پیانو و ویولن هم در فیلم آخر پل توماس اندرسون، «خون به پا خواهد شد»، استفاده شده است.
یکی از آخرین ساخته های وی، «برای لنارت» است که برای یادبود لنارت مری، رئیس جمهور استونی، در مراسم تدفینش در آوریل۲۰۰۶ نواخته شد. همچنین در واکنش به قتل آنا پولیتکوفسکایا روزنامه نگار روسی پارت تمام اجراهای سال ۲۰۰۷- ۲۰۰۶ خود را به او تقدیم کرد.
پارت اخیراً در فستیوال موسیقی RTE سال ۲۰۰۸ در دوبلین به عنوان آهنگساز برجسته مفتخر شد و همچنین جامعه موسیقی معاصر لوث، او را انتخاب کرد تا یک کار جدید کرال بر مبنای اثر «زره سنت پاتریک» تنظیم کند که اولین اجرای آن سال۲۰۰۸ در لوث ایرلند خواهد بود.

صوفیا نصرالهی

منبع : روزنامه اعتماد